نگاهی به توقف حملات آمریکا به یمن
بستری برای تقویت دیپلماسی منطقه‌ای
توقف حملات نظامی آمریکا علیه انصارالله یمن که به گزارش سی‌ان‌ان، پس از مذاکرات با میانجیگری عمان و هدایت استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا محقق شد، فضایی برای دیپلماسی منطقه‌ای ایجاد کرده است.
مالک مصدق: توقف حملات نظامی آمریکا علیه انصارالله یمن که به گزارش سی‌ان‌ان، پس از مذاکرات با میانجیگری عمان و هدایت استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا محقق شد، فضایی برای دیپلماسی منطقه‌ای ایجاد کرده است. در این بین نیویورک‌تایمز مدعی است ایران با استفاده از نفوذ خود بر حوثی‌ها، به‌عنوان بخشی از تلاش‌های عمان، در این آتش‌بس نقش داشته است. این ادعا، اگرچه توسط اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه ایران رد و انصارالله به‌عنوان گروهی مستقل معرفی شده، نشان‌دهنده جایگاه تهران در معادلات منطقه‌ای است. بقائی تأکید کرد اقدامات یمن نتیجه تصمیمات مستقل آنها در حمایت از فلسطین و دفاع از خود در برابر تجاوزات آمریکاست، نه دستور از ایران.
عمان که به گزارش الجزیره در مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا نیز میانجیگری کرده، با تسهیل گفت‌وگوهای یمن، نقش کلیدی در کاهش تنش‌ها ایفا کرده است. مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، این آتش‌بس را گامی برای آزادسازی خطوط کشتیرانی خوانده، اما تکذیب ارتباط آن با مذاکرات هسته‌ای توسط ایران از زبان تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، مؤید حساسیت واشنگتن به اذعان به نقش تهران است. این آتش‌بس با ایجاد فضای مثبت به ایران امکان می‌دهد در مذاکرات هسته‌ای که به گفته رویترز در مسقط پیشرفت‌هایی داشته، از موضع قوی‌تری عمل کند.
آتش‌بس یمن؛ اهرمی برای مذاکرات هسته‌ای
آتش‌بس آمریکا و انصارالله به گفته سی‌ان‌ان، به‌منظور تقویت مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا طراحی شده است. حملات انصارالله به کشتی‌های مرتبط با اسرائیل و آمریکا در دریای سرخ که از اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد، اهرم فشاری برای تهران در گفت‌وگوهای دیپلماتیک ایجاد کرده است. نیویورک‌تایمز گزارش داد که ایران، با نفوذ غیرمستقیم بر حوثی‌ها به کاهش تنش‌ها کمک کرده، هرچند مقامات ایرانی این نقش را رد می‌کنند. این دینامیک به تهران اجازه می‌دهد بدون دخالت مستقیم، از تحولات یمن به‌عنوان اهرمی برای پیشبرد منافع خود در مذاکرات هسته‌ای، به‌ویژه رفع تحریم‌ها، استفاده کند. ترامپ که این آتش‌بس را در دیدار با مارک کارنی، نخست‌وزیر کانادا اعلام کرد، آن را پیروزی سیاست خارجی خود خواند. با این حال، اظهارات محمد البخیتی، از رهبران انصارالله که ادامه حملات علیه اسرائیل را تأیید کرد، نشان‌دهنده محدودیت‌های این توافق است.
محمد المشاط، رئیس شورای عالی سیاسی یمن نیز وعده پاسخ «ویرانگر» به حملات اسرائیل داد که می‌تواند به تهران فضایی برای مانور دیپلماتیک بدهد. این آتش‌بس با کاهش فشار نظامی آمریکا بر یمن به ایران امکان می‌دهد در مذاکرات هسته‌ای که به گزارش رویترز (۱ می۲۰۲۵) قرار است در عمان ادامه یابد، با اعتمادبه‌نفس بیشتری عمل کند.
چالش‌های سیاست خارجی آمریکا و ناهماهنگی داخلی
اعلام آتش‌بس توسط ترامپ که به گزارش نیویورک‌تایمز بدون هماهنگی با پنتاگون انجام شد، ناهماهنگی در سیاست خارجی آمریکا را آشکار کرد. سه مقام ارشد پنتاگون اعلام کردند که هیچ دستوری برای توقف عملیات دریافت نکرده‌اند و سنتکام پرس‌وجوها را به کاخ سفید ارجاع داد.
این ناهماهنگی که حتی متحدان اسرائیلی را غافلگیر کرد، به گفته تایمز اسرائیل، نشان‌دهنده تصمیم‌گیری شتاب‌زده ترامپ است. استیون میلر، معاون ستاد کاخ سفید، این آتش‌بس را «پیروزی بزرگ» خواند، اما عدم شفافیت کاخ سفید درباره جزئیات توافق، تردیدهایی درباره پایداری آن ایجاد کرده است.
این ناهماهنگی به نفع تهران عمل می‌کند، زیرا ضعف هماهنگی در واشنگتن، اهرم‌های دیپلماتیک ایران را تقویت می‌کند. ایران که به گفته بقائی اتهامات نیابتی را رد کرده، می‌تواند از این آتش‌بس برای تأکید بر استقلال گروه‌های مقاومت و مشروعیت اقدامات آنها در حمایت از فلسطین استفاده کند. این موقعیت، به تهران اجازه می‌دهد در مذاکرات هسته‌ای که به گفته سی‌ان‌ان با هدف رفع تحریم‌ها پیش می‌رود، موضع محکمی اتخاذ کند، در حالی که واشنگتن با چالش‌های داخلی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
تقویت جایگاه منطقه‌ای
آتش‌بس آمریکا و انصارالله، اگرچه به گفته نیویورک‌تایمز هنوز توسط یمن به‌صورت کامل تأیید نشده، جایگاه ایران را در منطقه تقویت کرده است. ادعای نیویورک‌تایمز درباره نقش ایران، هرچند تکذیب شده، نشان‌دهنده اذعان غیرمستقیم غرب به نفوذ تهران است. محمدعلی الحوثی، از رهبران انصارالله، این توافق را پیروزی یمن و شکست سیاست‌های تهاجمی آمریکا خواند و هشتگ «یمن آمریکا را شکست داد» در شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده‌ای یافت.
با این حال، ادامه حملات انصارالله علیه اسرائیل به گفته البخیتی، می‌تواند چالش‌هایی برای مذاکرات هسته‌ای ایجاد کند، زیرا اسرائیل که به گزارش تایمز اسرائیل از آتش‌بس غافلگیر شده، ممکن است فشار بر آمریکا را افزایش دهد. اما این آتش‌بس با کاهش تنش‌های مستقیم با آمریکا، به تهران فضایی برای تمرکز بر دیپلماسی هسته‌ای می‌دهد. ایران که به گفته بقائی اتهامات نیابتی را فرافکنی برای سرپوش‌گذاشتن بر جنایات اسرائیل در غزه می‌داند، می‌تواند از این فرصت برای تأکید بر ضرورت رفع تحریم‌ها و حمایت از فلسطین استفاده کند.
در پایان، آتش‌بس آمریکا و انصارالله با میانجیگری عمان، فرصتی برای تهران فراهم کرده تا در مذاکرات هسته‌ای از موضع قدرت عمل کند. این تحول، با وجود ناهماهنگی‌های داخلی در واشنگتن و تکذیب نقش نیابتی توسط ایران، جایگاه تهران را به‌عنوان بازیگری کلیدی در منطقه تقویت کرده است. پایداری این آتش‌بس و تأثیر آن بر مذاکرات هسته‌ای به توانایی طرفین در مدیریت تنش‌ها، به‌ویژه با اسرائیل بستگی دارد، اما ایران با تکیه بر استقلال گروه‌های مقاومت و دیپلماسی هوشمندانه، می‌تواند از این فرصت برای پیشبرد منافع ملی خود بهره ببرد.
