سرگذشت یک انقلابی
روبسپیر چهره‌ای دوگانه دارد. او تنها کسی است که هم شهید انقلاب فرانسه شناخته می‌شود و هم چهره‌ای منفی در انقلاب به شمار می‌رود. این نکته‌ای است که پیتر مک‌فی در کتاب «روبسپیر: سرگذشت یک انقلابی» به آن اشاره کرده است. کتاب نشان می‌دهد که از میان قهرمانان خوشنام و بدنام و میانه‌حال دوره پرآشوب انقلاب فرانسه، روبسپیر تنها کسی است که هم شهید و هم دُژخیم انقلاب و رهبر «فسادناپذیر» آن نام داشت و چندی بعد به آماج نفرت خرد و کلان جامعه‌ای بدل شد که در خیال خود آن را سخت عزیز می‌داشت.
شرق: روبسپیر چهره‌ای دوگانه دارد. او تنها کسی است که هم شهید انقلاب فرانسه شناخته می‌شود و هم چهره‌ای منفی در انقلاب به شمار می‌رود. این نکته‌ای است که پیتر مک‌فی در کتاب «روبسپیر: سرگذشت یک انقلابی» به آن اشاره کرده است. کتاب نشان می‌دهد که از میان قهرمانان خوشنام و بدنام و میانه‌حال دوره پرآشوب انقلاب فرانسه، روبسپیر تنها کسی است که هم شهید و هم دُژخیم انقلاب و رهبر «فسادناپذیر» آن نام داشت و چندی بعد به آماج نفرت خرد و کلان جامعه‌ای بدل شد که در خیال خود آن را سخت عزیز می‌داشت. کتاب پیتر مک‌فی یکی از بهترین و جامع‌ترین زندگی‌نامه‌هایی است که درباره روبسپیر نوشته شده است.
این کتاب اخیرا با ترجمه علیرضا اسماعیل‌پور در نشر مد منتشر شده است. مترجم کتاب در یادداشت ابتدایی‌اش نوشته که سرنوشت روبسپیر او را به یاد تراژدی «مکبث» می‌اندازد: داستان اندوهبار شهریاری خودکامه و خونخوار که به آدمیان و حتی به کودکان رحم نمی‌کند، اما همچنان از جذبه‌ای خاص برخوردار است. او می‌پرسد چه چیزی مانع از آن می‌شود که مکبث را در ردیف دیگر نابکاران جهان شکسپیر جای دهیم؟ شاید به این دلیل که او به‌رغم ظاهری مخوف، باطنی رنجور دارد و نیز اینکه سیری غریب اما بسیار انسانی و آشنا را می‌پیماید. روبسپیر نیز تا واپسین لحظه عمرش به درستی راه خود ایمانی راسخ داشت. مترجم درباره او نوشته: «مرور احکام سرسام‌آور اجراشده در عهد رهبری او هنوز هم مایه دهشت آدمی می‌شود. با این‌همه، آن‌گاه که زندگی او را بازمی‌کاویم، رفته‌رفته حیرت بر هراس غلبه می‌کند
-حیات روبسپیر شگفت‌انگیزتر از آن است که عبرت‌آموز باشد. داستان او را باید همچون سرگذشت قهرمانان تراژدی‌های یونانی یا سالاران سرسخت و آرمان‌گرای رومی خواند، مردانی که وی خود از عهد نوجوانی سخت شیفته کاوش در زندگی‌شان بود. اغلب می‌شنویم و می‌خوانیم که بزرگ‌ترین خودکامکان تاریخ را فرمانروایانی سرمست قدرت می‌نامند، اما بعید است بتوان بر او نیز چنین نامی نهاد. روبسپیر، به‌رغم جاه‌طلبی ذاتی، از باده‌ای بسیار خطرناک‌تر سرمست بود. آرمان‌هایی که طی سالیان سال، از روزهای لاتین‌خوانی در دبیرستان تا آستانه انقلاب سرنوشت‌ساز 1789، پیوسته در نهاد او قد می‌کشیدند و سایه می‌گستردند چنان وی را شیفته و شیدای خود کرده بودند که برای حفظ آنها به سادگی می‌توانست بر دیگر مکارم اخلاق چشم فروبندد».
عناوین فصل‌های دوازده‌گانه این کتاب عبارت‌اند از: «پسرکی جدی، عاقل و سختکوش»، «عطشی سیری‌ناپذیر برای کامیابی»، «مردی چنین کاردان»، «گویا تجرد آتش عصیان را برمی‌افروزد»، «ما در آستانه پیروزی هستیم»، «دلیر به پاک‌کردن اصطبل‌های آئوگئاس»، «انبوه دشمنان قسم‌خورده»، «کین‌خواهی مردم»، «آیا این است آنچه می‌خواستید: انقلاب بدون انقلاب؟»، «یک بازسازی کامل»، «بوقلمون‌صفتان» و «غمگین‌ترین مرد دنیا».
پیتر مک‌فی تاریخ‌نگار مشهور دوران مدرن فرانسه و استاد دانشگاه ملبورن است. او همچنین پیش‌‌تر مسئولیت ریاست این دانشگاه را هم بر عهده داشته است. مک‌فی درباب تاریخ فرانسه در سده هجدهم آثار متنوعی نوشته است که از میان آنها می‌توان به «آزادی یا مرگ»، «تاریخ اجتماعی فرانسه از 1789 تا 1914» و «حیات انقلاب فرانسه: 1789-1799» اشاره کرد. مک‌فی عضو فرهنگستان علوم انسانی و فرهنگستان علوم اجتماعی استرالیاست و در سال 2012 نشان استرالیا را نیز دریافت کرده است.
