روایت ساختمانی که باید برود

شرق: هشدارها تکرار شده‌اند، احکام صادر شده‌اند، اما پاساژ علاءالدین همچنان ایستاده؛ در دل قلب تجاری پایتخت، ساختمانی با هزاران مراجعه‌کننده در روز، که به گفته مسئولان «ممکن است در کسری از ثانیه فروبریزد». بیش از دو دهه است که نام «پاساژ علاءالدین» نه‌فقط با موبایل و تجهیزات دیجیتال، بلکه با اخبار پرحاشیه در حوزه ساخت‌وساز، ایمنی و تخلفات شهری گره خورده است. مهدی قمی، شهردار منطقه ۱۱ تهران، به‌تازگی گفته است: بر اساس نظر مراجع ذی‌صلاح، این ساختمان باید منتقل شود.

ما حکم پلمب آن را داریم، اما تاکنون فقط اخطارهای پی‌درپی داده‌ایم. او با اشاره به اینکه ساختمان علاءالدین نه پایان‌کار دارد، نه پارکینگ‌ و نه ایمنی لازم برای پذیرش هزاران مراجعه‌کننده روزانه، هشدار داد که اگر حادثه‌ای رخ دهد، سرعت گسترش آتش در این پاساژ می‌تواند فاجعه‌بار باشد. شهردار منطقه می‌گوید: «ناایمن‌بودن این ساختمان بارها از طریق بنر و اطلاعیه اعلام شده، اما هنوز اقدامات جدی برای تعطیلی یا انتقال آن صورت نگرفته است». پاساژ علاءالدین مدت‌هاست که در فهرست سیاه بناهای ناایمن تهران قرار دارد. در سال ۱۳۹۴ بود که پس از ساخت غیرمجاز طبقه هفتم این ساختمان، موجی از اعتراض و واکنش‌ها به راه افتاد. آن زمان محمدباقر قالیباف شهردار تهران بود و در نهایت، بخشی از طبقه هفتم علاءالدین با حکم دادگاه تخریب شد. در همان دوران، چندین بار سخن از تخلفات در تفکیک واحدها، عدم رعایت اصول آتش‌نشانی و نبود مجوزهای رسمی برای بهره‌برداری مطرح شد. اما نتیجه چه بود؟ پاساژ همچنان با همان وضعیت باقی ماند، با هزاران مترمربع مغازه و صدها فروشنده که معیشت‌شان به آن وابسته است.

در شرایطی که شهرداری منطقه از لزوم جابه‌جایی این پاساژ سخن می‌گوید، مهدی چمران، رئیس شورای اسلامی شهر تهران، نظر دیگری دارد. او معتقد است: «ساختمان علاءالدین قابل جابه‌جایی نیست. باید پاساژ جایگزین ساخته شود و مغازه‌داران به آنجا منتقل شوند». چمران در عین حال هشدار داده که تعداد بیش از حد مغازه‌ها و تراکم بالای جمعیت در این ساختمان می‌تواند در زمان بحران به فاجعه‌ای انسانی منجر شود. او همچنین تأکید کرده که صاحب پاساژ در صورت انتقال، حتی سود بیشتری خواهد برد، اما هنوز محلی برای انتقال مشخص نشده است. آنچه ماجرای علاءالدین را از صرفا یک تخلف ساختمانی فراتر می‌برد، ابعاد اجتماعی و روانی آن است. در شهری که هنوز خاطره تلخ پلاسکو از ذهن شهروندان پاک نشده، دیدن بنایی با سابقه تخلف، بدون ایمنی و پر از مراجعه‌کننده، فقط یک چیز را تداعی می‌کند: تکرار یک فاجعه. شهردار منطقه ۱۱ در سخنان خود تأکید کرده که به دنبال «برخورد قهری» نیست و تمام اقدامات باید با همکاری مالکان انجام شود. شهرداری همچنین اعلام کرده که در حال رایزنی با دستگاه‌های ذی‌ربط برای تهیه برنامه انتقال است، اما هیچ جدول زمانی مشخصی ارائه نشده. حکم پلمب روی کاغذ مانده و پاساژ، مانند گذشته، روزانه میزبان هزاران خریدار و فروشنده است.