فاصله عمیق میان اسرائیل و حماس؛ مذاکرات قطر به بن‌بست رسید
تهدید به تحریم و درخواست آتش‌بس
نخست‌وزیر قطر روز گذشته از شکست مذاکرات بین اسرائیل و حماس خبر داد و دلیل این ناکامی را «اختلافات اساسی» میان دو طرف اعلام کرد. او با انتقاد تند از اقدامات اسرائیل گفت: «رفتار غیرمسئولانه و تهاجمی اسرائیل هرگونه شانس صلح را از بین می‌برد». محمد بن‌عبدالرحمن آل‌ثانی با اشاره به فاصله عمیق میان خواسته‌های دو طرف، تصریح کرد: «یک طرف به دنبال توافقی جامع در غزه است، در‌حالی‌که طرف دیگر فقط توافقی جزئی می‌خواهد. ما نتوانستیم این شکاف را پر کنیم».
شرق: نخست‌وزیر قطر روز گذشته از شکست مذاکرات بین اسرائیل و حماس خبر داد و دلیل این ناکامی را «اختلافات اساسی» میان دو طرف اعلام کرد. او با انتقاد تند از اقدامات اسرائیل گفت: «رفتار غیرمسئولانه و تهاجمی اسرائیل هرگونه شانس صلح را از بین می‌برد». محمد بن‌عبدالرحمن آل‌ثانی با اشاره به فاصله عمیق میان خواسته‌های دو طرف، تصریح کرد: «یک طرف به دنبال توافقی جامع در غزه است، در‌حالی‌که طرف دیگر فقط توافقی جزئی می‌خواهد. ما نتوانستیم این شکاف را پر کنیم».
نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر در ادامه با اشاره به آخرین روند مذاکرات و تحولات میدانی افزود: «گمان می‌کردیم آزادی آیدان الکساندر نقطه پایان تراژدی غزه باشد، اما پاسخ اسرائیل، حملات خشونت‌بار بود». او تأکید کرد کشورش همچنان با همکاری مصر و ایالات متحده به تلاش‌های خود برای تحقق آتش‌بس ادامه خواهد داد. محمد آل‌ثانی با اشاره به نقش فعال قطر، مصر و آمریکا در مذاکرات تصریح کرد: «با وجود تلاش‌های بی‌وقفه برای پایان‌دادن به جنگ، اکنون شاهد شکست هرگونه امید به مصالحه هستیم. دوره‌های اخیر مذاکرات نیز به دلیل فاصله جدی میان طرفین، هیچ پیشرفتی به همراه نداشته است». او همچنین اسرائیل را متهم کرد که در مذاکرات تبادل اسرا «انگیزه‌های مشروع ندارد» و افزود: «فرایند مذاکرات همواره با بازی‌های سیاسی مختل شده است».
منابع اسرائیلی تأیید کرده‌اند استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا، روز شنبه پیشنهادی ارائه داده که براساس آن ۱۰ گروگان زنده و ۱۶ پیکر در مقابل یک آتش‌بس ۴۵ تا ۶۰روزه آزاد شوند. به گفته این منابع، اسرائیل این پیشنهاد را پذیرفته، اما حماس تاکنون پاسخی نداده است. در همین حال، آدام بولر، نماینده ویژه آمریکا در امور گروگان‌ها، دوشنبه‌شب در کنفرانسی در نیویورک اعلام کرد: «ما هر روز به توافق نزدیک‌تر می‌شویم. اگر حماس بخواهد پیشنهادی مشروع ارائه دهد و گروگان‌ها را آزاد کند، ما همیشه آماده مذاکره هستیم».
فشار بر نتانیاهو و ترامپ
وقتی نخست‌وزیر اسرائیل تصمیم گرفت جریان محدودی از کمک‌ها را به غزه بازگرداند، حامیان تندرو او با خشم واکنش نشان دادند، اما نتانیاهو در دفاع از این تصمیم گفت که متحدان اسرائیل «نمی‌توانند تصاویر گرسنگی دسته‌جمعی» را تحمل کنند. این اقدام که سازمان ملل آن را «قطره‌ای در اقیانوس» توصیف کرد، چند روز پس از سفر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به کشورهای عربی خلیج فارس انجام شد. رهبران این کشورها که صدها میلیارد دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری کرده‌اند، از او خواستند جنگ را پایان دهد و ترامپ قول داد دست‌کم به «مردم گرسنه» غزه کمک کند. منابع آگاه می‌گویند ترامپ در این سفر واقعا نگران وضعیت فلسطینیان در غزه بود. او همچنین از نتانیاهو که به گفته یکی از منابع «حتی او را دوست نداشت»، به‌تدریج بی‌صبرتر شده بود. به نوشته تایمز، نتانیاهو سال‌هاست رؤسای‌جمهور آمریکا از بیل کلینتون تاکنون را با سیاست‌های خود بازی داده است، اما ترامپ با دیگران فرق دارد؛ او رئیس‌جمهوری دمدمی‌مزاج است که رهبران جهان یاد گرفته‌اند با احتیاط با او برخورد کنند، چون ممکن است با حرف یک دوست یا مشاور، یک‌شبه نظرش عوض شود.
تلاش‌های دیپلماتیک در سایه تردید
آمریکا اکنون فشار را بر هر دو طرف افزایش داده تا در مذاکراتی که قطر میانجی آن است، به توافق برسند. اما شیخ محمد بن‌عبدالرحمن بن‌جاسم آل‌ثانی، نخست‌وزیر قطر، روز گذشته هشدار داد عملیات نظامی اسرائیل «هر امیدی به صلح را از بین می‌برد» و تاکنون مذاکرات به نتیجه نرسیده است. رسانه‌های اسرائیلی پر است از گزارش‌هایی که می‌گویند حمایت بی‌چون‌وچرای ترامپ از نتانیاهو به آخر خط نزدیک شده است. او ابتدا با اعلام مذاکره با ایران و سپس آتش‌بس با حوثی‌ها، اسرائیل را غافلگیر کرد. گفته می‌شود استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ، اسرائیل را به تعمد در طولانی‌کردن جنگ متهم کرده است. کاخ سفید شایعه‌ها درباره «وجود تنش میان آمریکا و اسرائیل» را رد کرده، اما تأکید دارد که ترامپ برای پایان‌دادن به جنگ از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد.
این در حالی است که عملیات جدید اسرائیل می‌تواند هر آنچه را از غزه باقی مانده است، نابود کند. منابع نزدیک به ماجرا می‌گویند پرسش اصلی این است که آیا تمرکز کوتاه‌مدت ترامپ به او اجازه می‌دهد با نتانیاهو که استاد به تعویق انداختن امور است، مقابله کند؛ به‌ویژه حالا که حماس هفته گذشته آخرین گروگان آمریکایی-اسرائیلی را آزاد کرده است.
اهداف پنهان عملیات جدید اسرائیل
هدف اعلام‌شده عملیات جدید اسرائیل که «ارابه‌های گیدئون» نام گرفته، واداشتن حماس به آزادی گروگان‌های باقی‌مانده از حمله هفتم اکتبر 2023 است. اما آمریکا، بریتانیا، فرانسه و کانادا که روز دوشنبه اسرائیل را به تحریم تهدید کردند، از سخنان نتانیاهو و برخی وزرایش نگران‌اند. آنها معتقدند این عملیات ممکن است با تخریب کامل غزه، ساکنان را به ترک همیشگی این منطقه وادار کند. بتسلئیل اسموتریچ، وزیر دارایی کابینه نتانیاهو، گفته است: «غزه کاملا نابود خواهد شد». این حرف‌ها شاید برای راضی نگه‌داشتن حامیان افراطی کابینه نتانیاهو باشد، اما به نگرانی‌های مخالفان اسرائیل دامن زده که نتانیاهو در پی «پاک‌سازی قومی» است. نتانیاهو در داخل هم با چالش‌های بزرگی روبه‌رو است. اعتراضات برای پایان‌دادن به جنگ روز به روز جدی‌تر می‌شود. یائیر گولان، رهبر دموکرات‌های اسرائیل، با نگرانی می‌گوید: «اگر به مسیر عقلانیت بازنگردیم، اسرائیل در خطر تبدیل‌شدن به کشوری منفور، مثل آفریقای جنوبی دوران آپارتاید، قرار دارد». این حرف، دغدغه مشترک بسیاری از مخالفان کابینه نتانیاهو را بازتاب می‌دهد.
