جنگ سرد جدید؟

رسانه‌های دولتی چین هنگام گزارش سخنرانی سالانه جو بایدن در کنگره بر اختلاف‌های سیاسی تمرکز کرده و از وعده‌دادن او برای «رقابت با چین» انتقاد کردند. رسانه‌های دولتی هم‌زمان سخنرانی شی جین‌پینگ را که در یک جلسه مطالعاتی در همان روز سخنرانی بایدن ایراد شد، پوشش گسترده‌ای دادند و سخنان او را درباره مدرن‌سازی چینی برخلاف الگوی غربی برجسته کردند.

رسانه‌های تایوان به تغییر واژگانی اشاره کردند که نشانگر تأکید بر خودمختاری چین بود؛ در‌حالی‌که یک روزنامه هنگ‌کنگ بر نشانه‌های رقابتی ایدئولوژیک مانند جنگ سرد بین دو قدرت تأکید کرد. روزنامه ملی‌گرای گلوبال‌تایمز با تمرکز بر اختلاف‌های حزبی آمریکا، مقاله‌ای را با عنوان «عدم موفقیت بایدن در متحد‌کردن ایالات متحده در سخنرانی سالانه» منتشر کرد.

روزنامه انگلیسی‌زبان چاینا‌دیلی تأکید کرد تعدادی از جمهوری‌خواهان در طول سخنرانی، بایدن را مورد انتقاد قرار دادند و گفت واکنش‌ها به این سخنرانی نشان‌دهنده «اختلاف سیاسی» است. شبکه تلویزیونی جهانی چین بر اظهارات بایدن درباره رقابت با چین تمرکز کرد. این شبکه گفت: «او نزاعی اشتباه با هدفی اشتباه را پی گرفته است. در‌افتادن با چین، آمریکا را به دردسرهای زیادی می‌اندازد و در ازای آن سود بسیار کمی خواهد برد». رسانه‌های داخلی نیز به اظهارات بایدن در قبال چین پرداختند.

بوییدائو، وبلاگی که از سوی گلوبال‌تایمز اداره می‌شود، متذکر شد که در این سخنرانی شش بار به چین اشاره شده است. با‌این‌حال، در مصاحبه خود با ژو فنگ، محقق روابط بین‌الملل در دانشگاه نانجینگ، گفت: «به دنبال درگیری نبودن با چین» لحن غالب در سخنرانی بایدن باقی ماند؛ زیرا رئیس‌جمهور آمریکا به دنبال یافتن تعادل در میان «اختلافات جدی» در کشور درباره مسائل مختلف بود، از‌جمله در مورد چین.

روز نهم فوریه هم تفسیری در سرویس دولتی چاینا‌نیوز از واشنگتن خواست تا «سعی کند به خرد سیاسی کافی برسد» و متوجه شود که «رقابت نباید زمینه اصلی روابط چین و ایالات متحده باشد». هفته پیش، شی جین‌پینگ در جلسه‌ای مطالعاتی درباره اندیشه شی جین‌پینگ و کنگره ملی روح حزب کمونیست چین در قرن بیستم «سخنرانی مهمی» ایراد کرد. این سخنرانی را برنامه‌ خبری اصلی تلویزیون ملی مرکزی چین، موسوم به شین‌ون (خلاصه اخبار) گزارش کرد. شی با توصیف مدرن‌سازی به سبک چینی به عنوان «شکل کاملا جدید تمدن بشری»، گفت «مدرن‌سازی به سبک چینی اسطوره مدرن‌سازی-غرب‌گرایی را می‌شکند، تصویر متفاوتی از مدرن‌سازی را نشان می‌دهد و انتخاب مسیر مدرن‌سازی را برای کشورهای در‌حال‌توسعه گسترش می‌دهد و راه‌حل چینی را برای انسان‌ها ارائه می‌دهد تا سیستم اجتماعی بهتری را تجربه کنند».

خبرگزاری حکومتی شین‌هوآ هم به نقل از شی گفت رهبری حزب کمونیست چین «اصل اولیه‌ای است که باید در پیشبرد مدرن‌سازی به سبک چینی رعایت شود». شین‌هوآ به نقل از شی گفت: «تنها با وفاداری تزلزل‌ناپذیر به رهبری حزب است که مدرن‌سازی به سبک چینی می‌تواند آینده روشن و شکوفایی داشته باشد. در غیر این صورت، از مسیر منحرف می‌شود، روح خود را از دست می‌دهد و حتی مرتکب اشتباهات ویرانگر می‌شود». شین‌هوآ در تفسیر دیگری بر این نکته تأکید کرد که چین تنها «چندین دهه را برای تکمیل فرایند صنعتی‌سازی که کشورهای توسعه‌یافته غربی طی صدها سال پشت سر گذاشته‌اند» صرف کرده است که به گفته او ثابت می‌کند مدرن‌سازی به سبک چینی «امکان‌پذیر و باثبات است و تنها راه درست برای ساختن کشوری قوی است و جانی دوباره به ملت می‌دهد».

دیدگاه رسانه‌های تایوان و هنگ‌کنگ

خبرگزاری مرکزی وابسته به دولت تایوان بر یک «تغییر اساسی» تأکید کرد که با جایگزینی اصطلاح «ویژگی‌های چینی» با «مدرن‌سازی به سبک چینی» به آن اشاره شد که برای اولین بار در بیستمین کنگره حزب در اکتبر ۲۰۲۲ و به منظور افزایش «خودمختاری و استقلال» چین تحت حاکمیت حزب کمونیست چین در میان انتقادهای غرب مطرح شد. رسانه خصوصی ساوت چاینا مورنینگ‌پست متعلق به هنگ‌کنگ، سخنرانی‌های بایدن و شی را به‌عنوان آخرین نمونه از رقابت ایدئولوژیک بین دو کشور و نشانه‌ای از جنگ سرد ذکر کرد.

ساوت چاینا مورنینگ‌پست به نقل از پانگ ژونگ‌یینگ، استاد اقتصاد سیاسی در دانشگاه سیچوان، گفت: «هر یک از طرفین با تأکید بر اینکه نظام سیاسی خودشان بهترین در جهان است، در حال تغییر جهت به سمت رقابتی مانند جنگ سرد هستند».