دیپلماسی زیر آتش

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

شرق: در میانه تلاش‌های دیپلماتیک پرتنش برای یافتن راهی به سوی صلح، روسیه با حمله‌ای گسترده به اوکراین ضربه‌ای مرگبار زد؛ حمله‌ای که دست‌کم ۱۸ کشته، از‌جمله چهار کودک‌ بر جا گذاشت و ساختمان‌های اروپایی و بریتانیایی را در قلب کی‌یف هدف قرار داد.

روسیه با گسترده‌ترین حمله هوایی ماه‌های اخیر، پایتخت اوکراین را زیر آتش گرفت. این یورش که به گفته مقامات محلی مرگبارترین ضربه به کی‌یف در ماه‌های اخیر محسوب می‌شود، درست در بحبوحه تلاش‌های بین‌المللی برای دستیابی به توافق صلح رخ داد و بار دیگر نشان داد فاصله میان میدان نبرد و میز مذاکره تا چه اندازه عمیق است. نیروی هوایی اوکراین اعلام کرد روسیه در این حمله ۵۹۸ پهپاد و ۳۱ موشک شلیک کرد؛ ۹ موشک از نوع بالستیک بود که فقط سامانه دفاعی پاتریوت آمریکا توان رهگیری آنها را دارد. طبق گزارش‌ها، ۲۶ موشک و ۵۶۳ پهپاد سرنگون شدند، اما در نهایت دست‌کم ۱۳ نقطه حساس و غیرنظامی به‌طور مستقیم مورد اصابت قرار گرفت. صدای انفجارها ساعت‌ها ادامه یافت و دود سیاه بر فراز پایتخت اوج گرفت.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، بلافاصله در پیامی در شبکه‌های اجتماعی این حمله را «قتل‌عام وحشتناک و عمدی غیرنظامیان» توصیف کرد. او گفت: «روس‌ها تصمیمی برای پایان جنگ ندارند و فقط حملات جدیدی آغاز می‌کنند. ضروری است جهان اکنون قاطعانه واکنش نشان دهد. روسیه باید متوقف شود». طبق آمار رسمی، چهار کودک در میان قربانیان بودند و ۳۸ نفر دیگر نیز زخمی شدند.

این حمله درست یک روز پیش از آن انجام شد که هیئتی از اوکراین قرار بود در نیویورک با تیم مذاکره‌کننده دونالد ترامپ دیدار کند تا درباره تضمین‌های امنیتی در چارچوب توافق صلح احتمالی بحث کنند. کمتر از دو هفته پیش نیز ترامپ و پوتین در آلاسکا نشستی برگزار کرده بودند که هدف آن پایه‌ریزی یک طرح صلح برای اوکراین بود. اما آن مذاکرات، اگرچه به ظاهر با لبخندهای دیپلماتیک پایان یافت، نتوانست شکاف عمیق میان خواسته‌های مسکو و انتظارات کی‌یف را پر کند.

روسیه بارها تلاش‌های آمریکا را ناکام گذاشته است. کرملین تاکنون از برگزاری دیدار مستقیم میان پوتین و زلنسکی سر باز زده و همچنین طرح‌های غرب برای ارائه تضمین‌های امنیتی به اوکراین را رد کرده است. رهبران اروپایی در حال طراحی طرحی برای استقرار نیرو در خاک اوکراین به منظور تضمین هرگونه توافق احتمالی‌اند؛ طرحی که با مقاومت شدید مسکو مواجه شده است.

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، تأکید کرده است کشورش فقط زمانی به توافق تن خواهد داد که حق وتو بر جزئیات آن داشته باشد؛ موضعی که آینده گفت‌وگوها را مبهم کرده است. در مقابل، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، همان روز اعلام کرد حملات اخیر «موفقیت‌آمیز» بوده و اهداف تعیین‌شده را نابود کرده است. او افزود: «با این حال، روسیه همچنان علاقه‌مند به پیشبرد گفت‌وگوهای صلح است. هدف، رسیدن به اهداف خود از راه‌های سیاسی و دیپلماتیک است».

تهدید به تحریم‌های تازه

در بروکسل، اورسولا فون‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، حملات روسیه را نمونه‌ای از «ترور کورکورانه غیرنظامیان» دانست و وعده داد که اتحادیه اروپا بسته جدیدی از تحریم‌ها را در اوایل سپتامبر اعلام کند. این بسته شامل محدودیت‌های سخت‌تر علیه شرکت‌های خارجی همکار روسیه و مقابله با ناوگان سایه‌ای کشتی‌های نفت‌کش است که مسکو از آنها برای دورزدن تحریم‌ها استفاده می‌کند.

او همچنین گفت اتحادیه در حال بررسی استفاده از 

۳۰۰ میلیارد دلار دارایی مسدودشده بانک مرکزی روسیه است. به گفته او: «این نشان می‌دهد که کرملین برای ترساندن اوکراین و حتی هدف قراردادن اتحادیه اروپا هیچ حد و مرزی نمی‌شناسد. به همین دلیل است که ما فشار حداکثری را حفظ می‌کنیم». قرار است وزرای خارجه اتحادیه اروپا روز شنبه در دانمارک درباره استفاده از دارایی‌های مسدودشده روسیه بحث کنند.

ساختمان هیئت نمایندگی اتحادیه اروپا در مرکز کی‌یف نیز از‌جمله اهدافی بود که آسیب دید. تصاویر منتشرشده سقف فروریخته و شیشه‌های شکسته را نشان می‌دادند، اما مقامات تأکید کردند که ساختمان همچنان باز و فعال است.

حملات روسیه بیش از 11 ساعت ادامه یافت. از حوالی ساعت سه صبح، صدای انفجار موشک‌ها و پهپادها کی‌یف را لرزاند و بسیاری از ساکنان را واداشت تا به پناهگاه‌ها پناه ببرند. ستون‌های عظیم دود تا صبح در آسمان شهر دیده می‌شد. یکی از اهداف، مرکز تفکیک بسته‌های پستی شرکت نوا پُشتا بود که در آن سه کارمند زخمی شدند. همچنین ایستگاه راه‌آهن اوکرزالیژنیستیا هدف قرار گرفت و یکی از قطارهای بین‌شهری به‌طور کامل از رده خارج شد. با این حال شرکت راه‌آهن اعلام کرد‌ «هیچ سفری لغو نخواهد شد». اوکراین نیز به‌سرعت واکنش نشان داد. مقامات این کشور گفتند پهپادهای اوکراینی دو پالایشگاه نفتی در خاک روسیه را هدف گرفتند. ویدئوهای منتشرشده شعله‌های عظیم آتش در یکی از پالایشگاه‌ها را نشان دادند و ساکنان محلی در شوک به تماشای آن ایستاده بودند. یوری ایهنات، سخنگوی نیروی هوایی اوکراین‌ گفت: «وظیفه ما این است که بفهمیم دشمن چگونه برنامه‌ریزی می‌کند و براساس آن، نقشه مقابله طراحی کنیم. این نبردی است که پیوسته ادامه دارد».

فشار واشنگتن و سیاست «اول آمریکا»

در سطح سیاسی، دولت ترامپ درگیر فشارهای تازه بود. رئیس‌جمهور آمریکا ضرب‌الاجلی دوهفته‌ای برای پیشرفت مذاکرات تعیین کرده و هشدار داده بود در صورت عدم تحقق، ممکن است «تحریم‌های سنگین»، «تعرفه‌های گسترده» یا حتی هیچ اقدامی انجام ندهد و بگوید: «این جنگ شماست». او گفته بود تصمیم نهایی‌اش بستگی دارد به اینکه کدام طرف را مسئول بن‌بست بداند.

هم‌زمان وزارت خارجه آمریکا فروش ۸۲۵ میلیون دلار سلاح به اوکراین را تصویب کرد. این محموله شامل سه‌هزارو ۳۵۰ موشک هدایت‌شونده برد بلند، سه‌هزارو ۳۵۰ واحد جی‌پی‌اس و خدمات آموزشی و پشتیبانی فنی بود. در بیانیه رسمی وزارت خارجه آمده بود: «این فروش پیشنهادی اهداف سیاست خارجی و امنیت ملی ایالات متحده را با بهبود امنیت کشوری شریک که عامل ثبات سیاسی و پیشرفت اقتصادی در اروپاست، تأمین می‌کند».

این تصمیم در حالی گرفته شد که ترامپ فشار بر متحدان ناتو را افزایش داده بود تا هزینه ارسال تسلیحات را متقبل شوند. او بارها گفته بود آمریکا نباید به‌تنهایی بار مالی جنگ را بر دوش بکشد. نتیجه این فشارها، پرداخت بیش از یک میلیارد دلار از سوی هلند، سوئد، نروژ و دانمارک برای خرید تسلیحات آمریکایی در اوایل آگوست بود.

ترامپ با لحنی تند تأکید کرد: «ما تجهیزات بسیار پیشرفته می‌فرستیم، اما آنها باید صد درصد هزینه‌اش را بپردازند. این همان چیزی است که می‌خواهیم. وقتی تجهیزات می‌فرستیم، قرار است بازپرداخت کامل آن انجام شود».

زلنسکی نیز تأیید کرد که چهار کشور اروپایی این طرح را عملی کرده‌اند. او در بیانیه‌ای نوشت: «این نمونه‌ای است از همکاری ما با متحدان ناتو برای ایجاد یک سیستم دفاعی قدرتمند و سریع».

با وجود این، در ابتدای جولای دولت ترامپ اعلام کرده بود ارسال بخشی از تجهیزات، از‌جمله موشک‌های پاتریوت، موقتا متوقف می‌شود. ترامپ در همان زمان گفت: «ما سلاح‌ها را می‌دهیم، اما تاکنون بسیار زیاد داده‌ایم. باید مطمئن شویم برای خودمان هم کافی مانده است».

چند روز بعد، وزارت دفاع آمریکا این تصمیم را معکوس کرد و توضیح داد: «این تغییر سیاست برای اطمینان از توانایی اوکراینی‌ها در دفاع از خود است، در حالی که ما در تلاشیم صلحی پایدار برقرار کنیم و به کشتارها پایان دهیم». شان پارنل، سخنگوی پنتاگون، این تصمیم را در راستای اجرای سیاست «اول آمریکا» دانست و گفت: «ما نمی‌توانیم به همه جهان سلاح بدهیم. باید ابتدا مراقب آمریکا و نیروهای خودمان باشیم».

حمله گسترده روسیه، درست در لحظه‌ای که گفت‌وگوهای صلح وارد مرحله‌ای حساس شده، چشم‌انداز هرگونه توافق را تیره‌تر کرده است. در حالی که کرملین از موفقیت عملیات نظامی سخن می‌گوید و هم‌زمان بر تمایل به دیپلماسی تأکید دارد، اوکراین با تلفات غیرنظامیان و حملات متقابل مواجه است. اروپا تحریم‌های تازه‌ای را تدارک دیده و آمریکا فروش تسلیحات بیشتری را تصویب کرده است. مسیر پایان جنگ همچنان مبهم و پرخطر باقی مانده و اوکراین میان آتش جنگ و امیدی شکننده به صلح گرفتار است.

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.