اما و اگرهای توافقی که اسرائیل به آن دل بسته است
سکوت جولانی درباره جولان
احتمالا حالا دیگر دوستان نزدیک احمد الشرع، مشهور به ابومحمد جولانی هم دیگر نمی‌دانند او چه کسی است و چطور در فرصتی کوتاه از آن مرد تندخوی تندوتیز و تندرو به فردی تبدیل شده که آغوشش را برای غرب و اسرائیل باز کرده است. او پس از آنکه ریاست دولت انتقالی در دمشق را به دست گرفت، هم‌زمان با بهبود روابط با کشورهای عربی و ترکیه، از غربی‌ها هم استقبال کرد.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
احتمالا حالا دیگر دوستان نزدیک احمد الشرع، مشهور به ابومحمد جولانی هم دیگر نمی‌دانند او چه کسی است و چطور در فرصتی کوتاه از آن مرد تندخوی تندوتیز و تندرو به فردی تبدیل شده که آغوشش را برای غرب و اسرائیل باز کرده است. او پس از آنکه ریاست دولت انتقالی در دمشق را به دست گرفت، هم‌زمان با بهبود روابط با کشورهای عربی و ترکیه، از غربی‌ها هم استقبال کرد. سوریه از سال ۲۰۰۴ و زمانی که بشار اسد بسیار جوان و تازه‌کار بود، تحت تحریم ایالات متحده قرار گرفت و این تحریم‌ها و فشارها پس از وقوع جنگ داخلی در این کشور، شدت بیشتری پیدا کرد. اما پس از آنکه ترامپ و جولانی در ماه می دیداری با یکدیگر داشتند و ترامپ گذشته احمد الشرع را قوی توصیف کرد، دو کشور با سرعتی مثال‌زدنی به ترمیم روابط دست زدند. ابتدا رئیس‌جمهور ایالات متحده اعلام کرد تحریم‌ها علیه سوریه را برمی‌دارد و بعد روز دوشنبه این هفته فرمان اجرائی را برای لغو تحریم‌ها امضا کرد.
چه کسانی رؤیای عادی‌سازی روابط سوریه و اسرائیل را در سر دارند؟
وب‌سایت آکسیوس هم‌زمان با اعلام خبر تعلیق تحریم‌ها از سوی مقاماتی در اسرائیل و آمریکا که نامشان مشخص نیست، مدعی شد دونالد ترامپ مذاکرات مقدماتی برای دستیابی به توافق امنیتی احتمالی را آغاز کرده است. طبق آنچه آکسیوس نوشته، البته هدف از این مذاکرات اولیه، عادی‌سازی روابط دمشق و تل‌آویو نیست و موضوع اصلی کاهش تنش‌ها و تضمین امنیت مرزهاست. البته رئیس‌جمهور آمریکا و مقامات اسرائیلی انتظار دارند این گفت‌وگوها در نهایت به توافق صلحی کامل و عادی‌سازی روابط برسد. در‌عین‌حال، طبق گزارش آکسیوس، اسرائیل از اینکه ترامپ همه تحریم‌ها را درمورد سوریه لغو کرده چندان راضی نیست و ترجیح می‌داده بخشی از این تحریم‌ها به‌عنوان ابزار فشار برای گفت‌وگوها در دست واشنگتن باشد. به هر حال، مقامات اسرائیلی ترجیح می‌دهند قبل از هر چیز توافق‌نامه‌های پیشین به‌روز شوند و بعد مذاکرات گسترده‌تری با سوری‌ها شکل بگیرد و بابت آن چندان هم عجله ندارند.
در‌واقع برای اسرائیلی‌ها مهم است که توافق‌نامه ۱۹۷۴ میان آنها با سوریه به‌روزرسانی شود. این توافق‌نامه پس از جنگ سال ۱۹۷۳ با حمایت ایالات متحده و سازمان ملل امضا شد. جنگ یوم کیپور با هدف بازپس‌گیری بلندی‌های جولان شکل گرفت. این منطقه در سال ۱۹۶۷ توسط اسرائیل اشغال شده بود. طبق توافق سال ۱۹۷۴ یک منطقه حائل در بلندی‌های جولان ایجاد شد که تحت نظارت نیروهای صلح سازمان ملل قرار گرفت. همین حالا هم این نیروها در بلندی‌های جولان حضور داشته و دست‌کم تا شش ماه دیگر همان‌جا خواهند ماند. با وجود اینکه در توافق یوم کیپور خطوط آتش‌بس مشخص شد که نیروهای سوری و اسرائیلی را ملزم به عقب‌نشینی تا آن خط می‌کرد، بخش عمده جولان کماکان در اشغال اسرائیل باقی ماند. توافق‌نامه ۱۹۷۴ در طول دهه‌ها با وجود بالا و پایین‌های خود تا حدودی مورد وثوق قرار می‌گرفت. با‌این‌حال، سوری‌ها از‌جمله احمد الشرع، با اشغال بلندی‌های جولان کنار نیامدند. از سال ۲۰۲۴ و سقوط حکومت بشار اسد، تل‌آویو اعلام کرد که توافق‌نامه قبلی دیگر معتبر نیست و به آن پایبند نخواهد بود و از آن پس از منطقه عازل در جولان عبور کرد. منطقه عازل به‌عنوان یک منطقه غیرنظامی شناخته می‌شود که در آن حضور نیروهای نظامی اسرائیل یا سوریه مگر در شرایطی ویژه ممنوع بود.
برای اسرائیل سرزمین‌های اشغال‌شده از سوریه به‌عنوان برگی برای کشاندن سوری‌ها پای میز مذاکره و نگه‌داشتن آنها بر سر میز به حساب می‌آید.
از سوی دیگر، از زمان خروج اسد از دمشق، اسرائیل به طور مداوم مناطقی از سوریه را بمباران کرده است. آنها در‌واقع جنگی تمام‌عیار علیه زیرساخت‌های سوریه، به‌ویژه زیرساخت‌های نظامی‌اش راه انداخته‌اند و حاکمیت این کشور را بر سر دروزی‌ها تهدید می‌کنند. با وجود این حملات در ماه‌های گذشته، مقامات سوری اقدام به مذاکرات غیرمستقیم با اسرائیلی‌ها کرده‌اند. احمد الشرع در سفری که به پاریس داشت، به مکرون گفت گفت‌وگوهای غیرمستقیم با کمک میانجی‌ها در جریان بوده و هدف این است که اوضاع آرام و از تشدید بحران جلوگیری شود.
طی دهه‌ها در سوریه احساسات ضد‌اسرائیلی پررنگ بوده‌اند. این رویکرد از سال ۲۰۰۶ به این سو و هم‌زمان با اتحادی میان حزب‌الله لبنان و سوریه شدت بیشتری پیدا کرد. سوری‌ها سه جنگ با اسرائیل را در کارنامه خود دارند و به همین دلیل تا پیش از آنکه جولانی دست به گفت‌وگوهای غیرمستقیم با آنها بزند، سایه اسرائیلی‌ها را با تیر می‌زدند.
رابطه پیچیده جولانی و جولان
بخش بزرگی از هزار‌و ۲۰۰ کیلومتر از خاک سوریه که با نام بلندی‌های جولان در جنوب غرب سوریه قرار دارد، از سال ۱۹۶۷ در اشغال اسرائیل است. در زمان اشغال این ناحیه، گروه بزرگی از سوری‌های ساکن بلندی‌های پراهمیت جولان به دیگر شهرها و مناطق فرار کردند و خانه و زندگی‌شان را از دست دادند. یکی از این خانواده‌ها، الشرع‌ها بودند. احمد الشرع زمانی که در قامت رهبر گروه تندرو در سوریه ظاهر شد، نام جولانی را بر خود گذاشت که اشاره‌ای بر ریشه‌های خانوادگی او بود. این تصمیم نشان می‌داد برای الشرع ماجرایی که نزدیک به دو دهه پیش از تولدش شروع شده، پایان پیدا نکرده و او هنوز بابت اینکه خانه پدری‌اش در جولان اشغال شده، خشمگین است. در همان زمان جولانی برای غرب هم شمشیر را از رو بسته بود و به دلیل تهدیدها، او و گروه تحت حمایتش یعنی تحریرالشام، تحت تحریم‌های بین‌المللی قرار گرفتند. اسرائیل از سال ۱۹۸۱ بلندی‌های جولان را ضمیمه سرزمین‌های اشغالی کرد و البته این اقدام تا سال ۲۰۱۹ که ترامپ ضمیمه‌شدن جولان را به رسمیت شناخت، مورد قبول جامعه جهانی نبود.
در جولان بیش از ۲۰ هزار شهرک‌نشین اسرائیل زندگی می‌کنند و تا امروز ۳۰ شهرک غیرقانونی ساخته شده است. مقامات اسرائیلی از آذرماه سال گذشته اعلام کرده‌اند حاضر به دست‌کشیدن از بلندی‌های جولان نیستند. یکی از مهم‌ترین افراد که اخیرا موضعی در قبال شایعات گرفت، گدعون ساعر، وزیر خارجه رژیم اسرائیل بود که تأکید کرد اسرائیل در هیچ توافق صلحی بر سر سرنوشت بلندی‌های جولان سوریه وارد مذاکره نخواهد شد.
در‌عین‌حال، مقامات سوری پیش از این اعلام کرده بودند پیش‌نیاز عادی‌سازی روابط، حل‌وفصل مسئله جولان است و بر سر این موضوع پافشاری می‌کردند. حالا طبق سندی که روزنامه لبنانی الاخبار مدعی آن شده، در بین شروطی که دولت الشرع برای گفت‌وگو با اسرائیل دارد، خبری از بلندی‌های جولان نیست. براساس آنچه الاخبار نوشته، شروط سوریه برای دستیابی به توافق صلح با اسرائیل اول از همه شامل این است که رژیم صهیونیستی نظام احمد الشرع را به رسمیت بشناسد. دوم، رژیم صهیونیستی از سرزمین‌هایی که ماه دسامبر اشغال کرده، عقب‌نشینی کند و سوم، حملات رژیم صهیونیستی به خاک سوریه متوقف شود. از آنجایی که در این شروط درز داده‌شده اشاره‌ای به مسئله بلندی‌های جولان نشده است، برخی رسانه‌ها و مفسران می‌گویند احمد الشرع بلندی‌های جولان را به اسرائیل تقدیم کرده است. چه ماجرای چشم‌پوشی بر حاکمیت سوریه بر جولان درست باشد و چه نباشد، به نظر می‌رسد جولانی باز هم در چرخشی عجیب تصمیم گرفته همه را غافلگیر کند. دولت انتقالی در دمشق هر کاری را برای دریافت توجه غرب و کمک‌های آنها انجام می‌دهد و در این مسیر ابایی از اینکه از بلندی‌های جولان دست بکشد یا رسما اعلام کند که با اسرائیلی‌ها بر سر رسیدن به یک تفاهم چانه می‌زند، ندارد.
آخرین اخبار روزنامه را از طریق این لینک پیگیری کنید.
