|

بحران اوکراین و گسترش ناتو، موانع توافق ایالات متحده و روسیه

بن‌بست در ژنو

اولین دور مذاکرات استراتژیک ایالات متحده و روسیه در ژنو، واقعیت موجود در رابطه واشنگتن و مسکو را نمایان کرد و بدون هیچ توافقی هم به پایان رسید. بحران اوکراین و گسترش ناتو به مرزهای روسیه مهم‌ترین موضوعی بود که باعث به بن‌بست رسیدن این مذاکرات شده است. «دیمیتری پسکوف»، سخنگوی کرملین، پس از پایان دور اول این مذاکرات گفته است که مسکو هنوز دلیلی برای خوش‌بین‌بودن درباره ضمانت‌‌های امنیتی نمی‌بیند. او ادامه می‌دهد كه تا این لحظه می‌توان گفت دلیل درخور توجهی برای خوش‌بینی و ارزیابی مثبت از مذاکرات ژنو نمی‌بینیم. این ارزیابی مثبت که از سوی سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه، ارائه شده است، در مورد نحوه انجام این مذاکرات یعنی ماهیت آن به صورت باز، عینی و مستقیم بوده است. البته آنچه اهمیت دارد نتایج مذاکرات است نه روند آن؛ بنابراین هنوز چیزی در مورد نتیجه نمی‌توان با قطعیت بیان کرد. چندین دور دیگر از گفت‌و‌گوها در راه است که امکان درک بیشتر و ارائه تصویر روشن‌تری را فراهم می‌کند. متأسفانه در حال حاضر نمی‌توان نتیجه‌گیری مثبتی کرد. به گفته پسکوف، «روسیه برای این مذاکرات ضرب‌الاجلی تعیین نکرده اما قرار نیست این روند همیشه ادامه داشته باشد. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، پس از این دور از مذاکرات در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: «متأسفانه ما در رویکردهای اصولی خود در مورد اوکراین و ناتو اختلاف زیادی داریم. ایالات متحده و روسیه به نوعی دیدگاه‌های متضادی در مورد آنچه باید انجام شود دارند».
وندی شرمن، معاون وزیر خارجه ایالات متحده هم تأکید کرد: «ما از برخی پیشنهادهای امنیتی خود عقب‌نشینی کردیم اما مسکو حاضر نبود اقدام متقابلی انجام دهد». اما سفارت روسیه در واشنگتن با جزئیات بیشتری به دور اول مذاکرات و دلیل بن‌بست میان وندی شرمن و سرگئی ریابکوف مذاکره‌کنندگان ارشد آمریکا و روسیه پرداخته است.
این سفارتخانه می‌نویسد «ما منطق وندی شرمن را که می‌گوید روسیه باید نیروهایش در نزدیکی مرز با اوکراین را به پادگان‌ها بازگرداند یا اینکه به آمریکا بگوید چه مانورهایی را قرار است انجام دهد و اهداف آنها چیست، درک نمی‌کنیم. این در حالی است که آمریکا هیچ تمایلی به صحبت با ما درباره میزان نیروهایش در اروپا ندارد. این انتخاب ماست که کجا و چه زمانی مانورهای نظامی را در قلمرو سرزمینمان انجام دهیم. ما به انجام این مانورها ادامه خواهیم داد؛ چراکه این اقدام به منافع امنیتی روسیه مربوط می‌شود».
روسیه نیز در واکنش به اظهارات سخنگوی کاخ سفید ادعا کرده است که «ما به بیانیه جن ساکی سخنگوی کاخ سفید درباره آمادگی آمریکا برای پخش احتمالی اطلاعات غلط از سوی روسیه در رابطه با روند مذاکرات آمریکا-روسیه در ژنو اشاره کردیم. ما کاملا چنین اظهاراتی را رد می‌کنیم. بیانیه‌های رسمی روسیه کاملا مطابق با واقعیت هستند. از همان ابتدا کشور ما حداکثر شفاف‌سازی را در رابطه با این گفت‌وگوها نشان داده است».
کرملین در ماه‌های اخیر نیروهای خود را در نزدیکی مرز اوکراین جمع‌آوری کرده است و وزارت خارجه روسیه نیز ماه گذشته، فهرستی از خواسته‌های خود برای آمریکا و ناتو را پیش از مذاکرات ارائه ‌کرد. روسیه از آمریکا و ناتو خواسته است اوکراین را به عضویت ناتو درنیاورند و سطح نیروهای نظامی در شرق اروپا را کاهش دهند. مسکو همچنین از آمریکا خواسته است که هیچ پایگاه نظامی در کشورهایی که بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بوده‌اند و در حال حاضر عضو ناتو نیستند، احداث نکند.
واشنگتن هم گفته است که نمی‌تواند این خواسته‌های مسکو را بپذیرد اما تمایل دارد با بحث در مورد استقرار موشک‌ها یا محدودیت در حجم مانورهای نظامی و جنبه‌های دیگر پیشنهادهای روسیه مشارکت کند. جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا هم در گفت‌وگوی ویدئویی اخیر خود با ولادیمیر پوتین همتای روس خود تأکید کرد که مایل است در مورد برخی از نگرانی‌های مطرح‌شده از سوی ولادیمیر پوتین گفت‌وگو کند اما هیچ خط قرمزی را در مورد اوکراین از سوی روسیه به رسمیت نخواهد شناخت. سخنگوی کرملین می‌گوید با وجود بن‌بست فعلی، وضعیت پس از دو دور دیگر از مذاکراتی که روسیه قرار است در این هفته برگزار کند -‌امروز با ناتو در بروکسل و فردا در سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE) در وین‌- روشن‌تر خواهد شد.
در این میان، تونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا ابراز امیدواری کرده که روسیه از برخی مواضع خود عقب‌نشینی کند تا زمینه توافق فراهم شود؛ «در مذاکرات با روسیه به هرگونه نگرانی مشروع روسیه رسیدگی می‌شود. به عنوان مثال ممکن است زمینه‌هایی برای تمدید پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد با روسیه که دولت ترامپ از آن خارج شد، وجود داشته باشد. به همین ترتیب، توافق‌هایی در مورد استقرار نیروهای متعارف در اروپا، دامنه و مقیاس مانورها وجود دارد که اگر پایبندی به آن متقابل باشد و روسیه به تعهدات خود عمل کند، زمینه‌هایی برای کاهش تنش‌ها، ایجاد شفافیت بیشتر و اعتماد بیشتر به وجود می‌آید که باعث رفع نگرانی‌های روسیه می‌شود. البته ما به مسئله استقرار نیروها و تعداد آنها نگاه نمی‌کنیم. برخلاف آن، اگر روسیه مجددا تجاوزی به خاک اوکراین انجام دهد بسیار منصفانه و طبیعی است که ناتو مواضع خود در کشورهای هم‌مرز با روسیه را تقویت کند». بروز بن‌بست در مذاکرات امری غیر قابل انتظار نبود. سرگئی ریابکوف مذاکره‌کننده ارشد روسیه قبل از این دور از گفت‌وگوها اعلام کرده بود که موضع مسکو در مذاکرات درباره تضمین‌های امنیتی با واشنگتن پایدار و تزلزل‌ناپذیر است و آمریکا باید برای مصالحه آماده شود؛ «ایالات متحده باید آماده سازش باشد. روسیه با موضع روشنی به اینجا آمده که شامل واقعیت‌ها و مسائلی است که از دیدگاه من، درک آن آسان است. این مسائل و سیاست‌ها در سطحی بالا تدوین و تنظیم شده که انحراف از رویکردهای ما غیرممکن است». با این حال، کاخ سفید همواره این موضع مسکو را رد کرده است.

اولین دور مذاکرات استراتژیک ایالات متحده و روسیه در ژنو، واقعیت موجود در رابطه واشنگتن و مسکو را نمایان کرد و بدون هیچ توافقی هم به پایان رسید. بحران اوکراین و گسترش ناتو به مرزهای روسیه مهم‌ترین موضوعی بود که باعث به بن‌بست رسیدن این مذاکرات شده است. «دیمیتری پسکوف»، سخنگوی کرملین، پس از پایان دور اول این مذاکرات گفته است که مسکو هنوز دلیلی برای خوش‌بین‌بودن درباره ضمانت‌‌های امنیتی نمی‌بیند. او ادامه می‌دهد كه تا این لحظه می‌توان گفت دلیل درخور توجهی برای خوش‌بینی و ارزیابی مثبت از مذاکرات ژنو نمی‌بینیم. این ارزیابی مثبت که از سوی سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه، ارائه شده است، در مورد نحوه انجام این مذاکرات یعنی ماهیت آن به صورت باز، عینی و مستقیم بوده است. البته آنچه اهمیت دارد نتایج مذاکرات است نه روند آن؛ بنابراین هنوز چیزی در مورد نتیجه نمی‌توان با قطعیت بیان کرد. چندین دور دیگر از گفت‌و‌گوها در راه است که امکان درک بیشتر و ارائه تصویر روشن‌تری را فراهم می‌کند. متأسفانه در حال حاضر نمی‌توان نتیجه‌گیری مثبتی کرد. به گفته پسکوف، «روسیه برای این مذاکرات ضرب‌الاجلی تعیین نکرده اما قرار نیست این روند همیشه ادامه داشته باشد. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، پس از این دور از مذاکرات در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: «متأسفانه ما در رویکردهای اصولی خود در مورد اوکراین و ناتو اختلاف زیادی داریم. ایالات متحده و روسیه به نوعی دیدگاه‌های متضادی در مورد آنچه باید انجام شود دارند».
وندی شرمن، معاون وزیر خارجه ایالات متحده هم تأکید کرد: «ما از برخی پیشنهادهای امنیتی خود عقب‌نشینی کردیم اما مسکو حاضر نبود اقدام متقابلی انجام دهد». اما سفارت روسیه در واشنگتن با جزئیات بیشتری به دور اول مذاکرات و دلیل بن‌بست میان وندی شرمن و سرگئی ریابکوف مذاکره‌کنندگان ارشد آمریکا و روسیه پرداخته است.
این سفارتخانه می‌نویسد «ما منطق وندی شرمن را که می‌گوید روسیه باید نیروهایش در نزدیکی مرز با اوکراین را به پادگان‌ها بازگرداند یا اینکه به آمریکا بگوید چه مانورهایی را قرار است انجام دهد و اهداف آنها چیست، درک نمی‌کنیم. این در حالی است که آمریکا هیچ تمایلی به صحبت با ما درباره میزان نیروهایش در اروپا ندارد. این انتخاب ماست که کجا و چه زمانی مانورهای نظامی را در قلمرو سرزمینمان انجام دهیم. ما به انجام این مانورها ادامه خواهیم داد؛ چراکه این اقدام به منافع امنیتی روسیه مربوط می‌شود».
روسیه نیز در واکنش به اظهارات سخنگوی کاخ سفید ادعا کرده است که «ما به بیانیه جن ساکی سخنگوی کاخ سفید درباره آمادگی آمریکا برای پخش احتمالی اطلاعات غلط از سوی روسیه در رابطه با روند مذاکرات آمریکا-روسیه در ژنو اشاره کردیم. ما کاملا چنین اظهاراتی را رد می‌کنیم. بیانیه‌های رسمی روسیه کاملا مطابق با واقعیت هستند. از همان ابتدا کشور ما حداکثر شفاف‌سازی را در رابطه با این گفت‌وگوها نشان داده است».
کرملین در ماه‌های اخیر نیروهای خود را در نزدیکی مرز اوکراین جمع‌آوری کرده است و وزارت خارجه روسیه نیز ماه گذشته، فهرستی از خواسته‌های خود برای آمریکا و ناتو را پیش از مذاکرات ارائه ‌کرد. روسیه از آمریکا و ناتو خواسته است اوکراین را به عضویت ناتو درنیاورند و سطح نیروهای نظامی در شرق اروپا را کاهش دهند. مسکو همچنین از آمریکا خواسته است که هیچ پایگاه نظامی در کشورهایی که بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بوده‌اند و در حال حاضر عضو ناتو نیستند، احداث نکند.
واشنگتن هم گفته است که نمی‌تواند این خواسته‌های مسکو را بپذیرد اما تمایل دارد با بحث در مورد استقرار موشک‌ها یا محدودیت در حجم مانورهای نظامی و جنبه‌های دیگر پیشنهادهای روسیه مشارکت کند. جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا هم در گفت‌وگوی ویدئویی اخیر خود با ولادیمیر پوتین همتای روس خود تأکید کرد که مایل است در مورد برخی از نگرانی‌های مطرح‌شده از سوی ولادیمیر پوتین گفت‌وگو کند اما هیچ خط قرمزی را در مورد اوکراین از سوی روسیه به رسمیت نخواهد شناخت. سخنگوی کرملین می‌گوید با وجود بن‌بست فعلی، وضعیت پس از دو دور دیگر از مذاکراتی که روسیه قرار است در این هفته برگزار کند -‌امروز با ناتو در بروکسل و فردا در سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE) در وین‌- روشن‌تر خواهد شد.
در این میان، تونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا ابراز امیدواری کرده که روسیه از برخی مواضع خود عقب‌نشینی کند تا زمینه توافق فراهم شود؛ «در مذاکرات با روسیه به هرگونه نگرانی مشروع روسیه رسیدگی می‌شود. به عنوان مثال ممکن است زمینه‌هایی برای تمدید پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد با روسیه که دولت ترامپ از آن خارج شد، وجود داشته باشد. به همین ترتیب، توافق‌هایی در مورد استقرار نیروهای متعارف در اروپا، دامنه و مقیاس مانورها وجود دارد که اگر پایبندی به آن متقابل باشد و روسیه به تعهدات خود عمل کند، زمینه‌هایی برای کاهش تنش‌ها، ایجاد شفافیت بیشتر و اعتماد بیشتر به وجود می‌آید که باعث رفع نگرانی‌های روسیه می‌شود. البته ما به مسئله استقرار نیروها و تعداد آنها نگاه نمی‌کنیم. برخلاف آن، اگر روسیه مجددا تجاوزی به خاک اوکراین انجام دهد بسیار منصفانه و طبیعی است که ناتو مواضع خود در کشورهای هم‌مرز با روسیه را تقویت کند». بروز بن‌بست در مذاکرات امری غیر قابل انتظار نبود. سرگئی ریابکوف مذاکره‌کننده ارشد روسیه قبل از این دور از گفت‌وگوها اعلام کرده بود که موضع مسکو در مذاکرات درباره تضمین‌های امنیتی با واشنگتن پایدار و تزلزل‌ناپذیر است و آمریکا باید برای مصالحه آماده شود؛ «ایالات متحده باید آماده سازش باشد. روسیه با موضع روشنی به اینجا آمده که شامل واقعیت‌ها و مسائلی است که از دیدگاه من، درک آن آسان است. این مسائل و سیاست‌ها در سطحی بالا تدوین و تنظیم شده که انحراف از رویکردهای ما غیرممکن است». با این حال، کاخ سفید همواره این موضع مسکو را رد کرده است.

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها