پاکسازی حلقه نظامیان «شی»

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

شرق: اخراج هم‌زمان دو نفر از  بلندپایه‌ترین فرماندهان ارتش چین و هفت مقام ارشد دیگر از حزب کمونیست، در آستانه نشست مهم پلنوم چهارم کمیته مرکزی حزب کمونیست چین (جلسه عمومی سالانه بیش از 200 عضو ارشد حزب برای تصمیم‌گیری درباره سیاست‌ها و انتصابات کلیدی) نشانه‌ای از لرزش در درون ساختار قدرت پکن است. تصمیمی که با مهر تأیید شی جین‌پینگ اتخاذ شد، نه‌تنها ادامه کارزار مشهور او علیه فساد به‌شمار می‌رود، بلکه بار دیگر نشان داد رهبر چین در مسیر تمرکز بی‌سابقه قدرت گام برمی‌دارد.

وزارت دفاع چین اعلام کرد ژنرال «هه ویدونگ»، نایب‌رئیس کمیسیون مرکزی نظامی و یکی از نزدیک‌ترین همراهان شی، به‌ همراه «میائو هوا»، رئیس سابق اداره سیاسی ارتش و هفت مقام ارشد دیگر از حزب اخراج شده‌اند. در بیانیه آمده است این افراد «به‌شدت اصول انضباطی حزب را نقض کرده و در جرائم مرتبط با مبالغ بسیار بالا» دست داشته‌اند. زبان رسمی پکن وقتی از «تخلفات شدید و آثار زیان‌بار» سخن می‌گوید، معمولا به فساد مالی، سوءاستفاده از قدرت یا بی‌وفایی سیاسی اشاره دارد.

ژنرال هه که فرماندهی منطقه شرقی ارتش آزادی‌بخش خلق را بر عهده داشت، از ماه مارس در انظار عمومی دیده نشده بود. او از معدود افسرانی بود که تا سطح دفتر سیاسی حزب نیز ارتقا یافت و جایگاهش در ساختار نظامی و سیاسی چین بی‌سابقه بود. پرونده او نخستین مورد برکناری یک عضو فعال کمیسیون مرکزی نظامی از زمان انقلاب فرهنگی

 (۱۹۶۶-۱۹۷۶) محسوب می‌شود. بیانیه وزارت دفاع در توضیح بیشتر گفت ماهیت این تخلفات «بسیار وخیم و تأثیر آن بر انضباط ارتش به‌شدت مخرّب» بوده است. میائو هوا نیز که در ژوئن سال گذشته از سمتش برکنار و تحت بازجویی قرار گرفته بود، حالا رسما از حزب کنار گذاشته شده است. او یکی از چهره‌های اصلی برنامه‌های «وفاداری سیاسی» در ارتش بود و از نزدیک‌ترین چهره‌ها به حلقه شخصی شی جین‌پینگ به‌حساب می‌آمد.

موج تازه در پاک‌سازی ارتش

به‌ گفته رسانه‌های دولتی، این اقدام بخشی از ادامه کارزار «مبارزه با ببرها و مگس‌ها» است؛ عنوانی که شی جین‌پینگ در نخستین سال رهبری خود در ۲۰۱۲ برای برخورد با مقام‌های فاسد به‌ کار برد. از آن زمان تاکنون بیش از چهار میلیون نفر از ۹۹ میلیون عضو حزب کمونیست تحت تحقیق یا تنبیه قرار گرفته‌اند؛ از کارکنان جزء تا وزیران و ژنرال‌ها.

رهبر چین در نشست اخیر کمیسیون انضباطی حزب تأکید کرد «فساد بزرگ‌ترین تهدید برای بقای حزب است» و خواستار «خودانقلابی» مداوم شد. او گفت باید کادرها «پاک‌سازی و نیروها تصفیه شوند» تا حزب «خلوص ایدئولوژیک خود» را حفظ کند. این عبارت‌ها یادآور لحن سیاسی دوران مائو است، هرچند امروز با واژگان بوروکراتیک و مدرن بیان می‌شود. در همین مسیر، سال گذشته «لی گوئوهوا»، مدیر سابق شرکت دولتی «چاینا یونی‌کوم»، به اتهام دریافت ۴۵ میلیون یوان رشوه به 16 سال زندان محکوم شد. او حتی از بازگرداندن اموال نامشروع معاف نشد و دادگاه او را موظف کرد تمام مبلغ دریافتی را به دولت بازگرداند. چنین پرونده‌هایی نشان می‌دهد در کارزار ضدفساد شی جین‌پینگ هیچ‌کس حتی در بالاترین سطوح نظامی و امنیتی در امان نیست اگر وفاداری‌اش محل تردید باشد.

ژنرال‌هایی که ناپدید شدند

در فهرست تازه اخراجی‌ها، نام چهره‌هایی دیده می‌شود که ماه‌هاست از صحنه عمومی غایب‌اند. «هه هونگ‌جون»، مقام ارشد پیشین در اداره کار سیاسی ارتش، «وانگ شیوبین» از مرکز فرماندهی عملیات مشترک کمیسیون مرکزی و فرمانده سابق منطقه شرقی ارتش، «لین شیان‌یانگ»، از جمله آنها هستند. همچنین دو کمیسار سیاسی نیروی زمینی و نیروی دریایی و نیز فرمانده سابق پلیس مسلح خلق، «وانگ چون‌نینگ»، در این فهرست قرار دارند. وانگ ماه گذشته از عضویت در مجلس ملی خلق کنار گذاشته شد؛ اقدامی که در عرف چین مقدمه اعلام رسمی اتهام یا محاکمه محسوب می‌شود.

به‌گفته «ژانگ شیاوگانگ»، سخنگوی وزارت دفاع، این تخلفات «از ماهیت بسیار خطرناک برخوردار است و به انسجام ارتش آسیب زده است». او پاک‌سازی را «دستاوردی مهم در مسیر خوداصلاحی حزب و ارتش» توصیف کرد. این بیانیه دقیقا همان عباراتی را به‌ کار برد که در دهه‌های گذشته برای توجیه تصفیه‌های سیاسی استفاده می‌شد.

فساد یا بی‌اعتمادی؟

در سطح بین‌المللی، تحلیلگران بر سر تفسیر این موج جدید اختلاف دارند. برخی مانند گوردون چانگ، تحلیلگر شناخته‌شده چینی‌تبار در آمریکا، در گفت‌وگو با نیوزمکس گفتند اخراج هم‌زمان وفاداران شی نشانه آن است که او در کنترل ارتش آزادی‌بخش خلق دچار مشکل شده است. او تصریح کرد: «وقتی وفاداران تو برکنار می‌شوند، یعنی نشانه‌ای از شکاف در حلقه قدرت است. ممکن است شی دیگر نتواند به فرماندهانش اعتماد کند». به گفته چانگ، این بحران می‌تواند حتی بر روابط خارجی چین تأثیر بگذارد. او احتمال داد شی دیدار برنامه‌ریزی‌شده با دونالد ترامپ را لغو کند، زیرا «ممکن است نتواند چین را ترک کند یا هنگام بازگشت با مقاومت روبه‌رو شود». چنین ارزیابی‌هایی هنوز از سوی پکن تأیید یا تکذیب نشده، اما گمانه‌زنی درباره سلامت و موقعیت سیاسی شی جین‌پینگ را افزایش داده است. در مقابل، گروهی از کارشناسان شرق آسیا می‌گویند این برکناری‌ها نه نشانه ضعف، بلکه بخشی از سازوکار عادی قدرت در نظام شی است. «جا ایان چونگ»، استاد دانشگاه ملی سنگاپور، به الجزیره گفت: «چنین تغییراتی حالا به‌قدری تکرار شده که دیگر غیرعادی نیست. این خود بخشی از روند حکومت‌داری شی است که با آن قدرتش را تثبیت می‌کند و کنترل حزب را یک‌دست‌تر می‌سازد».

پیامدهای داخلی و جهانی

زمان‌بندی این تصفیه‌ها تصادفی نیست. نشست کمیته مرکزی حزب قرار است تصمیم‌های کلیدی درباره ترکیب نهادهای حکومتی و نظامی بگیرد. منابع نزدیک به حزب در هنگ‌کنگ گفته‌اند احتمال دارد در همین نشست، جانشینان رسمی فرماندهان برکنارشده منصوب شوند. این تغییرات می‌تواند مسیر آینده ارتش آزادی‌بخش خلق را در سال‌های پیش‌رو تعیین کند.

در سطح خارجی، بازتاب این رویداد در رسانه‌های جهانی قابل‌ توجه بود. الجزیره، نیوزویک و ساوث‌چاینا مورنینگ پست هر سه در گزارش‌های جداگانه نوشتند که این تصفیه بزرگ‌ترین تحول نظامی چین در دهه گذشته است. نشریه هنگ‌کنگی ساوث‌چاینا مورنینگ پست نوشت اخراج ژنرال هه ویدونگ، که از وفاداران دیرین شی بود، «ضربه‌ای سنگین به وجهه رهبری او در درون ارتش» تلقی می‌شود.

هم‌زمان، برخی منابع امنیتی در تایوان هشدار داده‌اند که این بحران درون‌حزبی ممکن است به سیاست خارجی تهاجمی‌تر چین منجر شود؛ زیرا رهبرانی که در موقعیت دفاعی قرار می‌گیرند، معمولا تمایل دارند با نمایش قدرت بیرونی، شکاف‌های داخلی را بپوشانند.

در زبان رسمی حزب، تصفیه‌های سیاسی همواره با واژگان «اصلاح انضباط» و «پالایش درونی» توجیه می‌شود. روزنامه ارتش آزادی‌بخش خلق پس از اعلام اخراج‌ها نوشت: «پاک‌سازی عناصر منحرف، پیروزی بزرگی در خودانقلابی حزب است و ارتش را برای انجام مأموریت‌های تاریخی در دوران نوین آماده‌تر می‌سازد». این همان منطق تاریخی است که از مائو تا امروز پابرجا مانده: بحران وفاداری با تصفیه پاسخ داده می‌شود.

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.