به ساحل بیا و هلال ماه را تماشا کن!

سحر طلوعی- در میان همه کشورهای عربی، لبنان متفاوت‌ترین و خاص‌ترین است؛ درهم آمیختگی اسلام و مسیحیت در لبنان چهره ویژه‌ای به این کشور داده است. این ویژگی خاصه در ماه رمضان بیش از پیش بروز می‌کند. ماه رمضان لبنان هیچ شباهتی به ماه رمضان عربستان، عراق، مراکش و مصر و … و حتی کشورهای مسلمان غیر عربی مثل ایران و مالزی و … ندارد.

ماه رمضان در لبنان بیش از آن‌ که معطوف به دستور و امری حکومتی باشد، سنتی شخصی و فردی است. نه ساعات کار ادارات کم می‌شود و نه رستوران‌ها و کافه‌ها در فاصله میان سحر تا افطار تعطیل. تنها شهری که در ماه رمضان رنگ و بوی خاص این ماه را دارد، طرابلس است. به عبارت بهتر طرابلس پایتخت ماه رمضان در لبنان است! کوچه‌ها و خیابان‌ها طرابلس با فانوس تزیین می‌شوند. مسراحاتی‌ها سحر را با طبالی خبر می‌دهند، عمده کافه‌ها و رستوران‌ها تعطیل می‌شوند و … 

با همه این حرف‌ها ماه رمضان که از راه می‌رسد برخی آداب و رسوم که بیشتر به جشن و شادی طعنه می‌زند تا آیینی مذهبی در سراسر لبنان پاس داشته می‌شود. از جمله این سنت‌ها، «اِستِبانَت» یا همان رویت هلال ماه رمضان است. مسلمانان در آخرین روز ماه شعبان به سواحل و پارک‌ها می‌روند تا افول این ماه و حلول ماه رمضان را ببینند و جشن بگیرند و شادی کنند و به قولی استبانت را به جا بیاورند. حتی غیر مسلمان‌‌ها در این جشن شریک و حاضر هستند. 

در کنار سنت استبانت، مسلمانان سری هم به دارالفتوا می‌‌زنند تا به طور رسمی از آغاز ماه رمضان خبردار شوند و روزه‌داری را آغاز کنند. 

موعد افطار که فرا می‌رسد، سر کافه‌ها و رستوران‌های خیابان الحمراء و آرمنیا شلوغ‌تر می‌شود. خیلی از روزه‌داران به جای آن که در خانه سفره افطار بیاندازند به این مراکز می‌آیند و روزه‌‌هایشان را با غذای کافه‌ها و رستوران‌ها باز می‌کنند. روزه‌داران گاهی سحر را هم در کافه‌ها و رستوران‌ها می‌گذرانند. 

عدسی از جمله غذاهای مورد علاقه روزه‌داران لبنانی برای افطار است. سرو باقلوا و فتوش و نوشیدنی « جلاب » هم از آن دست سنت‌های خاص برای میز افطار این مردم است. جلاب شربتی است که با شیره انگور و گلاب تهیه و با دانه‌‌های بادام زمینی تزیین و با تکه‌های یخ یا سرد سرو می‌شود. 

بعد از سرو افطار در کافه‌ها‌، نوبت «حَکاوَتی» است. حکاوتی یعنی داستان‌گویی و داستان‌سرایی. نقال‌ها بعد از باز کردن روزه، شروع می‌‌کنند به نقل داستان‌های فولک و شرح افسانه‌ها و قصه‌ها. 

سنت مهمانی افطار ماه رمضان در لبنان چندان ربطی به روزه‌داری ندارد و رسمی چندفرهنگی است. مثلا رئیس‌جمهور لبنان که همواره از میان مسیحیان این کشور انتخاب می‌شود، ضیافت افطار را به جا می‌آورد و همه گروه‌های سیاسی و مذهبی و اقتصادی را به این مهمانی دعوت می‌کند. 

از دیگر اتفاقات خاص ماه رمضان در لبنان، تدارک برنامه‌ها و سریال‌های تلویزیونی است. نه به اندازه مصر، اما لبنان هم در حد خودش مجموعه‌های تلویزیونی را برای این ماه تهیه می‌کند و به نمایش می‌گذارد.