ترامپ و هیتلر: 2 دادگاه، یک نتیجه؟
تیموتی رآی‌بک مطلبی را در لس‌آنجلس تایمز نوشته است که شهریار خواجیان آن را ترجمه کرده است.
شهریار خواجیان
تیموتی رآی‌بک مطلبی را در لس‌آنجلس تایمز نوشته است که شهریار خواجیان آن را ترجمه کرده است.
زمانی که آدولف هیتلر در یکم آوریل 1924 برای رهبری یک شورش مسلحانه علیه دولت منتخب دموکراتیک آلمان عصر وایمار محاکمه می‌شد، چیزی خارق‌العاده را کشف کرد: دادگاه‌ها ممکن است تریبون‌هایی عالی برای خودنمایی سیاسی باشند. اکنون، صد سال پس از آن واقعه، ما به تماشای رهبر سیاسی دیگری نشسته‌ایم که به همان راه می‌رود: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین و نامزد ریاست‌جمهوری انتخابات امسال آمریکا از حزب جمهوری‌خواه. پژواک‌های آن غریب و آزارنده هستند.
هیتلر طی محاکمه یک‌ماهه خود در مارس 1924 که به محکومیت او منتهی شد، با خشم بسیار علیه رهبران دموکرات آلمان و نظام قضائی مبتنی بر قانون اساسی جمهوری وایمار داد سخن سرداد. او قضات دادگاه را تأدیب و دادستان‌ها را تهدید و تأکید کرد که نه او، بلکه تشکیلات سیاسی جمهوری «وایمار» به مردم آلمان خیانت کرده است.
هیتلر پس از اعلام محکومیت به تحمل پنج سال زندان، سرکشانه به قاضی گفت: «تو می‌توانی هزاران بار ما را گناهکار اعلام کنی؛ اما... دادگاه غایی تاریخ این کیفرخواست و محکومیت را با لبخند به زباله‌دان انداخته و ما را تبرئه خواهد کرد». بعدها ثابت شد که این محاکمه و محکومیت کمک بزرگی به هیتلر کرد و او و حزب کارگران ناسیونال-سوسیالیست آلمان را از حاشیه سیاست به متن سیاست ملی آورد. به‌این‌ترتیب هیتلر در سیمای رهبر و سخنگوی ملی‌گرایان خشمگین و راست‌گرا در پهنه کشور ظاهر شد.
در دهه بعدی، هیتلر «به دادگاه‌های [مختلف] کشیده شد» (و خطاب به پیروانش در همایشی گفت) که شمار آنها از خاطرش بیرون رفته است. به لحاظ سیاسی او هر بار پیوسته قوی‌تر جلوه می‌کرد و این به لطف اعجاز زهرآگین سخره‌گری دادگاهی‌اش و استفاده از آزادی بیان تضمین‌شده طبق قانون اساسی کشور بود. زمانی که هیتلر انتخابات 1932 را با اختلاف شش میلیون رأی باخت، به دادگاه رفت تا با ادعای تقلب انتخاباتی و بی‌نظمی‌های اعمال‌شده از سوی مقامات دولتی، نتیجه انتخابات را باطل کند. قاضی دادگاه ادعای او را درجا رد کرد و گفت که حاشیه شش میلیون رأی امکان هرگونه بی‌نظمی تأثیرگذار بر نتیجه انتخابات را
منتفی می‌کند.
[البته] همه قضات چنین عقلانیتی نداشتند. هیتلر بارها در برابر قضات همدل قرار گرفت که مانند دادگاه کودتای تالار آبجوخوری، به او اجازه دادند با استفاده از تریبون دادگاه، انتقادات طولانی و خشم‌آگین خود را ابراز کند؛ که این کارها گاه با توفانی از ستایش و تحسین روبه‌رو می‌شد. هانس فرانک، وکیل خصوصی هیتلر که به دلیل نقشش در خشونت نازی‌ها با رأی دادگاه نورنبرگ به دار آویخته شد، زمانی حساب کرد که او در بیش از 140 پرونده دادگاهی، عمدتا به اتهام افترا، وکالت هیتلر را بر عهده داشت. فرانک می‌گفت: «رقبای او همواره در پایان خود را متضرر می‌یافتند؛ حتی اگر فکر می‌کردند با ناسزاگویی به این چهره در حال اوج‌گیری، به او آسیب می‌رسانند».
در یک مورد، هیتلر به دلیل این اتهام که در زمان جوانی به میزبان مقدس یک مراسم مذهبی درشت‌گویی کرده بود، محاکمه شد. او از این فرصت استفاده کرد تا بر تربیت سفت و سخت کاتولیکی خود تأکید کند. انتخابات بعدی شاهد افزایش آرای کاتولیک‌ها به حزب ناسیونال-سوسیالیست بود.
بدون گفت‌وگو، درخور توجه‌ترین حضور هیتلر در دادگاه، افزون بر محاکمه ارتکاب خیانت او در 1924، در سپتامبر 1930 بود؛ یعنی زمانی که به‌عنوان شاهد در دادگاه هم‌وندان نازی خود به ظن همکاری در اتهام طرح تصرف قدرت در یک کودتای نظامی، حضور یافت. هیتلر از این فرصت استفاده کرد تا بر سوگند خود به قانون اعلام کند که از راه قانونی به قدرت می‌رسد؛ اما این قصد خود را انکار یا پنهان نکرد که دموکراسی را هرچند از راه‌های دموکراتیک نابود می‌کند.
هیتلر ماده 1 قانون اساسی آلمان را به قاضی یادآوری کرد که مقرر می‌کرد دولت در تحلیل نهایی [وسیله] بیان اراده مردم است. هیتلر گفت «آن‌گاه که ما سرانجام صاحب حق و قدرتی شویم که قانون اساسی آن را تضمین کرده است، حکومت را به قالبی درخواهیم آورد که فکر می‌کنیم بهترین نوع است». این اقرار به نحو شگفت‌انگیزی گستاخانه بود؛ اما پاسخ قاضی نیز کمتر شگفت‌انگیز نبود: «پس، فقط از راه‌های قانونی؟» پاسخ هیتلر یک «آری» خشک بود. در مدت سه سال، نتیجه خوبی از آن وعده‌اش در دادگاه گرفت و صدراعظم شد و ساختار و حفاظ‌های دموکراتیک را از
بین برد.
ترامپ نیز اکنون با چهار کیفرخواست جنایی روبه‌رو است؛ ازجمله مداخله در انتخابات کشور [معروف به پرونده جورجیا]، نگهداری اسناد محرمانه، پرداخت حق‌السکوت و اتهام «توطئه خارق‌العاده» مرتبط با شورش ششم ژانویه 2021. ترامپ این کیفرخواست‌ها را بزرگ‌ترین «شکار مخالفان در تاریخ» نامیده است. او که با درگیری‌های بی‌شمار از گذشته و حال با دستگاه قضائی دست به گریبان بوده، احتمالا آن‌قدر سر‌وکارش به دادگاه افتاده که شمار آنها از دست خودش بیرون رفته است.
هفته پیش که ترامپ در یک جلسه استماع پیشاقضائی در پرونده حق‌السکوت [به یک ستاره فیلم‌های پورن] حضور یافت، به انتقاد شدید از رئیس دادگاه، خانواده وی و کارکنان دادگاه پرداخت؛ به طوری که قاضی اظهارات او را «تهدیدآمیز» و «آتش‌افروزانه» نامید که منجر به صدور فرمان [موسوم به] دهان‌بندِ موسع (expanded gag order) از سوی قاضی شد. ترامپ بارها لته‌لیا جیمز، دادستان ایالتی نیویورک را مورد حمله قرار داده که تهدید به ضبط اموال ترامپ برای تأمین قرار تقریبا نیم‌میلیارد‌دلاری او در پی محکومیت به کلاهبرداری مدنی کرده بود. این تهدید تنها پس از رد فرجام‌خواهی او عملی می‌شد که اکنون با تأمین ضمانت‌نامه [از سوی یکی از طرفداران ثروتمند او] منتفی
شده است.
یک نظرسنجی انتخاباتی به نام «فرانک لونتز»، ظاهرا با استناد به ایده‌های وکیل هیتلر، علیه پیامدهای محاکمه ترامپ هشدار داد. لونتز به سی‌ان‌ان گفت «اگر دادستانی نیویورک املاک او را مصادره و شروع به ضبط اموال و دارایی‌هایش کند، همه اینها در مقابل دوربین خبرنگاران اتفاق خواهد افتاد. با این کار بزرگ‌ترین قربانی‌سازی سال 2024 رخ می‌دهد و ترامپ را برنده انتخابات ریاست‌جمهوری امسال می‌کند».
آن‌طور که گفته می‌شود، تاریخ خود را تکرار نمی‌کند؛ اما رویدادهای تاریخی ممکن است شبیه‌سازی شوند. در‌حالی‌که به انتخاباتی نزدیک می‌شویم که رئیس دولت آینده ایالات متحده را تعیین خواهد کرد، زنگ خطر نحوه حضور هیتلر و ترامپ، دو عوام‌فریب با فاصله زمانی یک قرن، در دادگاه که از حق تضمین‌شده قانونی خود برای بیان آزاد و دادرسی عادلانه با این هدف بهره گرفته و می‌گیرند تا فرایندها و ساختارهای دموکراتیک را تضعیف کنند، باید به‌مثابه هشداری جدی و منطقی تلقی شود.
