از کارآفرینی تا نعنا‌چینی

چند روز پیش بود که خبر داده شد با حضور مقام‌های امارت طالبان، نشستی در هرات برگزار شد که در آن نرگس هاشمی، از زنان کارآفرین هرات، به‌عنوان رئیس اتاق بازرگانی و صنایع زنان معرفی شده است. او در این نشست گفت که پس از هفت ماه رکود فعالیت اقتصادی زنان در هرات، حالا با حمایت امارت اسلامی طالبان فعالیت‌های اقتصادی بازرگانان زن در این استان از سر گرفته می‌شود. در همین نشست بود که مقام‌های طالبان که در این نشست حضور داشتند، بر حمایت امارت اسلامی از فعالیت زنان کارآفرین تأکید کردند. این خبر بسیار عجیب و متفاوت با بسیاری از اخباری بود که درباره زنان افغانستان منتشر می‌شود و درباره آنها اطلاعات و مستندات وجود دارد. هرچند فقط دو، سه روز از انتشار این خبر می‌گذرد و باید منتظر ماند و دید آیا این انتخاب و این رویکرد می‌تواند تغییری در وضعیت کار و شیوه زندگی زنان در افغانستان داشته باشد یا خیر. زنان افغانستان که اکنون حتی امکان تحصیل را ندارند. زنان افغانستان که پیش‌تر حتی در شغل‌هایی مانند نیروی ویژه پلیس فعالیت می‌کردند، اکنون ناگزیرند پنهان شوند تا به دست طالبان اسیر نشوند. زنان افغانستان که دیگر حتی حق ندارند برای حضور در خیابان‌ها به‌تنهایی رفت‌وآمد کنند. در مدت کمتر از هفت ماهی که طالبان بر این کشور چیره شده است، تعداد زیادی از این زنان کسب‌وکار خود را از دست دادند. زنان از حضور در مکان‌های عمومی منع شده‌اند. ایندیپندنت گزارشی از زنانی که در باغ‌ها فعالیت می‌کنند، منتشر کرده است. از معدود مکان‌هایی که زنان به‌تنهایی می‌توانند حضور داشته باشند. چمن، زن ۳۵‌ساله، درحالی‌که یکی از انگشتان دست چپش را با داس بریده، با عجله بوته‌های نعنا را می‌چیند تا همگام با بقیه کارگران پیش رود.  به گفته چمن، تنها در یک میدان که محل تجمع کارگران زن در شهر مزارشریف است، هر روز بیش از ۱۰۰ زن که بالاتر از ۳۰ سال دارند، برای کارگری حاضر می‌شوند؛ اما از این میان، تنها چند نفر موفق می‌شوند کاری پیدا کنند. میدان کارگران در افغانستان معمولا جایی است که مردان برای یافتن کار می‌ایستند اما با گسترش فقر و بیکاری در مزارشریف، ده‌ها زن که منبع درآمد خانواده‌هایشان از بین رفته است هم به این‌ میدان‌ها می‌روند تا برای خانواده‌هایشان لقمه نانی تهیه کنند.

بر اساس آمار اتاق تجارت و صنایع زنان افغانستان، تا پیش از سلطه گروه طالبان بر افغانستان، زنان دو هزار و ۴۷۱ شرکت تجاری را اداره می‌کردند. همچنین بیش از ۵۴ هزار تجارت غیررسمی را نیز زنان پیش می‌بردند که اکنون بیشتر این فعالیت‌ها به دلیل مقررات سختگیرانه طالبان متوقف شده‌اند.