تکرار الگوی جنگ سرد

‌با وجود اظهار‌نظرهای ضدونقیض درباره موضوع جاسوسی چین از آمریکا در کوبا، یک مقام دولت ایالات متحده تأیید کرد که چین مدت‌ها پیش پایگاه جاسوسی خود را در کوبا احداث کرده و برخلاف اخبار رسانه‌های آمریکایی از ‌جمله وال‌استریت‌ژورنال مبنی بر مذاکرات پکن با هاوانا برای شکل‌گیری قریب‌الوقوع یک مرکز شنود الکترونیکی در آن کشور، چین پایگاه جاسوسی خود در کوبا را عملا در سال ۲۰۱۹ ایجاد کرده است. دولت بایدن که ماجرای توافق چین و کوبا را تکذیب کرده و آن را نادرست خوانده بود، تنها ساعاتی پس از آن، ادعا کرد که از چنین موضوعی خبر داشته است و احداث این ایستگاه جاسوسی را میراث دولت قبل دانست. کاخ سفید تکذیبیه پیشین خود را متوجه نحوه اطلاع‌رسانی رسانه‌ها دانست و شنود الکترونیکی را تحولی جدید خواند؛ در‌حالی‌که این موضوع از قبل هم وجود داشت. جان کربی، سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید، در گفت‌‌وگو با شبکه خبری ام‌ا‌س‌ان‌بی‌سی، گزارش وال‌استریت‌ژورنال درباره تمایل کوبا به میزبانی از تأسیسات شنود چین را «نادقیق» خوانده بود. در مقابل، این مقام آمریکایی می‌گوید بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، پس از به قدرت رسیدن، به مقام‌های کابینه دستور داد به مسئله جاسوسی چینی‌ها در کوبا رسیدگی کنند. از‌همین‌رو به گفته این مقام دولت بایدن، تلاش مقام‌های آمریکایی «سرعت چین در این زمینه را کند کرده است». این مقام آمریکایی که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش فاش شود، با ابراز نگرانی از فعالیت‌های جاسوسی چین در کوبا گفت که پکن به تلاش‌ها برای تقویت حضورش در کوبا ادامه می‌دهد و دولت آمریکا هم به تلاش‌های خود برای اختلال در این روند ادامه خواهد داد. به گزارش وال‌استریت‌ژورنال، پایگاه چین مستقر در جزیره‌ای با فاصله ۱۶۰ کیلومتری از فلوریدا به نهادهای اطلاعاتی چین اجازه خواهد داد تا ارتباطات الکترونیکی سراسر جنوب شرقی ایالات متحده، محل استقرار چند پایگاه‌ نظامی این کشور را رصد کنند. علاوه‌بر‌‌این چین قادر خواهد بود رفت‌وآمد کشتی‌های آمریکایی را زیر نظر داشته باشد. مناسبات میان پکن و واشنگتن بر سر موضوع‌های مختلف اقتصادی و سیاسی از‌جمله مناقشه تایوان و ادامه تهاجم نظامی روسیه به اوکراین پرتلاطم گزارش شده است. در‌حالی‌‌که ایالات متحده مدت‌هاست به دنبال مهار نفوذ چین در منطقه و جهان است، پکن دست‌کم از چهار سال گذشته این امکان را- آن‌هم در نزدیکی آمریکا- داشته است که بسیاری از ارتباطات این کشور را رصد کند. در همین حال، دولت بایدن در تلاش است روابط واشنگتن و پکن را که در آخرین مورد در پی تنش‌ها سر پرواز یک بالون تجسسی چین بر فراز آمریکا در اوایل سال ۲۰۲۳ تیره شد، بهبود ببخشد. بایدن پیش‌تر در ماه گذشته ویلیام برنز، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) را در سفری محرمانه به پکن فرستاد و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا هم با یک مقام ارشد چینی در وین گفت‌وگو کرد. ایالات متحده قبلا برای جلوگیری از گسترش نفوذ قدرت‌های خارجی در نیم‌کره غربی کره زمین، به‌ویژه در جریان بحران موشکی کوبا در سال ۱۹۶۲، مداخله کرده است. آن زمان پس از آنکه اتحاد جماهیر شوروی موشک‌های دارای قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای خود را به کوبا اعزام کرد، ایالات متحده آمریکا و شوروی سابق در آستانه جنگ اتمی قرار گرفتند و نیروی دریایی آمریکا جزیره کوبا را محاصره و قرنطینه کرد. شوروی عقب‌نشینی کرد و چند ماه بعد، ایالات متحده بی‌سروصدا موشک‌های بالستیک میان‌برد خود را که شوروی سابق به آنها اعتراض کرده بود، از ترکیه خارج کرد. در‌حال‌حاضر نمی‌توان به‌صراحت گفت که آیا استقرار مرکز شنود چینی در کوبا در آن مذاکرات مطرح شده است یا خیر. قرار است آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، به‌زودی به پکن سفر کند. تحلیلگران می‌گویند که پکن استقرار پایگاه شنود خود در جوار آمریکا را احتمالا با حضور نظامی و اطلاعاتی نیروهای آمریکایی در دریای چین جنوبی و مشارکت‌شان در نظارت الکترونیک توجیه خواهد کرد. ایالات متحده همچنین به تایوان‌ که پکن آن را بخشی از چین می‌داند، تسلیحات می‌فروشد، شماری از نیروهایش را برای آموزش نظامی به تایوان فرستاده است و کشتی‌های آمریکایی از طریق تنگه تایوان تردد می‌کنند. کریگ سینگلتون، کارشناس ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، به وال‌استریت‌ژورنال گفت که استقرار یک مرکز استراق‌ سمع در کوبا تصریح می‌کند که «چین آماده است تا در حیاط‌خلوت آمریکا مقابله‌به‌مثل کند». او گفت: «ایجاد این تأسیسات نشان‌دهنده مرحله‌ای جدید و تشدیدکننده در استراتژی دفاعی گسترده‌تر چین است». او افزود که انتخاب عمدی کوبا «اقدامی تحریک‌آمیز» است. تنها پایگاه نظامی خارجی اعلام‌شده چین در جیبوتی واقع در شاخ آفریقا است. چین همچنین کارزار جهانی توسعه بندرها را در کشورهایی مانند کامبوج و امارات متحده عربی آغاز کرده است؛ اقدامی که مقام‌های آمریکایی می‌گویند تلاشی برای ایجاد شبکه‌ای از بندرهای نظامی و پایگاه‌های اطلاعاتی برای نمایش قدرت چین در سراسر جهان است. لوید آستین و ژنرال لی شانگفو، وزیران دفاع آمریکا و چین، آخر هفته گذشته در کنفرانسی در سنگاپور دیدار کردند و با هم دست دادند. آستین از پکن بابت ارتباط‌نداشتن درباره مسائل نظامی و امتناع لی از ملاقات شکایت کرد. چین گفته است تا زمانی که واشنگتن تحریم‌هایی را که در سال ۲۰۱۸ علیه لی اعمال کرده لغو نکند، با این دیدار موافقت نمی‌کند. دولت بایدن با برداشتن برخی سیاست‌های اعمال‌شده در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ ازجمله رفع محدودیت‌های سفر میان دو کشور و برقراری مجدد برنامه دیدار خانواده‌ها، تلاش‌ کرده است تا به هاوانا نزدیک شود. دولت بایدن همچنین خدمات کنسولی برای سفر کوبایی‌ها به آمریکا را گسترش داده است و برخی از کارکنان دیپلماتیک آمریکایی را که به‌‌دنبال یک رشته حوادث مرموز در هاوانا دچار مشکلات و بیمار‌ی شدند، به کوبا بازگردانده است. مسکو شریک سنتی کوبا در میان قدرت‌های بزرگ جهانی به شمار می‌رود و از هاوانا حمایت اقتصادی و نظامی می‌کند؛ اما پکن در حال ایجاد روابط اقتصادی و دیپلماتیک نزدیک‌تر با کوبا است و رئیس‌جمهورهای دو کشور در ماه نوامبر در پکن ملاقات کردند. در دوران جنگ سرد، اتحاد جماهیر شوروی بزرگ‌ترین پایگاه اطلاعاتی سیگنال‌های خارجی خود را در «لوردس» واقع در حومه هاوانا، اداره می‌کرد. این سایت که در سال ۲۰۰۱ بسته شد، محل استقرار صدها افسر اطلاعاتی شوروی سابق، کوبا و دیگر کشورهای بلوک شرق بود. در سال ۲۰۱۴ گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه روسیه پایگاه لوردس را بازگشایی کرده است؛ اما چنان‌که وال‌استریت‌ژورنال نوشته، به نظر نمی‌رسد این خبر صحت داشته باشد.