هشدار درباره آزادی
در سالهای اخیر و با گسترش سیاستهای راستگرایانه در دموکراسیهای غربی، بار دیگر پایههای بنیادی دموکراسی و مفاهیمی مانند آزادیهای فردی و اجتماعی مورد بازاندیشی قرار گرفتهاند و چهرههای مختلفی درباره به خطر افتادن دموکراسی و محدودکردن آزادی بیان هشدار دادهاند. تیموتی اسنایدر، استاد دانشگاه ییل و از مورخان امروز امریکایی، در کتاب «درسهایی درباره آزادی» به بازاندیشی دقیق معنای آزادی در جهان معاصر پرداخته است.
به گزارش گروه رسانهای شرق،
شرق: در سالهای اخیر و با گسترش سیاستهای راستگرایانه در دموکراسیهای غربی، بار دیگر پایههای بنیادی دموکراسی و مفاهیمی مانند آزادیهای فردی و اجتماعی مورد بازاندیشی قرار گرفتهاند و چهرههای مختلفی درباره به خطر افتادن دموکراسی و محدودکردن آزادی بیان هشدار دادهاند. تیموتی اسنایدر، استاد دانشگاه ییل و از مورخان امروز امریکایی، در کتاب «درسهایی درباره آزادی» به بازاندیشی دقیق معنای آزادی در جهان معاصر پرداخته است. اسنایدر آزادی را صرفاً نبودِ اجبار یا محدودیتهای بیرونی نمیداند، بلکه آن را توانایی کنش آگاهانه و مسئولانه انسان در زمینه جامعه تعریف میکند. به نظر او، آزادی زمانی معنا پیدا میکند که فرد بتواند انتخاب کند، پیامد انتخابش را بفهمد و در قبال آن پاسخگو باشد.
هدف این کتاب ارائه تعریفی از آزادی است. اسنایدر با نگاهی تاریخی و تحلیلی نشان میدهد که چگونه در عصر فناوری و شبکههای اجتماعی و سلطه روایتهای ساختگی، آزادی در معرض تهیشدن از معنا است. او استدلال میکند که دشمن امروزِ آزادی فقط دولتهای سرکوبگر نیستند، بلکه الگوریتمهای حاکم بر دنیای دیجیتال نیز، با سوءاستفاده از ناآگاهی عموم مردم، آزادی را از درون میفرسایند. این کتاب همانند آثار پیشین اسنایدر، میان گذشته و اکنون پلی میزند و با ارجاع به تجربههای قرن بیستم، از ظهور توتالیتاریسم گرفته تا فروپاشی کمونیسم و فرسایش دموکراسیها، هشدار میدهد که بیتوجهی به آزادیِ اندیشه و بیان میتواند ما را دوباره به دام استبداد نوین بیندازد. اسنایدر با زبانی روشن و صریح، از خواننده میخواهد که آزادی را نه بهعنوان حقی انتزاعی، بلکه در مقام ارزشی درک کند که نگهبانی از آن وظیفه اخلاقی ما است.
برای اسنایدر در این اثر، آزادی مفهومی جدا از نهادهای اجتماعی نیست. او نقش آموزش، قانون، حقیقت و نهادهای مستقل را در شکلگیری آزادی واقعی برجسته میکند و نشان میدهد که تضعیف این عناصر، حتی اگر با شعار دفاع از آزادی همراه باشد، در نهایت به محدودشدن آزادی میانجامد. او تأکید میکند که بیاعتنایی به حقیقت و مسئولیت فردی، راه را برای سوءاستفاده سیاسی از مفهوم آزادی هموار میکند.
«درسهایی درباره آزادی» کتابی تحلیلی و هشداردهنده است که آزادی را یک وضعیت ثابت یا تضمینشده نمیبیند. از نگاه اسنایدر، آزادی پروژهای مداوم است که به مشارکت آگاهانه شهروندان، مراقبت از نهادها و پایبندی به حقیقت نیاز دارد. این اثر ادامهٔ مسیر فکری او در دفاع از دموکراسی است، اما با تمرکز مستقیم و روشن بر خودِ آزادی و شرایط تحقق آن.
تیموتی اسنایدر تاریخنگار برجسته امریکایی و استاد دانشگاه ییل است. او در زمینه تاریخ اروپای شرقی و هولوکاست تخصص دارد و آثار مهم و متعددی منتشر کرده است. از آن میان میتوان به کتابهایی مانند «استبداد: بیست درس از قرن بیستم»، «خونزارها: اروپا بین هیتلر و استالین» و «زمین سیاه: هولوکاست در مقام تاریخ و هشدار» اشاره کرد. توماس پیکتی در جایی اسنایدر را از برجستهترین متفکران معاصر دانسته و از آثار او تقدیر کرده است. «درسهایی برای آزادی» پس از انتشار با استقبال خوبی روبهرو شد و نقدهای مثبتی درباره آن منتشر شد.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
