ادعای گاردین درباره پیشنهاد ایران برای تشکیل کنسرسیوم منطقه‌ای غنی‌سازی اورانیوم
روزنامه گاردین در گزارشی مدعی شد:ایران پیشنهاد تشکیل یک کنسرسیوم منطقه‌ای با حضور خود، عربستان سعودی و امارات متحده عربی برای غنی‌سازی اورانیوم را مطرح کرده است؛ اقدامی که هدف آن مقابله با مخالفت‌های آمریکا و جلب حمایت کشورهای خلیج فارس از برنامه هسته‌ای تهران است.
به گزارش گروه رسانه ای شرق؛ به نوشته این روزنامه این ابتکار در حالی مطرح شده که تهران آن را به‌عنوان یک امتیاز تلقی می‌کند. در صورت اجرا، کشورهای همسایه می‌توانند از دانش فنی ایران بهره‌مند شوند و در فرایند غنی‌سازی ذینفع گردند. در نتیجه، مشروعیت برنامه هسته‌ای ایران از دید منطقه‌ای و بین‌المللی تقویت می‌شود.
هرچند مشخص نیست که عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، این طرح را در مذاکرات سه‌ساعته اخیر با مقامات آمریکایی در عمان مطرح کرده باشد یا نه، اما گزارش‌ها حاکی از بررسی آن در تهران است. پس از این گفت‌وگوها، عراقچی به دبی سفر و با وزیر خارجه امارات، شیخ عبدالله بن زاید، دیدار کرد. گفتنی است امارات در حال حاضر خود به غنی‌سازی اورانیوم نمی‌پردازد.
گاردین نوشته:بر اساس این طرح، غنی‌سازی در تأسیسات ایران و در سطح ۳.۶۷ درصد – همانند توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ – انجام خواهد شد؛ توافقی که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور پیشین آمریکا در سال ۲۰۱۸ به‌طور یکجانبه از آن خارج شد. دولت آمریکا همچنان خواستار توقف کامل غنی‌سازی و تعطیلی تأسیسات هسته‌ای ایران است، اما ترامپ نیز به‌تازگی از «جدیت ایران در مذاکرات» تمجید کرده است، اگرچه تصمیم نهایی در این زمینه اتخاذ نشده است.
ایده کنسرسیوم هسته‌ای نخستین‌بار توسط سید حسین موسویان، دیپلمات سابق ایرانی، و فرانک فون هیپل، فیزیکدان دانشگاه پرینستون، در مقاله‌ای در بولتن دانشمندان اتمی در اکتبر ۲۰۲۳ مطرح شد. بر اساس این طرح، عربستان و امارات ضمن سرمایه‌گذاری، به فناوری ایران دسترسی خواهند یافت. این مشارکت می‌تواند نشانه‌ای از شفافیت و غیرنظامی بودن کامل برنامه هسته‌ای ایران تلقی شود؛ موضوعی که ایران همواره بر آن تأکید کرده و اسرائیل آن را زیر سؤال برده است.
از سوی دیگر، در صورت اعزام مهندسان عربی به ایران، نظارت‌های منطقه‌ای تقویت شده و نیاز به اتکای صرف به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کاهش خواهد یافت.
پس از خروج آمریکا از برجام، ایران به تدریج از محدودیت‌های تعیین‌شده در آن فاصله گرفت و سطح غنی‌سازی را تا ۶۰ درصد افزایش داد؛ رقمی که بسیار فراتر از حد ۳.۶۷ درصدی توافق اولیه و نزدیک به آستانه ساخت سلاح هسته‌ای (۹۰ درصد) است. این موضوع با واکنش‌هایی در آمریکا مواجه شده است. به‌عنوان نمونه، مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، سطح فعلی غنی‌سازی ایران را بیش از حد لازم برای مصارف غیرنظامی توصیف کرد.
بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان نیز با اشاره‌ای غیرمستقیم به این طرح، از «ایده‌های مفید و بدیع که نشان‌دهنده اراده مشترک برای رسیدن به توافقی آبرومندانه است» سخن گفت.
لازم به ذکر است که امارات متحده عربی هم‌اکنون نیروگاه هسته‌ای غیرنظامی «برکه» را در غرب ابوظبی اداره می‌کند. این نخستین نیروگاه هسته‌ای فعال در جهان عرب است که با چهار راکتور عملیاتی، می‌تواند یک‌چهارم برق مورد نیاز امارات را تأمین کند
