زنگ خطر افزایش خشونت علیه فلسطینیان
بنیامین نتانیاهو که در انتخابات عمومی نوامبر ۲۰۲۲ برای بار سوم به‌عنوان نخست‌وزیر اسرائیل برگزیده شد، پس از هفته‌ها مذاکره، سرانجام کابینه جدید اسرائیل را تشکیل داد. این راست‌گرا‌ترین و افراطی‌ترین کابینه در تاریخ اسرائیل به‌شمار می‌رود
بنیامین نتانیاهو که در انتخابات عمومی نوامبر ۲۰۲۲ برای بار سوم به‌عنوان نخست‌وزیر اسرائیل برگزیده شد، پس از هفته‌ها مذاکره، سرانجام کابینه جدید اسرائیل را تشکیل داد. این راست‌گرا‌ترین و افراطی‌ترین کابینه در تاریخ اسرائیل به‌شمار می‌رود. بارزترین شخصیت افراطی در کابینه جدید اسرائیل، ایتمار بن‌گویر، وزیر امنیت داخلی است که متهم به فعالیت‌های نژادپرستانه علیه فلسطینیان است و حتی بر اساس معیارهای اسرائیلی، شخصیتی افراطی به حساب می‌آید. او اکنون در رأس وزارتخانه‌ای قرار گرفته که از صلاحیت‌های گسترده‌ای برخوردار است و تسلط زیادی بر نهاد پلیس دارد؛ از این‌رو، ممکن است به سیاست خشونت و ارعاب علیه فلسطینیان در داخل اسرائیل شدت ببخشد و شمار بیشتری از فلسطینیان را سرکوب کند.اگرچه سال‌ها‌ست مسیر سیاست در اسرائیل به طرف راست چرخش پیدا کرده است، اما این پدیده در انتخابات نوامبر گذشته به اوج خود رسید و تعداد زیادی از احزاب راست‌گرا و سیاست‌مداران عرب‌ستیز وارد قدرت شدند. بخشی از این گرایش، از گسترش شهرک‌سازی در کرانه باختری رود اردن و افزایش خشونت‌ها از طرف یهودیان شهرک‌نشین در مقابل فلسطینیان، نشئت می‌گیرد که تحت پوشش رسمی مخفی یا علنی اسرائیل انجام شده است. اکنون ائتلاف متشکل از نتانیاهو و احزاب افراطی دینی و قوم‌گرا، در زمانی قدرت را به دست می‌گیرد که وضعیت سیاسی فلسطینیان چه در سطح داخلی و چه در سطح بین‌المللی، در حالت بدی قرار دارد. سال ۲۰۲۲ برای فلسطینیان خونین‌ترین سال در دو دهه گذشته به حساب می‌آید. کارشناسان سازمان ملل متحد اخیرا با محکوم‌کردن این وضعیت گزارش دادند: «در سال ۲۰۲۲، خشونت شهرک‌نشینان یهودی در کرانه باختری اشغالی رود اردن علیه فلسطینیان و استفاده مفرط از زور علیه آنان از طرف نیروهای اسرائیلی، بسیار گسترده بوده است. از زمانی که سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۵، ثبت روشمند قربانیان خشونت را آغاز کرده، سال ۲۰۲۲ به‌عنوان خونین‌ترین سال برای اعراب ساکن در منطقه یاد شده است». کابینه بنت – لاپید هم برخلاف وعده‌‌هایش برای آوردن تغییر، نه‌تنها تغییری به سود فلسطینیان ایجاد نکرد بلکه به سیاست شهرک‌سازی و سرکوب جامعه مدنی فلسطینی ادامه داد. از سوی دیگر، سال ۲۰۲۲ شاهد برآمدن گروه‌های مسلح فلسطینی جدید نیز بود که در نزدیک به دو دهه سابقه نداشتند و کرانه باختری رود اردن را به لرزه درآوردند. مطابق با یک همه‌پرسی که اخیرا انجام شده است، ۷۲ درصد از مردم فلسطین که در همه‌پرسی شرکت کردهاند، از این گروه‌های مسلح نوظهور حمایت کرده و ۷۹ درصد آنها با تسلیم‌شدن این گروه‌ها یا تحویل‌دادن سلاحشان به تشکیلات خودگردان فلسطینی، مخالفت نشان داده‌اند؛ در‌حالی‌که ۵۹ درصد آنها خواستار گسترش این گروه‌های مسلح در بخش‌های دیگر کرانه باختری شده‌اند. نتیجه این همه‌پرسی، نه‌تنها پشتیبانی مردم فلسطین از مقاومت مسلحانه علیه اسرائیل را نمایان می‌کند بلکه مخالفت آنها با تسلط تشکیلات خودگردان بر این گروه‌ها را نیز نشان می‌دهد.در‌عین‌حال انتظار می‌رود با آغاز کار کابینه جدید اسرائیل، تنش‌ها بالا بگیرد و در مقابل، مقاومت مسلحانه نیز شدت یابد و در نتیجه هزینه هماهنگی‌های امنیتی تشکیلات خودگردان فلسطین با اسرائیل نیز افزایش پیدا کند و وجهه تشکیلات خودگردان بیش از پیش زیر سؤال برود. واقعیت این است که تحول تازه در اسرائیل، مطابق با منطق استعماری و فلسفه وجودی تأسیس اسرائیل صورت گرفته است. اسرائیل همیشه یهودیان را بر شهروندان فلسطینی ترجیح داده و با اشغال بخش‌های بزرگی از فلسطین تاریخی از سال ۱۹۶۷ به این‌سو و با ایجاد شهرک‌ها و تأسیسات نظامی در اطراف آنها، بذر دشمنی علیه فلسطینیان را در میان یهود کاشته است. توافق‌هایی که میان ارکان کابینه ائتلافی جدید صورت گرفته و در چند روز اخیر منتشر شده، چگونگی سیاست آینده اسرائیل در قبال فلسطین را نشان می‌دهد. الحاق کرانه باختری به اسرائیل و صدور مجوز برای شهرک‌سازی‌های جدید، به‌رغم مغایرت آن با قوانین بین‌المللی، از‌جمله این توافق‌هاست. دانییلا فایس، یکی از رهبران شهرک‌سازی، به ایندیپندنت می‌گوید کابینه جدید تلاش خواهد کرد تا به روند شهرک‌سازی‌ها سرعت ببخشد و نه‌تنها در کرانه باختری بلکه در مناطق نقب و جلیل در داخل اسرائیل نیز که شمار زیادی از شهروندان فلسطینی دارای تابعیت اسرائیلی را در خود جای داده است، این روند را پیش ببرد. نتانیاهو، نخست‌وزیر جدید اسرائیل نیز گفت: «تردیدی وجود ندارد که تمام مناطق سرزمین اسرائیل حق مسلم و انحصاری ملت یهود است». این اظهارات، بسیار تحریک‌آمیز و خطرناک است. نتانیاهو گرچه از سرزمین اسرائیل نام برد که ۲۰ درصد ساکنان آن فلسطینی‌اند، اما به‌طور ضمنی به منطقه بسیار گسترده‌تری اشاره می‌کند. این امر بیانگر آن است که اسرائیل هیچ‌گاه اجازه نخواهد داد دولت مستقل فلسطینی تشکیل شود؛ بنابراین، امید‌بستن به تشکیل کشور مستقل فلسطینی به کمک اسرائیل، توهمی بیش نیست. در عرصه بین‌المللی، سیاست جدید اسرائیل و چرخیدن بیش از حد آن به سمت راست افراطی، حکومت‌های غربی را در موقعیتی قرار خواهد داد که توجیه همسویی با سیاست‌های اسرائیل برایشان دشوار خواهد بود. اگرچه به‌طور کلی، کشورهای غربی رویکرد جدید اسرائیل را اندکی محکوم کردند، اما در‌عین‌حال، جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، بر برادر‌بودن آمریکا و اسرائیل مجددا تأکید کرد. هرچند کابینه جدید اسرائیل نتیجه تلاش نتانیاهو است که برای بقا در قدرت و گریز از محاکمه جنایی به آن مبادرت کرد اما این کابینه، تداوم منطقی نظام سیاسی اسرائیل نیز هست. نتانیاهو در رسیدن به قدرت و گریز از محاکمه پیروز شد اما برایند آن برای فلسطینیان، جز مرگ و ویرانی ارمغان دیگری در پی نخواهد داشت.
اعتراض علیه طرح نتانیاهو
در داخل اسرائیل نیز ده‌ها هزار نفر در سه شهر بزرگ اسرائیل علیه طرح بنیامین نتانیاهو برای تغییر قوه قضائیه تظاهرات کردند. معترضان می‌گویند کابینه جدید اسرائیل، اصول نظام سیاسی این کشور را هدف قرار داده است. بنیامین نتانیاهو در‌حال‌حاضر برای ششمین بار در اسرائیل به مقام نخست‌وزیری رسیده و در ائتلافی با گرو‌های تندرو و مذهبی دست‌راستی، اکثریت محکمی در پارلمان دارد. بر اساس طرحی که او پیشنهاد کرده، پارلمان اجازه خواهد داشت تا با رأی اکثریت اعضایش، تصمیمات دادگاه عالی اسرائیل را وتو کند. مخالفان می‌گویند این طرح به استقلال قوه قضائیه در اسرائیل پایان خواهد داد و موجب می‌شود تا جلوگیری از فساد در اینجا غیرممکن شود. آنها همچنین چنین تغییری را به‌معنای پایان احترام به حقوق اقلیت در اسرائیل توصیف می‌کنند و می‌گویند اعتبار قوه قضائیه اسرائیل از بین خواهد رفت. منتقدان نتانیاهو می‌گویند استقلال قوه قضائیه اسرائیل، یکی از استدلال‌های اصلی برای مقابله با اتهام جنایات جنگی در سطح بین‌المللی است. اسرائیل متهم است که در جریان اشغال مناطق فلسطینی، مرتکب جنایت جنگی شده است. رئیس دادگاه عالی اسرائیل و دادستان کل از‌جمله مخالفان طرح بنیامین نتانیاهو هستند. اسحاق هرتزوگ، رئیس‌جمهوری اسرائیل، از دو طرف درخواست کرد از سطح تنش در مجادلاتشان بکاهند. پیش از این بنی گانتس، از سیاست‌مداران میانه‌رو اسرائیلی و از مخالفان نتانیاهو او را متهم کرده بود که اسرائیل را به‌سوی «جنگ داخلی» سوق می‌دهد.
در‌حال‌حاضر نظرسنجی‌های ضد‌و‌نقیضی درباره میزان حمایت افکار عمومی از تغییرات مدنظر نتانیاهو منتشر شده است. به کفته کانال ۱۳ اسرائیل، در نظرسنجی این رسانه ۵۳ درصد پاسخ‌دهندگان گفته‌‌اند با این تغییرات مخالف هستند و تنها ۳۵ درصد از آن حمایت کردهاند. اما کانال ۱۴ اسرائیل می‌گوید در نظرسنجی این رسانه ۶۱ درصد پاسخ‌دهندگان از این تغییرات استقبال کردهاند و ۳۵ درصد با آن مخالف بوده‌اند.
