واروژ هاخباندیان با نام هنری واروژان آهنگساز و تنظیم کننده مشهور ارمنی تبار

واروژان در 13 آذر 1315 در قزوین و در خانواده‌ای ارمنی متولد شد.

پس از فوت مادرش در دو سالگی به تهران کوچ کردند و سرپرستی او به مادربزرگش سپرده شد. واروژان در هفت سالگی وارد مدرسه شبانه روزی ایتالیایی ها شد و تا پایان کلاس ششم را در آن مدرسه گذارند

پس از تحصیلات مقدماتی و تحصیل در هنرستان عالی موسیقی تهران، به دلیل علاقه شدید به موسیقی، برای ادامه تحصیل راهی آمریکا شد و در آنجا به مدت سه سال در رشته موسیقی تحصیل کرد.

 پس از بازگشت به ایران به مدت دوسال به اهواز رفت و در مدرسه ارامنه به تدریس موسیقی پرداخت و پس از آن دوره دو ساله دوباره به تهران بازگشت.

در تهران و در انجمن فارغ التحصیلان ارامنه، دسته کُری تشکیل داد و مدت ها رهبری آن ها بر عهده داشت.

وی در سال 1346 و به پیشنهاد عطاالله خرم وارد برنامه آلبوم رنگی شد و به عنوان نوازنده با این برنامه همکاری کرد.

دو سال بعد و در سال 1348 به پیشنهاد منوچهر سخایی تهیه کننده برنامه زنگوله ها، به عنوان تنظیم کننده ارکستر، همکاری اش را با این برنامه تلویزیونی آغاز کرد. در فروردین همان سال  نخستین آهنگ اختصاصی واروژان با نام بدرود (یا «نفرین بر غم») با شعری از ایرج جنتی عطایی و با صدای ویگن منتشر شد؛ اما واروژان به واسطه علاقه فراوان به تنظیم، آهنگ سازی را کنار گذاشت و دست به تنظیم ملودی های آهنگ سازان دیگر زد.

نکته ی قابل توجهی است  که در بازه زمانی سال های 1348 تا 1351 فقط نام چهار آهنگ از واروژان دیده می شود، ولی با عنوان تنظیم کننده می توان نام ترانه های بسیاری را زیر اسم او ذکر کرد.

در سال ۱۳۴۸ واروژان به اتفاق «بابک افشار» و «پرویز اتابکی» کار ساخت موسیقی متن فیلم سینمایی «حسن کچل» ساخته «علی حاتمی» را آغاز کرد. این فیلم در فرودین ماه ۱۳۴۹ اکران شد.

 با این کار واروژان در کنار ساخت آهنگ و تنظیم ترانه، ساخت موسیقی متن فیلم را نیز تجربه کرد.

تا سال 1350 واروژان بیشترین همکاری را با «عارف عارف کیا» و خانم «آتشین» با عنوان تنظیم کننده دارد.

 در بهمن ماه مجلات هنری، خبر برگزاری فستیوال موسیقی المپیاد یونان در خرداد 1350 را منعکس کردند و قرار بر این شد تا ضیا خواننده پاپ با نام کامل «ضیااله عروجی هروی» در این فستیوال شرکت کند.

برای شرکت در این فستیوال ترانه ای با نام دهکده کوچک من سروده شهیار قنبری با آهنگ و تنظیمی ار واروژان ساخته شد و ضیا با این آهنگ در آن فستیوال شرکت کرد.

این آهنگ به عنوان هفت آهنگ برتر جشنواره، دیپلم افتخار را کسب کرد. این نخستین موفقیت جشنواره ای برای واروژان محسوب میشد.

در همان سال تنظیم آهنگ قصه دو ماهی، ساخته بابک افشار را انجام داد و یکی از ماندگارترین آثار موسیقایی را خلق کرد.

در مجموع واروژان در ۱۹ فیلم سینمایی با عنوان سازنده موسیقی متن حضور پیدا کرد و در سال ۱۳۵۱ و در پنجمین دوره جشنواره فیلم سپاس به خاطر ساخت موسیقی متن فیلم سینمایی «صبح روز چهارم» ساخته «کامران شیردل» برنده جایزه بهترین سازنده موسیقی متن فیلم شد؛ اما در شب اهدای جوایز در سالن هتل آریا شرایتون (محل برگزاری مراسم) حضور پیدا نکرد و جایزه اش را چند روز بعد دریافت کرد.

واروژان در سال های 1351 و 1352 ضمن همکاری با «حسن شماعی زاده» در تنظیم 20 ملودی با او همراهی می کند؛ ترانه هایی چون «جاده»، «دو پنجره»، «غریب آشنا»، «من و گنجشکای خونه»، «کویر»، «دستای تو» و «مرداب» از جمله این ترانه ها بودند که همگی سروده «اردلان سرافراز» بودند.

از سال ۱۳۵۲ به بعد واروژان تمرکزش را بر آهنگ سازی گذاشت و نخستین آهنگ او در این سال، «هفته خاکستری» با صدای «فرهاد» بود.

ا و در پاییز همان سال کار ساخت دو آهنگ «دریایی» و «شب شیشه ای» سروده ایرج جنتی عطایی را برای فیلم «ممل آمریکایی» آغاز کرد.

این فیلم در نوروز ۱۳۵۳ اکران شد. در اوایل سال ۱۳۵۳ کار روی ساخت اهنگ «حرف» سروده شهیار قنبری را آغاز کرد که در مردادماه ۱۳۵۳ ضبط و در مهر این سال پخش شد.

تهیه کننده این آهنگ خانم «آتشین» بود و در مجموع مبلغ 45 هزار تومان برای ساخت این اثر هزینه کرد که 30 هزار تومان از این مبلغ به واروژان رسید؛ اگرچه به دلیل تغییر رویکرد بازار موسیقی از صفحه به نوار، روی هم 12 هزار صفحه از این آهنگ فروش رفت.

آهنگ «حرف» در نظرسنجی هفته نامه زن روز به عنوان بهترین آهنگ سال ۱۳۵۳ انتخاب شد و واروژان در مصاحبه ای با این هفته نامه در خردادماه ۱۳۵۴ درباره این همکاری این گونه گفته است:

 «من با شهیار قنبری همکاری و رفت و آمد زیادی دارم. یک روزی شهیار شعری را پیش من آورد که هنوز تکمیل نشده بود و من خیلی از آن خوشم آمد و از او خواستم تکمیلش کند تا آهنگ روی آن بگذارم. بدین گونه بود که ترانه «حرف» به وجود آمد؛ یعنی اول شعرش آماده شد و بعد آهنگ و به طور کلی من فکر می کنم ساختن آهنگ روی شعر درست تر است؛ چون خودِ خواندن شعر نوعی ملودی دارد که آهنگ ساز باید به آن توجه کند و در این صورت شعر خیلی راحت تر به آهنگ چفت می شود.

واروژان در میانه دهه پنجاه به گران ترین آهنگ ساز ایران تبدیل شد.

از آخرین کارها واوژان میتوان به ساخت موسیقی متن سریال سلطان صاحبقران ساخته علی حاتمی اشاره کرد.

او این موسیقی متن را با به کارگیری ارکستراسیون بر مبنای سازهای کلاسیک ایرانی ساخت.

در شهریورماه 1356 و در روزهایی که واروژان در حال کار روی ساخت موسیقی متن فیلم «بر فراز آسمان ها» بود به دلیل عارضه قلبی در بیمارستان جم تهران بستری شد و در نهایت ساعت هشت صبح روز 26 شهریور 1356 و پس از 13 روز بستری در آن بیمارستان درگذشت.

واروژان هنرمندی پاک با نبوغی بی بدیل که ذائقه ای متعالی و دانشی عمیق را به هم آمیخته بود تا ناجی قلب موسیقی نوین ایران باشد.