بایدن در مخمصه افغانستان

با وجود گذشت بیش از دو سال از سقوط حکومت افغانستان به دست طالبان و خروج نظامیان آمریکایی از این کشور، تبعات این خروج همچنان گریبانگیر دولت بایدن است. بسیاری از تحلیلگران معتقدند نحوه خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان باعث بروز فاجعه‌ای شد که در دو سال اخیر در این کشور رقم خورده است. در این میان، جمهوری‌خواهان با هدف فشار به دولت بایدن، قصد استیضاح لوید آستین وزیر دفاع آمریکا را دارند. کوری میلز، عضو جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان ایالات متحده، اعلام کرده که طرح استیضاح لوید آستین را به دلیل نحوه مدیریتش در روند خروج نیروهای نظامی این کشور از افغانستان، به کنگره ارائه خواهد کرد. دو عامل داعش در آگوست 2021 در میان جمع کثیری از شهروندان افغانستان در کنار فرودگاه کابل عملیات انتحاری انجام دادند که بر اثر این حمله، ۱۳ نظامی آمریکایی و ۱۸۰ شهروند افغانستانی کشته شدند. کوری میلز از خروج آمریکا از افغانستان به‌عنوان «عقب‌نشینی آشفته‌» یاد کرد که به رها‌شدن شهروندان و متحدان آمریکایی و همچنین تلفات گسترده نظامیان و غیرنظامیان منجر شد. کوری میلز تأکید کرد مقام‌های بلندپایه در دولت بایدن به هشدارهای اطلاعاتی درباره خطر احتمالی حمله به آمریکایی‌ها و متحدانشان توجه نکردند، در‌حالی‌که این هشدارها از قبل وجود داشتند. او با اشاره به حمله مرگبار مهاجم انتحاری داعش خراسان به فرودگاه کابل در ۲۶ آگوست ۲۰۲۱ گفت: «مقامات عالی‌رتبه در این دولت آشکارا اطلاعاتی را نادیده گرفتند که آمریکایی‌ها و شرکای متحد ما را در کابل در مسیر آسیب قرار داد و در نتیجه، حدود ۲۰۰ نفر از‌جمله ۱۳ نظامی آمریکایی به قتل رسیدند». کنگره آمریکا از ژانویه سال جاری تحقیقات درباره خروج پر‌هرج‌ومرج ایالات متحده از افغانستان را آغاز کرده است. در همین رابطه کمیته نظارت و ارزیابی نامه‌هایی برای درخواست سوابق و اسناد مرتبط در‌این‌باره به مقامات دولت بایدن از‌جمله وزیر دفاع، رئیس ستاد مشترک ارتش، وزیر خارجه و وزیر امنیت داخلی ارسال کردند. جمهوری‌خواهان در نامه خطاب به بلینکن تأکید کردند: «شما نقش مرکزی در برنامه‌ریزی خروج و تخلیه از افغانستان داشتید و به بایدن درباره تصمیم‌هایی که منجر به شکست‌های تاکتیکی و استراتژیک می‌شد، مشاوره دادید». در ادامه این نامه آمده بود: «زمانی که طالبان افغانستان را گرفتند، درحالی‌که افغان‌ها به هواپیماهای فرودگاه بین‌المللی حامد کرزی می‌چسبیدند و سقوط می‌کردند، شما روایتی از موفقیت ساختید، درحالی‌که یک بمب‌گذار انتحاری ۱۳ سرباز آمریکایی و صدها افغان را به قتل رساند». آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه دولت بایدن، در اوایل ماه آوریل امسال با اذعان به اینکه وزارتخانه تحت نظر او باید کارهای بیشتری انجام می‌داد تا برای بدترین سناریو در افغانستان آماده شود، گفته بود: «ما برای سقوط سریع کابل و دولت افغانستان آماده نبودیم». او در جلسه‌ای آنلاین با همکارانش گفته است وزارت خارجه آمریکا در مورد افغانستان و احتمال سقوط آن پیش‌بینی‌های لازم را نکرده بود. او اضافه کرده بود: «سقوط افغانستان به‌عنوان یک احتمال بسیار کم تلقی می‌شد، اما بدیهی است که در مورد رویدادی با تأثیری چنین بالا، باید انجام می‌شد و در‌واقع وزارت خارجه سقوط سریع دولت افغانستان را پیش‌بینی نمی‌کرد، با‌این‌حال طالبان به‌سرعت کشور را در دست گرفت». کمیته روابط خارجی کنگره آمریکا به دنبال یک تلگراف موسوم به «کانال مخالف» از سفارت سابق آمریکا در کابل است که در آن کارمندان ارشد سفارت به وزارت خارجه هشدار داده‌اند که در صورت خروج از افغانستان، دولت این کشور ممکن است به‌سرعت سقوط کند. «کانال مخالف» یک روش برای ابراز مخالفت کارمندان درباره تصمیمات وزارت خارجه آمریکا‌ست تا از این طریق آنها بتوانند نظرات مخالف خود را با ارائه دلایل به مقامات منتقل کنند. مایکل مک‌کال، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا اعلام کرده که اگر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا این سند محرمانه را در مدت مقررشده به کمیته روابط خارجی کنگره تحویل ندهد یا دلیل قانونی برای عدم ارائه اصل سند نداشته باشد، این کار او به‌منزله تحقیر کنگره است و با احضار، بازداشت و اقدام حقوقی و قضائی روبه‌رو خواهد شد. کنگره آمریکا که اکنون حزب جمهوری‌خواه کرسی‌های بیشتری در آن دارد، اعلام کرد تحقیقات گسترده‌ای را درباره خروج پر‌هرج‌ومرج نیروهای آمریکا از افغانستان آغاز کرده است. آنها از وزارت خارجه آمریکا به رهبری آنتونی بلینکن درخواست اسناد و اطلاعات خروج از افغانستان را کرده‌اند و یکی از اسناد درخواست‌شده تلگراف «کانال مخالف» است که نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره می‌گویند این تلگراف در چهار صفحه تنظیم شده است‌ اما وزارت خارجه فقط یک صفحه ویرایش‌شده از تلگراف را به کنگره فرستاده و از فرستادن اصل سند خودداری کرده است. راس ویلسون، آخرین سفیر آمریکا در افغانستان بود که توسط دونالد ترامپ در ژانویه ۲۰۲۰ به این سمت منصوب شد و تا زمان تخلیه نیروهای آمریکا از افغانستان در این سمت ماند. او بعد از سقوط دولت افغانستان، در مصاحبه‌ای با یکی از رسانه‌های داخلی آمریکا گفت که طالبان به نسخه اولیه خود بازگشته‌اند و این گروه توان حکومت‌داری را ندارند. در چنین وضعیتی افراد باید برای تغییر مبارزه کنند و ایالات متحده برای حمایت از افراد و ساختارهایی که در دو دهه اخیر روی آنها سرمایه‌گذاری کرده است، باید در افغانستان حضور داشته باشد. دولت بایدن هم با انتشار گزارش 11‌صفحه‌ای اعلام کرد خروج از افغانستان پر از هرج‌ومرج نبود و دولت بایدن به نحوه خروج از افغانستان افتخار می‌کند. جان کربی سخنگوی شورای امنیت ملی به خبرنگاران در‌این‌باره گفت طالبان دولت افغانستان را که مورد حمایت آمریکا بود، سرنگون کرد و ایالات متحده در دو دهه بازسازی افغانستان، تریلیون‌ها دلار هزینه کرد تا ثبات در این کشور را حفظ کند. دولت بایدن در این گزارش، ترامپ را مقصر در خروج آشفته از افغانستان و بایدن را ناگزیر به اجرای توافق دوحه با طالبان دانست. ترامپ در واکنش به انتشار این گزارش در شبکه اجتماعی خود نوشت: «این احمق‌ها در کاخ سفید که به‌طور سیستماتیک کشور ما را ویران می‌کنند، آن‌هم به رهبری بایدن، یک بازی جدید راه انداختند تا اطلاعات نادرست جدیدی را ارائه کنند. «ترامپ» را به خاطر بی‌کفایتی خودشان در افغانستان سرزنش می‌کنند. من هم مثل بقیه شاهد وقوع این فاجعه (خروج پرهرج‌ومرج از افغانستان) بودم. دیدم که آنها ابتدا ارتش را از افغانستان خارج کردند، ۸۵ میلیارد دلار تجهیزات نظامی (به طالبان) دادند و اجازه کشتن سربازان ما را دادند و آمریکایی‌ها را پشت سر رها کردند، بایدن مسئول است نه فرد دیگر». پیش از این پومپئو، وزیر خارجه دولت ترامپ نیز با انتقاد از عملکرد دولت بایدن گفته بود که بایدن قیدوشرط‌های خروج آمریکا از افغانستان را که دولت ترامپ به طالبان ابلاغ کرده بود، حذف کرد و خروج نیروهای آمریکا را تبدیل به خروج بی‌قیدوشرط از افغانستان کرد و این کار باعث جسور‌شدن طالبان شد.