روزنه راهگشا

میترا جلوداری

بیانیه روزنه‌گشایی در انتخابات ۱۴۰۲ با امضای 110 نفر از دغدغه‌مندان توسعه و دموکراسی در ایران منتشر شد که محتوای راهبردی و نظری آن، باعث ایجاد موج گسترده انتقادی و حمایتی در فضای سیاسی کشور شد که رسانه‌های جریان‌های مختلف سیاسی به آن پرداختند که این نشان از هدف‌گیری بیانیه نسبت به موضوع مهمی است که اذهان را به خود معطوف کرده است. اما این بیانیه چه در خود دارد که واکنش‌های مختلفی را نسبت به آن شاهد هستیم. در همین راستا در این یادداشت به چند نکته می‌پردازم:

• جامعه ایران در چند سال گذشته، جنبش‌های اعتراضی و نافرمانی‌های مدنی در سطوح مختلف را از سر گذرانده و پس از جنبش مهسا، حالتی افسرده و ناامید به خود گرفته و شاهد کاهش اعتماد‌به‌نفس اجتماعی هستیم. کنشگران سیاسی داخلی نیز از این امر مستثنا نیستند و فارغ از موافقت یا مخالفت با بیانیه همگی دنبال روزنه‌ای برای گشایش امید به آینده ایران می‌گردیم.

• این بیانیه آرمان‌گرایی واقع‌بینانه در دل خود دارد و از تزریق هرگونه امید واهی و رؤیای محال به جامعه اجتناب می‌کند؛ چراکه واقعیت کنونی را پذیرفته و تلاش می‌کند متناسب با تجربیات تاریخی ایران، چشم‌انداز روشن به مخاطب ارائه دهد. این بیانیه در فضای رادیکال کنونی با تأکید بر میانه‌روی از همه دغدغه‌مندان توسعه کشور فارغ از هرگونه تفکر جناحی در جهت اصلاح‌گری دعوت به عمل آورده است.

• جامعه ایران بارها به امید تغییر با وعده‌های بزرگ و رؤیایی، به صندوق رأی پناه آورده و شاهد دستاورد مطلوبی بر مبنای وعده‌ها نبوده است و اعتراض خود را با عدم مشارکت معنادار در دو انتخابات گذشته نشان داده است. در این میان جریان اصلاح‌طلبی نیز با استناد به بن‌بست و انسداد سیاسی، کنشگری فعال و دارای برنامه را در دستور کار خود قرار نداده و فعالیت انتخاباتی متشکل را به آینده‌ای نامعلوم واگذار کرده است.

• جریان اصلاح‌طلبی بعد از 26 سال عمر و فعالیت، تلاشی برای تحول درونی خود نکرده و به جای پذیرش اشتباهات، با الگوبرداری از خواسته‌های مردم و تحولات اجتماعی، صرفا به تغییرات اندک و غیرملموس از طرف جامعه بسنده کرده است و این بیانیه، نشانه‌های یک اتفاق و صدای نسل جوان معتقد به اصلاح تدریجی را با دغدغه توسعه و دموکراسی به همراه دارد و در تلاش است تا این پیام را به دیگر جوانان اصلاح‌طلب بدهد که باید در صحنه باشیم و از طرف تمام طیف‌های سیاسی به عنوان نمایندگان جوان اصلاح‌طلب به رسمیت شناخته شویم.

• این بیانیه هرگونه کنش‌های مدنی خشونت‌پرهیز را می‌پذیرد اما همچنان بر صندوق رأی، به عنوان مسیر کم‌هزینه ایجاد تغییر تأکید می‌کند، چرا‌که بعد از دو دوره رویکرد انفعالی در برابر انتخابات، این صندوق را در معرض بحران عدم کارایی و اثرگذاری می‌بیند.

• هدف این بیانیه سرمایه‌گذاری برای انتخابات پیش‌رو نیست‌ بلکه هشداری به تمام گروه‌های سیاسی برای حفاظت از یادگار برپاشده بر روی خون پدرانمان است. با این حال تلاش برای انتخابات اسفندماه ۱۴۰۲ را دستور کار خود دارد و در تلاش است تا پشتوانه‌ای برای بدنه سیاسی توسعه‌گرا و دلسوز ایران باشد.

• امضاکنندگان بیانیه هرگونه انتقادی را به جان خریده‌اند و پذیرای هرگونه پیشنهادی از سوی وطن‌دوستان در راستای برداشتن گام‌های بعدی هستند؛ چراکه در ابتدای این راه هستیم و هدف از امضای این بیانیه تقابل با هیچ فرد و جناح و جریانی نبوده است.