سقوط دولت در بلغارستان

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

شرق: دولت بلغارستان در پی موج گسترده اعتراضات خیابانی نسل «زد» علیه فساد سیستماتیک و نخبگان سیاسی رانت‌خوار سقوط کرد. این رویداد که فقط چند هفته پیش از پیوستن این کشور به منطقه یورو رخ داد، نخستین پیروزی سیاسی معترضان جوان در خاک اروپا محسوب می‌شود. معترضان خشمگین نسل «زد» که امسال دولت‌هایی را در سراسر جهان سرنگون کرده‌اند، حالا پرچم پیروزی خود را در قلب اروپا کوبیدند. سقوط دولت صوفیه پیامی روشن به نخبگان سیاسی بود: دوران مصونیت تمام شده است. نخست‌وزیر روزن ژلیازکوف استعفای دولت ائتلافی خود را اعلام کرد؛ تصمیمی که نتیجه مستقیم خشم عمومی علیه فساد ریشه‌دار و نخبگان سیاسی بود که از نگاه مردم، فرسنگ‌ها با مشکلات شهروندان عادی فاصله دارند. بلغارستان اکنون به جدیدترین کانون ناآرامی‌های سالی تبدیل شده است که با مهر «نسل زد» شناخته می‌شود؛ نسلی که در ماه‌های اخیر دولت‌هایی را در نپال و ماداگاسکار ساقط کرده و تظاهرات گسترده‌ای را علیه امتیازات ویژه نخبگان در اندونزی و فیلیپین به راه انداخته است. تانزانیا نیز شاهد اعتراضات ضددولتی جوانان بود که با سرکوب مرگ‌بار حکومت مواجه شد. این زلزله سیاسی درست چند هفته پیش از موعد مقرر برای پیوستن این کشور بالکان به منطقه یورو رخ می‌دهد. هرچند سقوط دولت مانع از تغییر واحد پول در اول ژانویه 2026 نخواهد شد، اما بحران سیاسی کشوری را که در چهار سال گذشته هفت انتخابات پارلمانی به خود دیده، عمیق‌تر می‌کند. ژلیازکوف که در ژانویه 2025 قدرت را به دست گرفته بود، در پارلمان با نقل قولی گفت: «صدای مردم، صدای خداست. ما باید به خواسته‌های آنها تن دهیم و خواسته آنها استعفای دولت است».

بازگشت خلبان منتقد به صحنه قدرت

پایان کار کابینه ژلیازکوف احتمالا ماشه انتخابات زودهنگام را در ماه‌های آینده خواهد کشید و چشم‌انداز ژئوپلیتیک کشور را تغییر می‌دهد. یکی از برندگان احتمالی این وضعیت، رئیس‌جمهور رومن رادف است؛ محبوب‌ترین سیاست‌مدار بلغارستان که انتظار می‌رود با حزب جدید خود وارد رقابت شود. رادف، خلبان سابق نیروی هوایی، بارها از حمایت غرب از اوکراین در جنگ با روسیه انتقاد کرده و اوایل امسال چشم‌انداز کی‌یف را «محکوم به شکست» خوانده بود. جرقه اصلی اعتراضات اخیر، برنامه بودجه ۲۰۲۶ دولت بود. این طرح که شامل افزایش هزینه‌ها می‌شد، از سوی منتقدان به عنوان تلاشی برای تحکیم کنترل سیاست‌مداران فاسد بر نهادهای کشور تعبیر شد. فساد در این کشور 6.5 میلیون نفری، حتی پس از پیوستن به اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۷، همچنان بیداد می‌کند و سازمان شفافیت بین‌الملل همواره بلغارستان را یکی از فاسدترین اعضای بلوک معرفی کرده است. ناتوانی در محکوم‌کردن مقامات رده‌بالا به جرم اختلاس، خشم عمومی را برانگیخته و انتقاد بروکسل را در پی داشته است.

طغیان تیک‌تاکی علیه نخبگان

خشم عمومی سرانجام چهارشنبه بود که سرریز کرد. ده‌ها هزار نفر در صوفیه و دیگر شهرها به خیابان‌ها آمدند که آخرین حلقه از زنجیره تظاهرات هفته‌های اخیر بود. معترضان که از طریق تیک‌تاک و سایر پلتفرم‌های اجتماعی بسیج شده بودند، با پلاکاردهایی مانند «نسل زد می‌آید» و «نسل زد علیه فساد» راهپیمایی کردند. در مقابل ساختمان پارلمان، صفحه‌ای بزرگ ویدئوها و میم‌های اینترنتی را پخش می‌کرد که سیاست‌مداران را به سخره می‌گرفتند. مارتین ولادیمیروف، مدیر برنامه ژئواکونومیک در مرکز مطالعات دموکراسی‌ معتقد است این اعتراضات نشان داد انرژی مدنی کافی در نسل‌های جوان برای ایستادگی در برابر نخوت نخبگان سیاسی و اقتصادی وجود دارد؛ نخبگانی که از ابزارهای دولتی برای بقا در قدرت سوءاستفاده کرده‌اند. برای بسیاری، این نخستین تجربه اعتراض جدی بود. نسل زد بلغارستان بدون تجربه دوران کمونیست (که در ۱۹۸۹ پایان یافت) یا بحران اقتصادی ویرانگر پس از آن، رشد کرده است. فهرست گلایه‌های آنها طولانی است: از مصونیت نخبگان سیاسی تا وضعیت فلاکت‌بار سیستم بهداشت و درمان و فقدان شغل‌های با درآمد مناسب. خشم در فضای آنلاین نیز ملموس است و بحث‌های داغی درباره دموکراسی، فساد و آزادی مطبوعات شکل گرفته است. بسیاری از اینفلوئنسرها و بازیگران به تظاهرات پیوستند و میم‌های جدیدی متولد شد، از جمله پلاکاردی که می‌گفت: «پارتنرت را برای قرار عاشقانه به تظاهرات بیاور». آنجل ایگناتوف، مدیر پروژه آی‌تی در صوفیه که پس از تحصیل در بریتانیا برای کمک به کشورش بازگشته، می‌گوید فساد عمیق و اشتباهات دولت او را به خیابان کشاند. او تأکید کرد: «یک نسل کامل شبیه من وجود دارد؛ ما فقط این وضعیت را برای کشورمان نمی‌خواهیم».

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.