رسانه، جنگ، حقیقت

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

در روزهایی که موشک‌ها در آسمان می‌غرند، حقیقت در زمین سردرگم می‌ماند. در دل جنگ، میدان نه‌فقط عرصه گلوله‌ها بلکه صحنه تقابل روایت‌هاست و در این نبرد دوم، رسانه‌ها پیش‌قراول‌اند. آنچه از یک جنگ به‌ جا می‌ماند، نه‌فقط آثار و ویرانی، بلکه حافظه‌ جمعی‌ است؛ حافظه‌ای که از دل خبرها، تصاویر و روایت‌ها ساخته می‌شود.

در بحبوحه تنش‌ها میان ایران و اسرائیل، یک واقعیت تلخ بیش از همیشه عیان شده: فقدان حضور مؤثر و منسجم رسانه‌های داخلی در صحنه روایت‌سازی جنگ. رسانه‌های ما، با همه تلاش‌های خستگی‌ناپذیرشان، یا از نبود دسترسی می‌نالند یا از سایه سنگین ملاحظات. حاصل آن می‌شود این: روایت ما، با صدای دیگران شنیده می‌شود. تصویری که از ما به جهان مخابره می‌شود، تصویری‌ است که دیگران قاب گرفته‌اند؛ با زاویه دید، دروغ و اغراق خودشان. در چنین لحظه‌هایی، آزادی رسانه نه یک شعار لوکس، بلکه یک ضرورت امنیتی‌ است.

مادامی که خبرنگار ایرانی نتواند در خط مقدم بایستد، با چشم خودش ببیند و روایت کند، صحنه نبرد رسانه‌ای را واگذار کرده‌ایم. این نه صرفا یک شکست خبری، بلکه واگذاری حق تفسیر هویت ملی، روایت دفاع و حافظه تاریخی به دیگران است. نظام رسانه‌ای کشور نیاز به بازنگری فوری دارد. تأمین امنیت خبرنگار در صحنه، دسترسی مستقیم به اخبار بدون هفت لایه واسطه و به‌رسمیت‌شناختن رسانه‌های مستقل به عنوان شریک روایت ملی، ضرورتی‌ است که اگر امروز بدان بی‌اعتنایی شود، فردا با هزینه‌ای بزرگ‌تر گریبان‌مان را خواهد گرفت. رسانه، دیده‌بان جامعه است.

اگر قرار باشد رسانه فقط آنچه را ببیند و بنویسد که به او گفته می‌شود، نه حقیقت را روایت می‌کند و نه اعتماد می‌سازد. در جنگ، اعتماد مردم سرمایه‌ای‌ است کمیاب‌تر از موشک و پهپاد. ما، به عنوان روزنامه‌نگاران مستقل، نه برای ایجاد اغتشاش کلمات، که برای روشن‌کردن تاریکی‌ها اینجاییم. اگر نخواهیم یا نتوانیم آن‌گونه که باید بنویسیم، جای خالی ما را دروغ‌نویسان  پر خواهند کرد.

 اکنون، در این مقطع تعیین‌کننده، پیشنهاد ما روشن است؛ تشکیل اتاق بحران رسانه‌ای با حضور خبرنگاران خبره، همراه با مجوز رسمی دسترسی به صحنه‌های میدانی و اخبار حساس، با هدف روایت مستقل و ملی از نبردها، نه روایت‌سازی وارداتی. این نه لطف به رسانه، بلکه کمک به امنیت ملی‌ است. جنگ تنها با سلاح برنده نمی‌شود؛ با روایت نیز می‌شود شکست خورد یا پیروز شد.

«شرق» در این ساعات ملتهب چه کرد؟

از همان لحظه شوم که آسمان ایران از موشک‌های دشمنان روشن شد، خبرنگاران روزنامه «شرق» از خانه خارج و در مراکز اصلی که مورد اصابت موشک قرار گرفته بودند، مستقر شدند و شاهد بیرون‌آوردن پیکر شهدا بودند. در این مدت حداقل ۲۰ گزارش تولیدی میدانی از خبرنگاران گروه‌های مختلف در بخش‌های آنلاین مؤسسه رسانه‌ای «شرق» منتشر شد و به جرئت می‌توان گفت تا لحظه نگارش این یادداشت، خبرنگاران ما هنوز نخوابیده‌اند. عده‌ای در شهرک شهید چمران مستقر هستند و عده‌ای دیگر به خانواده مجروحان سر می‌زنند و گزارش میدانی تهیه می‌کنند.

«شرق آنلاین» در این مدت به صورت پیاپی رکوردهای خود را شکست و با وجود وضعیت نامناسب خطوط اینترنتی، به صورت برخط تلاش کرد تا مرجعی برای مخاطبی باشد که می‌داند حقیقت کجاست. ما در این مدت تلاش کردیم صادقانه و شفاف روایتگر هم‌وطنانی باشیم که بهت‌زده از خواب بیدار شدند و عزیزانشان را زیر آوار دیدند. اشک ریختیم و خشمگین شدیم و حالا امیدوار به آینده و مصمم به اطلاع‌رسانی صادقانه مسیر را ادامه می‌دهیم. در پایان، این را باید بار دیگر با صدایی بلند گفت: رسانه‌ آزاد، ابزار جنگ نرم نیست؛ دیوار دفاع نرم است. اگر این دیوار فروبپاشد، خاکریز خبر به‌راحتی به‌ دست دیگران می‌افتد.