تحریم‌ها مخرب‌ترین تأثیر را بر شهروندان عادی داشته است

نشست خبری گزارشگر ویژه سازمان ملل درباره تأثیر منفی اقدامات یک‌جانبه قهرآمیز بر بهره‌مندی از حقوق بشر در تهران برگزار شد. آلنا دوهان در نشست خبری خود با خبرنگاران گفت: امروز گزارش اولیه از نتایج سفر ۱۲‌روزه خود به ایران را منتشر می‌کنم‌. وی گفت: گزارش نهایی این سفر و بررسی‌های انجام‌شده، در نشست سپتامبر شورای حقوق بشر در سال ۲۰۲۲ منتشر می‌شود. این گزارشگر ویژه گفت: در این سفر با تعدادی از نمایندگان دولت و اعضای آن، نمایندگان بخش بهداشت و سلامت، خیرین، نمایندگان نهادهای مدنی، کنشگران حقوق بشر، کسب‌و‌کار و... جلساتی داشتم. وی افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد تحریم‌ها از سال ۲۰۱۸ تأثیراتی بسیار منفی بر اقتصاد ایران داشته است. دوهان تأکید کرد: این تحریم‌ها مخرب‌ترین تأثیرها را روی قشرهای آسیب‌پذیر، کم‌درآمد، افرادی که بیماری خاص دارند، زنان سرپرست خانوار، مهاجران و سالمندان داشته است. این گزارشگر ویژه تأکید کرد: معتقدم تحریم‌های یک‌جانبه، اولیه و ثانویه و تهدید به اعمال تحریم‌ها، همه اینها بحث وضعیت حقوق بشر را در ایران به خطر انداخته است. ورود دارو به ایران به دلیل تحریم‌های ثانویه با مشکلاتی روبه‌رو است. گزارشگر ویژه سازمان ملل گفت: از کشورهایی که اقدام به اعمال تحریم‌های یک‌جانبه کرده‌اند، از‌جمله آمریکا، می‌خواهم که این تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران را بردارند؛ چرا‌که بر اساس حقوق بین‌الملل قابل توجیه نیست؛ به‌خصوص درباره تجارت، انتقال پول و همچنین مسائل مربوط به زیرساخت‌ها مانند تهیه غذا، دارو، بهداشت، مسائل انسانی و‌... .

وی تأکید کرد: از دولت‌ها می‌خواهیم درآمدهای بلوکه‌شده ایران را آزاد کنند که دولت ایران بتواند به تعهدات خود در زمینه حقوق بشر عمل کند. به دولت‌ها و شرکت‌ها توصیه می‌کنم تبعیت افراطی از تحریم‌‌های یک‌جانبه را متوقف کنند و مسائل انسانی را در نظر بگیرند؛ به‌خصوص در زمینه غذا و دارو. آلنا دوهان در بخشی از صحبت‌های خود در نشست خبری با خبرنگاران داخلی و خارجی تأکید کرد: من با خودم برای پرداخت پول هتل و هزینه‌هایم در ایران، پول نقد آوردم؛ چون کارت‌های بین‌المللی در ایران به خاطر تحریم‌ها کار نمی‌کنند. وی تصریح کرد: غالبا دولت‌های دیگر نمی‌دانند اثرات تحریم‌ها چیست و اغلب فکر می‌کنند مسائل مربوط به آن و صحبت‌هایی که در این زمینه مطرح می‌شود، فقط حرف است و تنها در رسانه‌هاست و تأثیرات حقوق‌بشری آن مغفول مانده است. این گزارشگر ویژه در بخشی دیگر از صحبت‌های خود با بیان اینکه تحریم‌های یک‌جانبه اعمال‌شده از سوی آمریکا علیه ایران پس از خروج واشنگتن از برجام بسیار گسترده‌تر از سال‌های 2010 و 2015 بوده است، گفت: حقوق بشر در ایران تحت تأثیر شدید این تحریم‌ها قرار گرفته، از‌جمله در موضوع سلامت. برخی از داروها در داخل ایران تولید می‌شود، ولی مواد اولیه آنها از خارج تأمین می‌شود که به خاطر مشکلات موجود در بحث تبادلات بانکی، امکان تهیه آنها وجود ندارد. آلنا دوهان افزود: گفته می‌شود در زمینه دارو و مواد غذایی معافیت‌های حقوق‌بشری وجود دارد، ولی بر اساس گزارش‌هایی که من دریافت کردم، در ورود این مواد به ایران مشکلات و موانع زیادی وجود دارد و حتی خود آژانس‌هایی که زیر نظر سازمان ملل متحد هستند نیز نمی‌توانند در این زمینه غذا و دارو به ایران بدهند و برای ورود آن با مشکل روبه‌رو هستند. به خاطر تحریم‌ها، درآمد دولت ایران کم شده و آنها بودجه کمتری دارند؛ بنابراین بودجه کمتری به حوزه بهداشت، سلامت و ساخت مدارس می‌توانند اختصاص دهند. وی بیان کرد: من بر این باور هستم که تحریم‌های هدفمند یک‌جانبه که در واقع یک اقدام تنبیهی از سوی کشورهای اعمال‌کننده است، تعهدات مربوط به حقوق بشر را نفی می‌کند.

گزارشگر ویژه سازمان ملل گفت: به خاطر تحریم‌ها، بسیاری از دیپلمات‌های ایرانی و کارمندان آنها نمی‌توانند حساب‌های بانکی در محل مأموریت خود داشته باشند و این برخلاف کنوانسیون وین است. این تحریم‌ها اقدامات سازمان‌های بین‌المللی در ایران را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است و آنها در انجام مأموریت‌های خود با مشکلاتی روبه‌رو هستند.

 وی با بیان اینکه تحریم‌ها و عدم دسترسی دولت به درآمدهایش باعث افزایش تورم در ایران و به خطر افتادن امنیت غذایی شده است، افزود: به خاطر تحریم‌ها، ایران بعضا نتوانسته حق عضویت خود را به سازمان‌های بین‌المللی از‌جمله سازمان ملل بپردازد و این موضوع حق رأی ایران را در نهادهای بین‌المللی با چالش روبه‌رو کرده است.

آلنا دوهان با بیان اینکه ورود داروهای نجات‌بخش به ایران به دلیل محدودیت در پرداخت و انتقال پول با مشکل روبه‌رو شده است، افزود: من در گزارش خود چندین توصیه را ارائه کرده‌ام. به همه طرفین توصیه کرده‌ام به تعهدات خود در راستای اجرای منشور حقوق بشر توجه داشته باشند. توصیه کرده‌ام باید بلافاصله اجرای تحریم‌های یک‌جانبه متوقف شود. طرفین وارد گفت‌وگو شده و مانع این شوند که این تحریم‌ها بیش از این بر زندگی مردم عادی در ایران تأثیر بگذارد. از کشورهای تحریم‌‌کننده، به‌خصوص آمریکا، خواسته‌ام این تحریم‌ها را بردارند؛ چرا‌که این تحریم‌ها بر اساس حقوق بین‌الملل قابل توجیه نیست. به دلیل این تحریم‌ها مسائلی مانند تجارت و انتقال پول با مشکل روبه‌رو شده و این خود مسائل و مشکلاتی را در حوزه زیرساخت‌ها از‌جمله تهیه غذا، دارو، موضوع بهداشت، برق و مسائل انسانی ایجاد کرده است. آلنا دوهان در ادامه صحبت‌های خود با تأکید بر اینکه از دولت‌ها و شرکت‌ها می‌خواهم از تبعیت افراطی تحریم‌ها خودداری و آن را متوقف کنند، افزود: از آنها می‌خواهم در این ارتباط مسائل انسانی را در نظر بگیرند. وی همچنین گفت: من از کشورهای درگیر برجام، از‌جمله آمریکا، می‌خواهم گفت‌وگوها و مذاکرات در این زمینه را ادامه دهند. این گزارشگر ویژه سازمان ملل با بیان اینکه این تحریم‌ها محدودیت‌هایی را برای دانشگاهیان، ورزشکاران، هنرمندان و محققان ایرانی در ارتباط با همکاری‌های بین‌المللی ایجاد کرده است، تصریح کرد: از همه طرف‌ها می‌خواهم که به موضوع حق دسترسی به اطلاعات توجه داشته باشند و زمینه اجرائی آن را فراهم کنند. وی با بیان اینکه تعداد زیادی از مهاجران از‌جمله مهاجران افغانستانی در ایران زندگی می‌کنند، گفت: از دیگر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی می‌خواهم در این زمینه به ایران کمک کنند؛ چرا‌که تحریم‌ها در ارائه خدمات به این مهاجران نیز مشکلاتی را به وجود آورده است.

این گزارشگر ویژه سازمان ملل با بیان اینکه هدف من از این سفر این است که وضعیت به‌وجود‌آمده به‌ دلیل تحریم‌های یک‌جانبه را بر اساس دیدارها و گزارش‌های دریافتی تجزیه و تحلیل کرده و به جامعه بین‌المللی منتقل کنم، گفت: من در این سفر اطلاعات بیشتری دریافت کردم که کودکان پروانه‌ای چه آسیب‌هایی به خاطر این تحریم‌ها دیده‌اند؛ آنها نمی‌توانند پانسمان‌های مخصوص خود را دریافت کنند چون شرکت‌های تولید‌کننده این پانسمان‌ها از ارسال این پانسمان‌ها به ایران به دلیل این تحریم‌ها می‌ترسند. من جواب ایمیل‌های این شرکت‌ها را دیدم. از طرفی دیگر در زمینه پرداخت هزینه این پانسمان‌ها نیز با توجه به محدودیت‌های ایجادشده در زمینه تبادلات بانکی، مشکلات و سختی‌هایی وجود دارد. نرخ مرگ‌و‌میر بین این کودکان بالاست. غالبا دولت‌های دیگر نمی‌دانند این تحریم‌ها چه اثراتی داشته است. تأثیرات حقوق‌بشری این تحریم‌ها مغفول مانده است. من گام‌های متعدد و چند‌جانبه‌ای برای انجام مأموریت خود بر‌می‌دارم تا گزارش‌ها در این زمینه را به جامعه بین‌الملل منتقل کنم. وی با تأکید بر اینکه من به صورت مستقل عمل می‌کنم، در پاسخ به سؤالی در ارتباط با برخی از فشارها به وی قبل از سفر به ایران در این راستا که او را از انجام این سفر منصرف کنند، گفت: قبل از سفر من به ایران، جریانی راه افتاد و از من خواسته شد شرایط خاصی را برای سفر به ایران بگذارم و پیش‌شرط‌هایی را مطرح کنم. قبل از سفر من به کشورهایی همچون ونزوئلا و زیمبابوه نیز چنین اتفاقی افتاد و کارزارهایی ایجاد شد که نباید این مأموریت انجام شود؛ چرا‌که برخی از کسانی که مخالف این سفرها هستند، معتقدند تحریم‌ها راهکار است و فراموش می‌کنند که مأموریت من در چه حوزه‌ای است.

گزارشگر ویژه سازمان ملل با بیان اینکه حوزه کار تخصصی من در ارتباط با موضوع تحریم‌ها در امور حقوق بشر است و باید در حوزه کاری خودم عمل کنم، گفت: عموما کشورهایی که تحریم‌ها را اعمال می‌کنند، با انجام این سفرها مخالف بوده‌اند. وی با بیان اینکه در راستای مخالفت با انجام این سفر و کارزارهای تبلیغاتی صورت‌گرفته علیه این‌گونه سفرها حتی در توییتر ملیت من زیر سؤال برده شد، گفت: من فقط بر این تمرکز دارم که مستندات را جمع‌آوری و اثرات تحریم‌ها را در گزارش خود بیان کنم. النا دوهان همچنین در واکنش به این موضوع که این تحریم‌ها حتی ایرانیان خارج از کشور را نیز تحت تأثیر قرار داده و برخی از ایرانیان از سوی دولت آمریکا به بهانه واهی دور‌زدن تحریم‌ها زندانی شده‌اند، گفت: شنیده‌ام که ایرانیان خارج از کشور نیز به خاطر موضوع تحریم‌ها با مشکلاتی روبه‌رو شده‌اند. تحریم‌ها علیه یک دولت نباید به اتباع آن کشور تسری پیدا کند. بر اساس آنچه متوجه شدم و گزارش‌هایی که رسیده، تحریم‌ها بر روی ایرانیان خارج از کشور نیز اثراتی داشته است و حتی خارجی‌هایی که در ایران نیز زندگی می‌کنند نیز به دلیل موضوع تحریم‌ها با مشکلاتی روبه‌رو هستند.