استفاده عجیب شهرداری از موقعیت بازسازی جنگی
هیچ‌کس باور نمی‌کرد که شهردار تهران از موقعیت جنگی برای درآمدزایی مستمر از راه بی‌قانونی استفاده کند، و باز بعد از دو ماه پس از رد اقدامش از طرف عالم و آدم، با بخش‌نامه جدیدی به شهرداران مناطق بیست‌ودوگانه تهران دستور و اجازه دهد که به کار خلاف ادامه دهند و همچنان ضوابط و مقررات شهری مصوب طرح‌های جامع و تفصیلی را رعایت نکنند!
هیچ‌کس باور نمی‌کرد که شهردار تهران از موقعیت جنگی برای درآمدزایی مستمر از راه بی‌قانونی استفاده کند، و باز بعد از دو ماه پس از رد اقدامش از طرف عالم و آدم، با بخش‌نامه جدیدی به شهرداران مناطق بیست‌ودوگانه تهران دستور و اجازه دهد که به کار خلاف ادامه دهند و همچنان ضوابط و مقررات شهری مصوب طرح‌های جامع و تفصیلی را رعایت نکنند! به قول قدیمی‌ها این‌طوری دیگر سنگ روی سنگ بند نمی‌شود!
متأسفانه گفت‌وگو و حل صحیح و منطقی مسائل عاجل مردم و فضای زندگی‌شان، در دستگاه حکمرانی شهری دارد به بیراهه می‌رود. و دولت هم متوجه نیست که هرج‌ومرج در اعمال قوانین شهری به زیان همه است و شهرها را به سقوط می‌کشاند، زیرا دیگر کلان‌شهرهای کشورمان هم اغلب دوست دارند اشتباهات تهران را تقلید و تکرار کنند. حرف بازسازی را اولین بار همین‌جا، همان زمان جنگ زدیم (یادداشت 12 تیرماه). زمانی که فکر می‌کردم تشویق مردم به بازسازی خرابی‌های جنگ به کمک دولت، طی روندی با هدایت بنیاد مسکن؛ که همیشه مسئول کارآزموده این‌گونه بازسازی‌های زمان بحران و بلایا بوده، انجام شود. بعد، نشست تخصصی ویژه‌ای با موضوع بازسازی پساجنگ روز سه‌شنبه 17 تیرماه 1404 با شرکت بیش از هزار نفر از مسئولان، متخصصان و علاقه‌مندان به این حوزه در پژوهشکده سوانح طبیعی به صورت حضوری و برخط برگزار شد. در آن جلسه معلوم شد که شهرداری تهران موفق شده است کار بازسازی را از دست دولت بگیرد، و می‌خواهد رأسا این کار را بر‌اساس ضوابطی که قبل از آن ظاهرا معاون شهرسازی شهرداری در جلسه شورای شهرداران 22 منطقه کلان‌شهر تهران طرح کرده بودند، به انجام برسانند.
در‌واقع شهرداران مناطق قبول کرده بودند که هزینه‌های بازسازی جنگ باید از راه تسهیل امور ساخت‌وساز تأمین شود (یادداشت 19 تیرماه این حقیر در همین‌جا)؛ یعنی در محدوده کلان‌شهر تهران در وضعیت جنگی یا آماده‌باش جنگی، مجوزهای ساخت را طوری صادر کنند تا دیگر مشکلی بر سر راه ساخت‌وساز به میل شهروندان یا در اصل به میل توسعه‌گران بخش ساختمان، در شهر تهران وجود نداشته باشد.
این راه‌گشایی‌های تازه برای فروش تراکم و بازگذاشتن دست سازندگان در حالی انجام شده بود که ما (شهرسازان و شهروندان) از آقایان شهرداران مناطق توقع داشتیم در چنین جلسه‌ای درباره جبران کم‌کاری‌های گذشته در ساخت پناهگاه‌های مناسب، مراجع آواربرداری، راه‌های تخلیه مناطق آسیب‌دیده، اسکان موقت، سلامت شبکه‌های آب و برق و گاز در مناطق شهری تهران و... تصمیم بگیرند. در عوض، در بخش‌نامه شورای شهرداران که خیلی سریع پای جزئیات آن نامه دو صفحه‌ای دقیق و حرفه‌ای را امضا کرده بودند، صحبت از جرح و تعدیل یک‌شبه و تجدید‌نظر آشکار در ضوابط و مقرراتی شده بود که ما سال‌ها برای جاانداختنش وقت صرف کرده بودیم. در جلسه معروف پژوهشکده، استاد ابراهیم زرگر از دانشگاه شهید بهشتی، مهندس محمد سعیدی‌کیا وزیر اسبق مسکن و شهرسازی و رئیس اسبق بنیاد، مهندس مجید جودی معاون بازسازی بنیاد مسکن و دیگر سخنرانان همه در تأکید بر لزوم مشارکت مردم آسیب‌دیده در بازسازی خانه‌های‌شان صحبت کردند. دکتر غلامرضا کاظمیان، معاون وزارت راه و شهرسازی، و آقای چمران، رئیس شورای شهر تهران، نیز فورا بعد از یک روز رسما نامه‌های اعتراضی خود را به شهردار تهران تقدیم کردند و بر این کار عجیب خط بطلان کشیدند. گفته شد شهری را که در حال بازسازی است، نباید با یک کارگاه ساختمانی اشتباه گرفت.
در همین راستا منابع و اعتبارات بازسازی نباید صرفا با نظر دولت هزینه شود، چراکه مردم باورها و نظرات خودشان را دارند و خواسته‌های آنان باید در این فرایند دیده شود. متأسفانه شهرداری تهران فاقد این‌گونه تجارب است و این نگرانی هست که به جای تعمیر یا بازسازی تعدادی واحد تخریب‌‌شده، عملا با اقداماتی مانند تشویق تخلف و تغییر یک‌جانبه روند تعیین ناظر در ساخت‌وسازها، کیفیت ساختمان‌ها را در کل شهر به‌شدت تنزل بخشد. آن‌هم زمانی که به گزارش خود شهرداری تنها 70 واحد آسیب‌دیده نیازمند مقاوم‌سازی و 61 واحد نیازمند تخریب و نوسازی‌اند (که اگر ساختمان 10 یا 20 واحدی باشد، عملیات گسترده‌ای را نمی‌طلبد)، چرا باید کل ضوابط ساخت‌وساز در سرتاسر کلان‌شهر تهران تغییر داده شود تا هزینه کار بازسازی تأمین شود؟ تازه به قول استاد زرگر: «نباید ابعاد روانی، اجتماعی و اقتصادی را نادیده گرفت، زیرا فرایندی که برای بازسازی مسکن تعریف می‌شود، در بازیابی روانی اجتماعی مردم مؤثر است». واقعا معلوم نیست دولتی که وعده داده بود احترام به نظر متخصصان هر حوزه، ستون اصلی اقدامات اجرائی دولت خواهد بود، چگونه تصمیم گرفت همه چیز را به دست شهرداری بسپارد؟ نهادی که خیلی راحت برای انجام این کار مجوز تغییر کاربری، افزایش تراکم و افزایش سطح اشتغال، تغییر مقررات مربوط به باغات و فضای سبز شهری در راستای کاهش آن و مواردی از این دست را صادر کرده است. روشن است که این کار چوب حراجی بر طرح تفصیلی و جامع شهر تهران است؛ طرحی که مجری آن برایش پشیزی ارزش قائل نیست!
طُرفه آنکه بعد از اعتراضات و انتقادات و هشدارهای مکرر و مبسوط کسانی مانند دکتر عباس آخوندی، آقای مهدی عباسی رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران، رئیس جدید سازمان نظام مهندسی، خانم نرجس سلیمانی رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای شهر، و اصرار آنان طی دو ماه اخیر بر لغو و تغییر تصمیمات شهردار، باز همان بخش‌نامه شهرداران مناطق 22گانه، هفته گذشته طبق دستور شهردار ابقا می‌شود و انگار نه انگار که صدها نفر، از‌جمله کارمندان شهرداری با اعمال آن مخالف‌اند!
آخرین مقالات منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
