گام‌های ترکیه و یونان برای اعتمادسازی
سرانجام پس از هفته‌ها رایزنی‌های سیاسی رئیس‌جمهوری ترکیه و نخست‌وزیر یونان و در شهر «ویلنیوس» در لیتوانی و در حاشیه برگزاری نشست سران ناتو که هر دو آن را «فضای مثبت» خطاب کردند، با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کرده و بر ازسرگیری مذاکرات و تلاش برای اعتمادسازی موافقت کردند. اردوغان و میتسوتاکیس، حفظ جو مثبت در روابط دو کشور را که در ماه‌های اخیر به دست آمده است، به نفع هر دو کشور خوانده و برای ادامه این روند توافق کردند.
محمود فاضلی-دیپلمات پیشین و تحلیلگر امور بین‌الملل: سرانجام پس از هفته‌ها رایزنی‌های سیاسی رئیس‌جمهوری ترکیه و نخست‌وزیر یونان و در شهر «ویلنیوس» در لیتوانی و در حاشیه برگزاری نشست سران ناتو که هر دو آن را «فضای مثبت» خطاب کردند، با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کرده و بر ازسرگیری مذاکرات و تلاش برای اعتمادسازی موافقت کردند. اردوغان و میتسوتاکیس، حفظ جو مثبت در روابط دو کشور را که در ماه‌های اخیر به دست آمده است، به نفع هر دو کشور خوانده و برای ادامه این روند توافق کردند. دو طرف متعهد شدند که بر روی شتاب مثبت در روابط دوجانبه تلاش کرده و کانال‌های ارتباطی متعدد بین دو کشور را فعال کنند. طرفین در این جلسه توافق کردند که وزرای امور خارجه دو کشور فرایندهای بهبود روابط دو طرف را هدایت کرده و ضمن نظارت بر گفت‌وگوهای سیاسی بین دو کشور، درباره پیشرفت گزارش دهند. این ملاقات پس از یک سال تنش، برای ازسرگیری مذاکرات و تلاش برای اعتمادسازی صورت می‌گیرد. دفاتر سران دو کشور در بیانیه‌های جداگانه‌ای اعلام کردند: «به نفع هر دو کشور است که جو مثبتی که در ماه‌های اخیر در روابط دوجانبه شکل گرفته، تداوم یابد». طرفین توافق کردند نشست بعدی شورای عالی همکاری دو کشور در سطح عالی، در شهر «تسالونیکی» در شمال یونان در پاییز برگزار شود. البته در سال‌های گذشته بیش از 64 دوره نشست مشورتی بین ترکیه و یونان برگزار شده، اما این نشستها نتیجه چندانی به همراه نداشته است. این نشستها از سال 2016 عملا متوقف شده است. نخست‌وزیر یونان پیش از دیدار گفته بود: «این اولین دیدار پس از انتخاب مجدد هر دو ما خواهد بود. هر دو در آغاز دوره دولت‌‌های خود هستیم. این دیدار فرصتی است برای بازتعریف روابط یونان و ترکیه بدون اینکه آتن از خطوط قرمز خود که بارها به‌طور علنی آن را مورد تأکید قرار داده است، عقب‌نشینی کند. محتاطانه خوش‌بین هستیم که بتوانیم فصل جدیدی از روابط را باز کنیم. مهم‌ترین نتیجه این دیدار تمایل هر دو برای ازسرگیری روابط نزدیک با رویکردی مثبت بود». به باور او «دیدار دوجانبه با اردوغان در حاشیه ناتو در فضایی خوب و سازنده بود. این نشست بار دیگر نیت من و اردوغان را درخصوص ازسرگیری روابط ترکیه و یونان و نحوه اقدام و پیروی از نقشه راه در ماه‌های آینده آشکار کرد. روابط در سه محور اساسی توسعه خواهد یافت. قصد برای همکاری بهتر بین ترکیه و یونان سه محور اصلی دارد؛ گفت‌وگوی سیاسی، اقدامات اعتمادساز و دستور کار مثبت. در چارچوب گفت‌وگوهای سیاسی با ریاست وزرای امور خارجه، موضوعات مهم ژئوپلیتیکی مانند حوزه‌های صلاحیت دریایی، منطقه انحصاری اقتصادی و فلات قاره‌ای مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. در چارچوب دستور کار مثبت، در زمینه‌های مختلف از‌جمله اقتصاد، انرژی و حفاظت مدنی همکاری صورت خواهد گرفت. پیشرفت در روابط ترکیه و یونان به نزدیک‌شدن آنکارا به اتحادیه اروپا نیز کمک می‌کند. برنامه‌های تسلیحاتی یونان را نباید تنها از منظر رقابت با ترکیه نگریست. این امر در مورد تسلیحات ترکیه نیز صدق می‌کند».
دو متحد سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) که برای چندین دهه بر سر موضوعاتی مانند منابع انرژی، نحوه استفاده از منابع زیر بستر در مرزهای آبی دو کشور، پروازهای نظامی بر فراز دریای اژه و همچنین قبرس که از نظر قومیتی تقسیم شده است، با هم اختلاف داشته‌اند، در شرایط کنونی اراده کرده‌اند در فضای جدید، روابط دوجانبه خود را دنبال کنند. این روابط در سال گذشته از سوی رئیس‌جمهوری ترکیه به دلیل اختلاف بر سر نقض حریم هوایی و پس از متهم‌کردن نخست‌وزیر یونان به فشار بر آمریکا برای جلوگیری از فروش جنگنده‌های اف-۱۶ به ترکیه، عملا متوقف شده بود. روابط این دو کشور همسایه زمانی بهبود یافت که یونان یکی از اولین کشورهایی بود که نیروهای امدادی خود را برای کمک به زلزله‌زدگان ترکیه به این کشور اعزام کرد.
در اولین گام این اعتمادسازی، اردوغان مدعی شد «ما هرگز از جنگنده‌های اف-۱۶ خود علیه یونان استفاده نکرده‌ایم و برنامه‌ای برای استفاده از آنها نداریم. هدف ترکیه پیداکردن دوست به جای دشمن است. برخی از اعضای کنگره آمریکا هم از دموکرات‌ها و هم از جمهوری‌خواهان، در حال مانع‌تراشی در زمینه جنگنده‌های اف-۱۶ هستند. اما رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کردند که اوضاع را رصد خواهیم کرد. امیدوارم نتیجه مثبتی بگیریم. من از همیشه امیدوارتر هستم».
ترکیه اکتبر ۲۰۲۱ خرید ۲۰ میلیارد دلاری جنگنده اف-۱۶ ساخت شرکت «لاکهید مارتین» و ۸۰ کیت به‌روزرسانی برای هواپیماهای جنگی موجود خود را به آمریکا سفارش داد. «باب منندز» رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا که از مخالفان اصلی این انتقال است، اخیرا مدعی شده در حال مذاکره با دولت بایدن درباره این مسئله است و روزهای آینده در این زمینه تصمیم گرفته خواهد شد. وزیر دفاع یونان اعلام کرده جنگنده‌ها و ناوچه‌های جدید در فهرست خرید قرار دارند و پیش‌بینی می‌شود آتن در چهار سال آینده ۱۲.۶۲ میلیارد دلار برای تسلیحات هزینه کند.
