آنها دندانشان را قرض می‌دهند

سحر طلوعی- پیش از آنکه ماه رمضان در ترکیه فرا برسد، رسم خانه‌تکانی که سنتی به‌جا‌مانده از دوران امپراتوری عثمانی است، انجام می‌شود. ترک‌ها معتقدند تمیزی و نظافت برکت و نعمت خانه را افزایش می‌دهد. از آن گذشته، ظروفی که کمتر استفاده شده و خاص میهمانی‌هاست از کابینت‌ها بیرون می‌آید تا ضیافت ماه رمضان به درستی آغاز شود.

مسئولان شهری، مساجد و خیابان‌‌ها را با لامپ‌های رنگین تزئین می‌‌کنند تا سنتی دیگر یعنی سنت «مَحیا‌» را زنده نگه دارند. طبال‌ها هم طبل‌ها را بیرون می‌کشند، «مانی»‌خوانی می‌کنند و به رمضان سلام می‌دهند: «بختمان بخت باد، رحمت بر ما باد که پادشاه همه ماه‌‌ها از راه رسیده و به خانه ما خوش آمده است».

فروشگاه‌های سراسر شهرها در ترکیه همه تلاششان را می‌کنند تا مواد غذایی خاص ماه رمضان را تدارک ببینند. شیرینی‌‌فروشی‌ها پر می‌شوند از گولاچ (دسر خاص ماه رمضان که از شیر و آرد و دانه‌های انار و گلاب تهیه می‌شود). سفره افطار ترک‌ها بدون گولاچ گویی خالی است.

هنگام افطار هنوز هم به یاد دوران عثمانی، توپ دَر می‌شود. مؤذن که به اذان می‌‌ایستد، صدای شلیک توپ هم می‌‌آید. روزه‌داران تُرک عادت دارند با اندکی آب روزه باز کنند. بعد از آن نوبت زیتون سبز و سیاه است که همچون گولاچ باید سر سفره ماه رمضان باشد. پنیر و نان پیدِه هم که جای خودش را دارد. سوپ و غذای گوشتی مثل پاستورما (گوشت پخته و سبزیجات) و سوجوک (سوسیس و‌...) هم برای افطار ترک‌ها غذای مرسومی است. 

ترک‌ها در ماه رمضان سنتی دیگر به نام «قرضِ دندان» را هم انجام می‌دهند؛ خانواده‌هایی که دستشان به دهنشان می‌رسد، سفره‌ می‌اندازند، غذاهای مختلف تدارک می‌بینند، در خانه‌‌هایشان را باز می‌کنند تا فقرا بیایند و غذا بخورند و بسته‌هایی شامل پول و غذا هم به آنها می‌دهند.

تا سحر یا «سُحور» از راه برسد، ترک‌ها به قهوه‌خانه‌ها می‌روند، معاشرت می‌کنند و قهوه تُرک می‌نوشند یا در مساجد نماز تراویح می‌خوانند و‌... . پیش از سحور، طبال‌ها بر طبل می‌کوبند و خواب‌مانده‌ها را بیدار می‌کنند. ترک‌ها هنگام سحور سعی می‌کنند صبحانه‌ای ساده و بیشتر از نوشیدنی‌ها و خوردنی‌های آبکی تدارک ببینند تا کمبود آب ساعات روزه‌داری را تامین کنند.

کودکان و افراد مُسن که توانایی گرفتن روزه ندارند، اغلب سنت «تِکنِه اوروکو» یا تَنمیه را که همان روزه کله‌گنجشکی است، به‌جا می‌‌آورند. در واقع آنها از سحر تا ظهر چیزی نمی‌‌خورند و نمی‌نوشند و در ظهر مقداری غذا می‌خورند و تا افطار دوباره روزه می‌گیرند.

در پایان هر ماه رمضان، طبال‌ها دوباره بر طبل‌هایشان می‌کوبند و مانی وداع می‌خوانند که «خدایا از تو سپاسگزاریم که روزه گرفتیم و تمام شد و حالا منتظر سال دیگریم. بدرود ماه رمضان».