سفر رئیس‌جمهور ایران به عمان در مسیر تحکیم مناسبات میانجیگرانه و روابط دوجانبه
در سرزمین دوست
صبح سه‌شنبه، رئیس‌جمهور ایران در رأس هیئتی سیاسی-اقتصادی به مسقط، پایتخت عمان، سفر کرد. سفری دو‌روزه که در شرایط حساس منطقه‌ای و بین‌المللی اهمیت مضاعفی یافته است؛ چرا‌که عمان، این همسایه دوست و قابل اعتماد ایران در حاشیه جنوبی خلیج فارس، در سال‌های اخیر نقشی بی‌بدیل و سازنده در میانجی‌گری مذاکرات برجامی در گذشته نه‌چندان دور و مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در این روزها ایفا کرده است.
صبح سه‌شنبه، رئیس‌جمهور ایران در رأس هیئتی سیاسی-اقتصادی به مسقط، پایتخت عمان، سفر کرد. سفری دو‌روزه که در شرایط حساس منطقه‌ای و بین‌المللی اهمیت مضاعفی یافته است؛ چرا‌که عمان، این همسایه دوست و قابل اعتماد ایران در حاشیه جنوبی خلیج فارس، در سال‌های اخیر نقشی بی‌بدیل و سازنده در میانجی‌گری مذاکرات برجامی در گذشته نه‌چندان دور و مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در این روزها ایفا کرده است. سفر «مسعود پزشکیان» به دعوت رسمی سلطان «هیثم بن طارق آل سعید» انجام شده و هدف اصلی آن، تحکیم روابط دیرینه دو کشور و تعمیق ارتباطات در همه ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی است که امضای سند بلندمدت همکاری‌های سیاسی میان دو کشور از نتایج مهم این سفر است.
پزشکیان بعد‌از‌ظهر دیروز با استقبال سید‌شهاب بن طارق آل سعید، معاون نخست‌وزیر در امور دفاعی و بدر بن حمد البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، وارد مسقط شد تا برنامه‌ها و دیدارهای رئیس‌جمهور آغاز شود. مراسم استقبال رسمی هم از سوی «هیثم بن طارق آل سعید»، سلطان عمان، از رئیس‌جمهور کشورمان در قصر العلم مسقط برگزار شد؛ مراسمی که به افتخار رئیس‌جمهور و هیئت عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایران، 21 گلوله توپ شلیک شد. پزشکیان در دیدار سلطان عمان با قدردانی از نقش فعال و سازنده عمان در روند مذاکرات غیرمستقیم گفت: ایران و عمان ظرفیت‌هایی دارند که می‌توانند برای رفاه و پیشرفت یکدیگر به کار بگیرند. نفت و گاز نامحدود نیست. لازم است تجار دو کشور با نگاه به آینده، برای نسل‌های بعدی برنامه‌ریزی و پایه‌های بلندمدت اقتصادی را تقویت کنند.
هیثم بن طارق هم در این دیدار تأکید کرد: «روابط بنادر ایران و عمان باید توسعه یابد و ظرفیت ریلی شمال به جنوب ایران نیز برای ما بسیار مهم است. در حوزه مذاکره، مسقط موفقیت ایران را موفقیتی برای منطقه می‌داند. از حسن اعتماد رهبر ایران به نقش میانجیگرانه عمان در مذاکرات قدردانی می‌کنیم. مطمئن باشید که مواضع ایشان که از سوی شما به ما منتقل می‌شود، با دقت و احترام کامل مورد توجه و پیگیری ما قرار می‌گیرد».
روابطی ریشه‌دار در زمینه اعتماد و همکاری
رئیس‌جمهور ایران همچنین پیش از عزیمت، تأکید کرد که امید دارد زمینه گسترش همکاری‌های دو کشور بیش‌از‌پیش فراهم شود. روابط ایران و عمان، ریشه در دهه‌های پیش از انقلاب ۵۷ دارد و پس از آن نیز با وجود فراز‌و‌نشیب‌های منطقه‌ای، همواره بر مدار دوستی و اعتماد متقابل حفظ شده است. عمان برخلاف بسیاری از همسایگان منطقه که روابطی پرتنش با تهران داشته‌اند، همواره از موضعی بی‌طرفانه و سازنده حمایت کرده است. این کشور نخستین میانجیگر مذاکرات ایران و عراق در سال‌های جنگ هشت‌ساله بود و به‌‌طور مستمر در حل‌وفصل مناقشات و بحران‌های منطقه‌ای ازجمله گروگان‌گیری دیپلمات‌های آمریکایی و تبادل زندانیان نقش میانجی ایفا کرده است. در دهه اخیر نیز عمان نقش واسطه‌گری خود را در مذاکرات هسته‌ای و توافق برجام به‌خوبی ایفا کرده است. اکنون نیز در شرایطی که مذاکرات ایران و آمریکا در بن‌بست نسبی به سر می‌برد، عمان همچنان میزبان اصلی گفت‌وگوهای غیرمستقیم است و نقش خود را با حسن‌نیت و دقتی مثال‌زدنی ادامه می‌دهد.
اقتصاد؛ زمینه افزایش همکاری‌ها
حجم روابط تجاری دو کشور در یک دهه گذشته روند افزایشی داشته و هرگز وارد نوسان و چالش نشده است. هم‌زمان با سفر رئیس‌جمهور، حداقل 18 سند همکاری در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی میان تهران و مسقط امضا شد. از مهم‌ترین این اسناد، «چارچوب همکاری بلندمدت سیاسی» است که افق روابط دو کشور را در سال‌های آینده مشخص خواهد کرد.
گفت‌وگوها درباره توسعه همکاری‌ها در زمینه راه و کشتی‌رانی، تسهیل مبادلات تجاری و توسعه تعاملات میان استانداران دو کشور از دیگر محورهای مهم این سفر است. همچنین همایشی با حضور تجار و اعضای اتاق‌های بازرگانی دو کشور در مسقط برگزار خواهد شد که نشان‌دهنده عزم جدی برای توسعه اقتصادی است.
نقش راهبردی عمان؛ فراتر از یک همسایه
آنچه سفر اخیر رئیس‌جمهور را در جایگاه مهمی قرار می‌دهد، نه صرفا مناسبات دوجانبه، بلکه جایگاه عمان به‌عنوان میانجی خوش‌نام و مستقل در روابط ایران با جهان است. سیاست «بی‌طرفی» ولی فعال عمان باعث شده این کشور نه‌فقط میانجی قابل اعتمادی باشد، بلکه نقش یک «دوست استراتژیک» را برای ایران ایفا کند.
ازجمله نمونه‌های این رویکرد می‌توان به نپیوستن عمان به پیمان ابراهیم و ممنوعیت رسمی هرگونه ارتباط فرهنگی، ورزشی و اقتصادی با رژیم صهیونیستی اشاره کرد. عمان حتی در بحران یمن نیز برخلاف بسیاری از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، در عملیات نظامی علیه انصارالله شرکت نکرد و این نشان‌دهنده همسویی منافع آن با جمهوری اسلامی و متحدان استراتژیک ایران است.
پیام‌های سیاسی؛ صلح و آرامش در منطقه
رئیس‌جمهور در جریان این سفر بر لزوم تقویت صلح و آرامش در منطقه و مقابله با جنایات رژیم صهیونیستی در غزه تأکید کرد و خواستار ایجاد زبان و نگاه مشترک میان کشورهای منطقه برای مقابله با رفتارهای ضد انسانی رژیم صهیونیستی شد. او همچنین ابراز امیدواری کرد که با همکاری نزدیک‌تر میان کشورهای منطقه، بتوان آینده‌ای سرشار از رفاه، عدالت و امنیت برای مردم این منطقه رقم زد.
بازدید از مسجد جامع سلطان قابوس؛ نمادی از دوستی
از برنامه‌های جانبی سفر، بازدید رئیس‌جمهور از مسجد جامع سلطان قابوس در مسقط است؛ بنایی که با بهره‌گیری از عناصر معماری ایرانی و با فرشی پنج هزار‌متری از ایران، نمادی ماندگار از پیوندهای فرهنگی و تاریخی میان دو ملت به شمار می‌رود.
سفر رئیس‌جمهور ایران به عمان بیش از هر چیز حامل پیامی روشن از سوی تهران است؛ پیام دوستی، اعتماد و تعهد به توسعه همکاری‌ها با همسایه‌ای که در سال‌های دشوار، همیشه حامی و میانجی بی‌طرف و خیرخواه ایران بوده است. این سفر نقطه عطفی در ادامه مسیر دیپلماسی صلح‌طلبانه ایران و تلاش برای گسترش روابط منطقه‌ای است که می‌تواند افق‌های جدیدی را پیش‌روی همکاری‌های استراتژیک تهران و مسقط بگشاید. از طرفی هم این سفر فراتر از یک دیدار رسمی، نمادی از اراده جدی تهران برای تسریع در روند حل‌وفصل پرونده هسته‌ای و کاهش تنش‌ها در روابط ایران و آمریکاست. حضور رئیس‌جمهور ایران در مسقط و تقویت روابط راهبردی با عمان، کشوری که نقش میانجی مؤثر و بی‌طرفانه خود را بارها در پیچیده‌ترین مذاکرات منطقه‌ای و بین‌المللی ایفا کرده است، می‌تواند به‌عنوان کلیدی مهم در بازگشایی درهای گفت‌وگو و ایجاد فضای اعتماد دو طرف قلمداد شود.
عمان با جایگاه خاص خود به‌عنوان پلی مطمئن میان تهران و واشنگتن، می‌تواند روند مذاکرات هسته‌ای را تسهیل کند و به حل گره‌های موجود سرعت ببخشد؛ سفری که پیام روشنی دارد: ایران آماده است تا از طریق دیپلماسی و با حمایت همسایگان قابل اعتماد، به تفاهمی پایدار دست یابد. این حرکت می‌تواند زمینه‌ساز کاهش تحریم‌ها، ارتقای همکاری‌های منطقه‌ای و در نهایت تثبیت ثبات در خاورمیانه باشد؛ منطقه‌ای که سال‌هاست زیر سایه تنش و بی‌اعتمادی قرار دارد.
