تهران زیر هجوم خاک
چرا آسمان تهران خاکستری شده است؟ چرا در روزهایی که خبری از ترافیک سنگین و سرمای وارونه‌کننده دما نیست، شاخص کیفیت هوا همچنان در وضعیت ناسالم برای همه گروه‌ها باقی می‌ماند؟ فاطمه کریمی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، عامل اصلی آلودگی روزهای اخیر را فعال‌شدن کانون‌های گردوخاک در اطراف تهران و استان‌های هم‌جوار دانست. به گفته او، وزش باد شدید در این مناطق منجر به شکل‌گیری توده‌هایی از گردوغبار شده که ذرات معلق کوچک‌تر از ۱۰ میکرون را به داخل شهر می‌کشانند
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
شرق: چرا آسمان تهران خاکستری شده است؟ چرا در روزهایی که خبری از ترافیک سنگین و سرمای وارونه‌کننده دما نیست، شاخص کیفیت هوا همچنان در وضعیت ناسالم برای همه گروه‌ها باقی می‌ماند؟ فاطمه کریمی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، عامل اصلی آلودگی روزهای اخیر را فعال‌شدن کانون‌های گردوخاک در اطراف تهران و استان‌های هم‌جوار دانست. به گفته او، وزش باد شدید در این مناطق منجر به شکل‌گیری توده‌هایی از گردوغبار شده که ذرات معلق کوچک‌تر از ۱۰ میکرون را به داخل شهر می‌کشانند. این ذرات آن‌قدر ریز هستند که به‌راحتی وارد مجاری تنفسی انسان شده و سلامت شهروندان را تهدید می‌کنند. آنچه این پدیده را خطرناک‌تر کرده، موقعیت ژئوکلیماتیک ایران است. کریمی توضیح می‌دهد که ایران در کمربند خشک زمین قرار گرفته و همین عامل باعث شده همواره با محدودیت منابع آبی و بارش مواجه باشد. اما چیزی که در دهه اخیر به‌وضوح اوضاع را وخیم‌تر کرده، تغییرات اقلیمی گسترده در مقیاس جهانی است. خشک‌سالی‌ها شدیدتر شده‌اند، بارندگی‌ها بی‌نظم‌تر و دمای هوا نیز روندی فزاینده یافته است.
آلودگی هوای تهران دیگر صرفا حاصل عوامل درون‌شهری نظیر تردد خودروها یا سوخت غیراستاندارد نیست. با توجه به داده‌ها، سهمی از این بحران به مسائلی بازمی‌گردد که حتی خارج از محدوده جغرافیایی استان تهران قرار دارند. خاک خشک‌شده در غرب کشور، تالاب‌هایی که سال‌هاست حقابه‌شان پرداخت نشده و زمین‌هایی که پوشش گیاهی خود را از دست داده‌اند، همگی اکنون خود را در ریه‌های تهرانی‌ها نشان می‌دهند.
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوا می‌گوید که در این شرایط، راهکارها نیز باید ملی و فرامنطقه‌ای باشند. احیای رودخانه‌ها، جلوگیری از خشک‌شدن تالاب‌ها، تثبیت شن‌های روان و مشارکت با کشورهای همسایه برای کنترل کانون‌های گردوخاک، از‌جمله اقداماتی است که باید در دستور کار قرار گیرد.
اما آیا شهرداری تهران می‌تواند کاری انجام دهد؟ کریمی پاسخ می‌دهد که در سطح مدیریت شهری، توسعه فضای سبز با گیاهان مقاوم، ایجاد کمربندهای سبز در اطراف شهر، جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز و مدیریت منابع آب از‌جمله راهکارهایی است که می‌توان در مقیاس محلی پیگیری کرد.
یکی از نقاط ضعف مدیریت بحران گردوغبار در ایران، نبود انسجام میان نهادهای مسئول است. از وزارت نیرو که متولی تأمین آب است تا سازمان حفاظت محیط زیست که باید بر منابع طبیعی نظارت کند و شهرداری‌ها که وظیفه دارند فضای شهری را قابل زیست نگه دارند، همگی سهمی از مسئولیت دارند، اما گویی هر یک در جزیره خود فعالیت می‌کنند. محمد درویش، فعال محیط زیست و پژوهشگر حوزه منابع طبیعی، در گفت‌وگویی، ابعاد عمیق‌تری از این بحران را ترسیم می‌کند. او می‌گوید: «خشک‌سالی امسال با شدت ۴۰ درصد بیشتر از میانگین درازمدت بوده است. سال آبی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ یکی از وحشتناک‌ترین سال‌ها از نظر کمبود بارش و گرمای هواست».
درویش تأکید دارد که گرمایش زمین به شکل بی‌سابقه‌ای شدت گرفته؛ اردیبهشت امسال، گرم‌ترین اردیبهشت شش دهه اخیر بوده است. نتیجه این وضعیت، افزایش تبخیر، خشک‌شدن سطح زمین و در نتیجه ورود ذرات ریز به جو است. او اضافه می‌کند: «انتظاری که از سازمان حفاظت محیط زیست وجود دارد، ارائه یک برنامه میان‌مدت است، نه اینکه منتظر بمانیم تا با هر توفان خاکی، صرفا هشدار صادر کنیم».
در شرایطی که سازمان‌های محیط‌زیستی و هواشناسی از منشأ خارجی بخشی از ریزگردها سخن می‌گویند، معاون زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی کشور به منشأ داخلی نیز اشاره کرده است. به گفته او، یکی از منابع اصلی گردوغبار تهران، تالاب صالحیه است که در مرز میان تهران، قزوین و البرز قرار دارد. خشکی شدید این اراضی و نبود پوشش گیاهی موجب می‌شود با هر وزش باد، توده‌های غبار به سمت تهران حرکت کنند.
آخرین اخبار روزنامه را از طریق این لینک پیگیری کنید.
