نگاهی به صف‌آرایی مخالفان و موافقان علی لاریجانی در دو دهه اخیر
خط‌کشی‌های سیاسی؛ از دشمنی تا دل‌دادگی
مخالفان دیروز، موافقان امروز و شیفتگان دیروز علی لاریجانی، حالا به مخالفان او تبدیل شده‌اند. آیا خط‌کشی‌های سیاسی ایران تغیر کرده است؟
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
مخالفان دیروز، موافقان امروز و شیفتگان دیروز علی لاریجانی، حالا به مخالفان او تبدیل شده‌اند. آیا خط‌کشی‌های سیاسی ایران تغیر کرده است؟ یا آنکه موقعیتی که سیاست‌مداران در طول زمان در آن قرار می‌گیرند، زاویه آنها را با مردم دور و نزدیک می‌کند؟ آیا بازگشت علی لاریجانی می‌تواند به نوعی بازگشت به پیش از دوران احمدی‌نژاد قلمداد شود؟
با انتصاب رسمی علی لاریجانی به‌عنوان دبیر شورای‌عالی امنیت ملی، شاهد چند مواجهه با او بودیم که از دو منظر متفاوت باید به آن نگاه کرد. اول: نگاه جریان‌های سیاسی به علی لاریجانی و دوم: موقعیت و جایگاه جلیلی بعد از انتصاب لاریجانی است.
اول: جریان‌های سیاسی چه می‌گویند؟
برخی از آمدن علی لاریجانی به دبیرخانه شعام خوشحال هستند. برخی دیگر فکر می‌کنند با جداشدن شورای‌عالی دفاع درواقع قدرت دبیرخانه شعام کاسته شده و فضا برای تحرک لاریجانی مانند گذشته نیست. آنها که این سال‌ها به دنبال عقلانیت در سیاست بودند، از آمدن لاریجانی استقبال کردند. اما جریان تحریمی در انتخابات، برایش تفاوتی میان لاریجانی و پزشکیان و جلیلی نیست. آنها امیدواری از بابت آمدن فردی را که سال‌های قبل اتفاقا با تمام قوا در مقابل اصلاحات ایستاد و اجازه نداد اصلاحات به وقتش انجام شود، «امید کاذب» یا «جعل امید» می‌دانند.
اما اختلاف در میان اصولگرایان بیشتر است. پاجوش‌ها و چنارها از یک موقعیت واحد در قبال بازگشت علی لاریجانی برخوردار نیستند. آنها مدت‌ها بود که اتفاقا برای بازگشت جلیلی به دبیرخانه شعام تلاش می‌کردند. حتی از همان زمان که شمخانی در دبیرخانه بود و بعد از آن در سال 1403 که انتقادات به احمدیان شروع شده بود، تلاش‌های آنها ناکام ماند و حالا به جای آنکه جلیلی انتخاب شود، رقیب او به این سمت انتخاب شده است. در این رقابت رفتن بخش مهمی از اعضای دولت رئیسی به دبیرخانه شعام و نگرانی از آمدن لاریجانی به این دبیرخانه هم بی‌تأثیر نیست.
اما چنارها از آمدن لاریجانی استقبال و تلاش می‌کنند او را در حد و اندازه لاریجانی سال 84 نگه دارند؛ کسی که هم با احمدی‌نژاد زاویه داشت و هم با اصلاح‌طلبان.
دراین‌میان برخی از اصلاح‌طلبان هم با تعریف و تمجیدهایی شدید و دادن امیدهایی سعی می‌کنند از لاریجانی «ابرمرد سیاست» مانند «فروغی» بسازند که می‌تواند مسیر تاریخ را تغییر دهد. نکته‌ای که به نظر می‌رسد بیش از آنکه نزدیک به واقعیت باشد، برای ایستادن با شرمندگی در کنار لاریجانی و گذاشتن زنبیل در اردوگاه کسی است که در همان دهه 80 بیشترین حملات را به او داشتند؛ درواقع تکراری از همان مسیری که با هاشمی از تقابل تا شیفتگی دنبال شد.
نسبت‌سنجی میان لاریجانی و جلیلی
مهم‌تر از همه نسبت‌سنجی میان وضعیت لاریجانی و جلیلی است. بی‌دلیل هم نیست که حامیان جلیلی از آمدن لاریجانی احساس ناخوشایندی دارند. لاریجانی دومین دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران بود. آن‌هم بعد از آنکه 15 سال دبیری حسن روحانی بر این شورا پایان یافت. پایان دبیری حسن روحانی در سال 84 مصادف بود با روی کار آمدن جریان جدیدی از اصولگرایان تندرو که آن روزها احمدی‌نژاد و این روزها جلیلی آنها را نمایندگی می‌کند.
لاریجانی در این مقام عمر کوتاهی داشت. کوتاه‌ترین دورانی که تاکنون یک دبیر در این مقام طی کرده، به لاریجانی اختصاص دارد؛ با دو سال و دو ماه و پنج روز. حتی هفت روز کوتاه‌تر از عمر دبیری احمدیان در این شورا. دلیل رفتن او هم ناهماهنگی با همان بخش تندرو اصولگرایان بود. با رفتن لاریجانی، سعید جلیلی در دبیرخانه شعام بر مسند قدرت نشست تا سال‌های مهم و سرنوشت‌ساز ایران در آن رقم بخورد. آن دوران هماهنگی کامل میان او و احمدی‌نژاد وجود داشت؛ اما دوران او مصادف بود با قطع‌نامه‌های بین‌المللی علیه برنامه هسته‌ای ایران و سال‌ها مذاکراتی که دستاورد آن تحریم‌های بیشتر بود. تا آنکه با سیاست‌گذاری مشخص جلیلی ایران وارد تحریم‌های بین‌المللی در سال 91 شد و ورق برای ایران برگشت. ایران که تا آن روز فکر می‌کرد ابزار نفت را در اختیار دارد و ممکن نیست دنیا بتواند بدون بحران قیمت، نفت ایران را تحریم کند، با شرایطی مواجه شد که از بازار نفت جهانی بدون کوچک‌ترین خللی اخراج شد. این نقطه عطفی است که همه اتفاقات بعد از آن تا همین امروز بر همان مسیر استوار است.
از برجام گرفته تا انتخابات‌های سال 1400 و 1403 و جنگ 12روزه؛ همه این وقایع مستقیم یا غیرمستقیم به همان تحریم‌هایی بازمی‌گردد که در دوران جلیلی وضع شد و ایران در 13 سال گذشته با مذاکره و با جنگ سعی می‌کند از آن خارج شود.
درواقع بازگشت علی لاریجانی شاید به نوعی بازگشت به گفتمان پیش از احمدی‌نژاد باشد. این گفتمان لزوما گفتمان اصلاح‌طلبی نیست. حتی اگر در تمام این سال‌ها علی لاریجانی تغییرات بسیار کرده و صورت او محل اصابت لنگه‌کفش تندروهای حامی پاجوش‌ها شده باشد.
آخرین اخبار روزنامه را از طریق این لینک پیگیری کنید.
