نوری بر تاریکخانه فوتبال

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

مجتبی جباری چهره‌ای محبوب میان هواداران استقلال و یکی از بازیکنان مؤثر تاریخ این باشگاه محسوب می‌شود و از سویی، در فصلی که آبی‌ها اصلا حال و روز خوبی نداشتند، او یک جام به ویترین افتخارات استقلال اضافه کرد. جباری که در دوران بازی لقب «هشت شاکی» را یدک می‌کشید، استقلال را به قهرمان جام‌ حذفی رساند تا این‌طور به نظر برسد که «هشت ناجی» بیشتر برازنده اوست. 

در هر حال فصل کابوس‌وار استقلال با کلکسیونی از مربیان اخراجی، پایان خوشی داشت اما این موفقیت هم باعث تغییر دیدگاه مدیران استقلال نشد و در نهایت آنها ساپینتو را به جباری ترجیح دادند. اینکه مدیران باشگاه استقلال تصمیم درستی گرفته‌اند یا نه، موضوعی است که باید منتظر ماند و پس از انجام چند بازی در لیگ پیش‌رو، عملکرد مرد پرتغالی را در بازگشت به جمع آبی‌ها بررسی کرد. اما آنچه مهم است و به‌سادگی نمی‌توان از کنار آن گذشت، به صحبت‌های اخیر مجتبی جباری مربوط می‌شود. او سه‌شنبه‌شب در جمع خبرنگاران حاضر شد و پس از هفته‌ها سکوت، درباره موارد و اتفاقاتی حرف زد که تصویری واضح‌تر از فوتبال ایران و چرخه معیوب آن ترسیم شد.

فضای مجازی و مدیریت ناکارآمد

جباری برخلاف بسیاری از افراد حاضر و فعال در فوتبال ایران، چندان اهل طفره‌رفتن و ملاحظه‌کاری نیست. او که پس از مقطعی سرمربیگری بازهم از این عرصه دور شده، درباره پس‌رفت فوتبال‌مان هشدار داد. شماره هشت سابق آبی‌ها که با تکنیک و هوش خود درون مستطیل سبز هنرنمایی می‌کرد، حالا با اشاره به نکاتی که «مدیریت فوتبال» را احاطه کرده، زنگ خطر را به صدا درآورد. جباری با زبان صریحی که مختص خود اوست، در بخشی از صحبت‌هایش روی یکی از افت‌های سال‌های اخیر تأکید کرد: «روی صحبتم با آقای نظری‌جویباری نیست. ایشان دغدغه من نیستند و با خودش فکر نکند این حرف‌ها خطاب به اوست. من درباره کلیت فوتبال صحبت می‌کنم که متأسفانه هر روز در حال پس‌رفت است. دوستان یاد گرفته‌اند که کامنت بخرند. این کار را نکنید، جایگاه و اعتبارتان را کوچک نکنید. اگر هم چنین چیزی هست، شما به‌ عنوان آدم عاقل و آینده‌نگر، نباید سرت را در گوشی فرو ببری و برای باشگاه تصمیم بگیری. فضای واقعی و مجازی باشگاه باید جوری باشد که هرکسی با توانایی وارد مجموعه شود، نه با رابطه و جوسازی مجازی». این همان نقطه‌ای است که از طریق آن لطمات بزرگی به فوتبال‌مان تحمیل شده؛ کامنت‌خریدن و ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم مدیران با ادمین‌‌ها.  در واقع تعدادی از مدیران برای حفظ صندلی خود و به دست آوردن محبوبیت میان هواداران، به کانال‌های هواداری و فضای مجازی متوسل می‌شوند. در فوتبالی که شایسته‌سالاری رنگ باخته و بسیاری از انتخاب‌ها و تغییرات براساس روابط و سفارش‌ها انجام می‌شود، نمی‌توان انتظار توسعه و پیشرفت داشت. گرچه در این فضا، افرادی هم مثل مجتبی جباری هستند که تأکید می‌کنند برای بودن و ماندن در فوتبال، سراغ روند فعلی نمی‌رود». آخرین سرمربی استقلال در فصل گذشته‌ در این باره گفت: «ما یک مأموریت کوتاه‌مدت داشتیم و بعد به سر کار خود برگشتیم. من به هیچ‌کس زنگ نمی‌زنم که جایی بروم. اگر فوتبال احساس کرد جایی به من احتیاج دارد و بدانم می‌توانم کمک کنم، وارد می‌شوم. در غیر این صورت، منت کسی را نمی‌کشم. حرف من درباره اتفاق فوتبالی است. وقتی چنین انتخاب‌ها و استدلال‌هایی می‌شود و کسی نمی‌داند ریشه‌اش چیست، مسیر کاملا مشخص است». با این اوصاف، بدیهی است در فوتبالی که اغلب باشگاه‌هایش برنامه بلندمدت و حتی میان‌مدت ندارند، بیشتر مدیرانش هم از قدرت درک توانمندی‌های افراد بی‌بهره هستند، گروهی می‌آیند و بعد از مدتی می‌روند و این چرخه ادامه خواهد داشت.

پیش‌کسوتان و تکرار جملات کلیشه‌ای

افرادی که با علم مدیریت بیگانه‌اند و پیش‌کسوتانی که کم‌سواد هستند و بعضا سهم‌خواه، جزء مهم‌ترین دلایل عقب‌ماندگی فوتبال‌مان محسوب می‌شوند. دو رکن اثرگذار که می‌توانند موتور محرک فوتبال باشند و در صورت ضعف عمیق و ریشه‌ای، چیزی جز آفت و آسیب نیستند. حقیقتا در کشورهایی که فوتبال‌شان پیشرفت کرده یا درحال‌توسعه است، این دو رکن در خدمت فوتبال‌شان هستند اما اینجا اوضاع برعکس است و در واقع فوتبال در خدمت آنهاست. در همین راستاست که بخشی از نقد‌های جباری که پیش‌کسوتان را نشانه گرفت، قابل‌ تأمل است. او به انتقاد تعدادی از پیش‌کسوتان مبنی بر اینکه «جباری زود سرمربی شده»، واکنش طعنه‌آمیزی داشت: «‌زود یعنی چه زمانی؟ مگر سرمربیگری پروسه دارد؟ مگر قرار است من را آماده کنند و بعد با ضمانت روی نیمکت بگذارند؟ در آن مقطع کسی جرئت داشت تیم را تحویل بگیرد؟ مربیگری با سرمربیگری فرق دارد. از بعضی صحبت‌های پیش‌کسوتان واقعا متأسفم. تا حالا چیزی نگفته‌ام، اما الان باید بگویم آنجایی که نمی‌دانید، دهنتان را ببندید. ناراحتم که بعضی‌ها جایگاه دارند، حضور دارند، اما نگاه‌شان همین‌قدر سطحی است». انتقادات جباری پربیراه نیست؛ او می‌گوید‌ سکوت‌کردن را یاد بگیرید. به‌ طور مشخص تعدادی از پیش‌کسوتان، از فعالیت و زمان‌دادن به مربی داخلی صحبت می‌کنند اما از تأیید عملکرد کسی مثل جباری، پرهیز می‌کنند. در چنین وضعیتی است که تعدادی از چهره‌های باسواد، مورد وثوق و موجه، سکوت اختیار کرده‌اند یا به حاشیه رانده شده‌اند. گرچه مشخصا مجتبی جباری درباره مدیران و پیش‌کسوتان استقلال صحبت کرده و با جملات و نقدهای درست و قابل‌ تأمل خود‌ آنها را به چالش کشیده، اما واقعیت این است که در دیگر باشگاه‌ها از جمله پرسپولیس هم اوضاع از این حیث، تفاوت چندانی ندارد و نکات جباری را می‌توان به کلیت فوتبال‌مان بسط داد.