«شرق» از تعاملات تهران و ایروان در نقطه عطفی حساس گزارش می‌دهد:
نگاه راهبردی به ثبات قفقاز جنوبی
در حالی که قفقاز جنوبی بار دیگر در مرکز تحولات ژئوپلیتیک منطقه‌ای قرار گرفته، جمهوری اسلامی ایران با اتخاذ مواضعی چندبعدی، تلاش دارد نقش سازنده‌ای در شکل‌دهی به نظم جدید این منطقه ایفا کند. دیدار اخیر سیدکمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران، با واهان گوستانیان، معاون وزیر خارجه ارمنستان، هم‌زمان با پاراف توافق‌نامه صلح میان ایروان و باکو، گویای حساسیت تهران نسبت به تغییرات احتمالی در مرزهای شمال غرب کشور و نگرانی از نفوذ بازیگران فرامنطقه‌ای از جمله آمریکاست؛ نگرانی‌هایی که ریشه در ملاحظات امنیت ملی، ثبات منطقه‌ای و حفظ موازنه قوا در قفقاز دارد.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
در حالی که منطقه قفقاز جنوبی در آستانه تحولات جدی و پیچیده‌ای قرار دارد، تعاملات دیپلماتیک و گفت‌وگوهای میان جمهوری اسلامی ایران و ارمنستان بیش از پیش اهمیت راهبردی یافته است. در این چارچوب، دیدار «سیدکمال خرازی» رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران با «واهان گوستانیان»، معاون وزیر خارجه ارمنستان، پس از امضای سند پاراف شده میان ایروان و باکو، نمایانگر تلاش‌های تهران برای ایفای نقشی سازنده در فرایند صلح و ثبات منطقه‌ای است.
ایران و دغدغه‌های امنیتی در قبال تحولات قفقاز جنوبی
خرازی در این ملاقات ضمن تاکید بر ضرورت احترام کامل به حاکمیت، تمامیت ارضی و حفظ مرزهای شناخته‌شده بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان، نگرانی عمیق تهران را از هر گونه تغییر در وضعیت مرزی یا مداخلات فرامنطقه‌ای اعلام کرد. از جمله مهم‌ترین نگرانی‌های ایران، حضور شرکت‌های سرمایه‌گذار آمریکایی و نقش آنها در مسیرهای ارتباطی میان ارمنستان و آذربایجان است؛ موضوعی که می‌تواند به افزایش نفوذ آمریکا در منطقه و پیچیده‌تر شدن معادلات ژئوپلیتیک بینجامد. در همین راستا، ایران با صراحت مخالفت خود را نسبت به هر گونه حضور نظامی یا اقتصادی فرامنطقه‌ای که ممکن است منافع ملی و امنیتی کشورهای منطقه را به خطر اندازد، اعلام کرد. این موضع صریح، نشان‌دهنده هوشمندی و دقت ایران در رصد تحولات منطقه است.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، اسماعیل بقائیی، نیز در گفت‌وگویی با برنامه «روی موج گفت‌وگو» شبکه رادیویی، ضمن تاکید بر رصد دقیق و موشکافانه تحولات قفقاز، بر پرهیز از ساده‌سازی و کوچک‌نمایی مسائل منطقه‌ای تاکید کرد. بقایی هشدار داد که برخی تفسیرهای نادرست و اطلاعات غلط می‌تواند با هدف ایجاد اختلال در روابط ایران با کشورهای حوزه قفقاز جنوبی منتشر شود.
او با اشاره به ماده دوازده موافقت‌نامه صلح میان ارمنستان و آذربایجان خاطرنشان کرد که طبق این ماده، هیچ نیروی نظامی خارجی در امتداد مرزهای دو کشور مستقر نخواهد شد؛ امری که تهران به‌شدت بر آن حساس است و از ارمنستان نیز انتظار دارد که این خطوط قرمز را به خوبی رعایت کند. بقایی همچنین درباره بازسازی مسیر ریلی جنوب ارمنستان افزود که مقامات ارمنستان اعلام کرده‌اند این پروژه با مشارکت شرکت‌های ارمنی و یک شرکت آمریکایی ثبت‌شده در ارمنستان انجام می‌شود و هیچ نیروی خارجی نظامی در مرزها مستقر نخواهد شد. این اظهارات حاکی از تعهد ارمنستان به حفظ ثبات و جلوگیری از پیچیده شدن اوضاع امنیتی منطقه است.
«درختی ریشه‌دار» در میان طوفان‌های ژئوپلیتیک
وزیر امور خارجه ایران، سیدعباس عراقچی، نیز در آستانه سفر «مسعود پزشکیان»، رئیس‌جمهور ایران به ارمنستان، در یادداشتی که در رسانه‌های ارمنستانی منتشر شد، روابط تهران و ایروان را با استعاره «درختی ریشه‌دار» توصیف کرد؛ استعاره‌ای که برگرفته از اندیشه شاعر بزرگ ارمنی، هوهانس تومانیان است و نشان‌دهنده پیوندهای تاریخی، فرهنگی و اجتماعی عمیق میان دو ملت. عراقچی ضمن اشاره به جشن‌های آیینی مشترک مانند مهرگان، ناواسارد و وارداوار و همچنین نقش جامعه پرشمار ارمنی‌ها در ایران تاکید کرد که این پیوندها، پایه و اساس همزیستی مسالمت‌آمیز و همکاری‌های مستمر دو کشور را تشکیل می‌دهند. به گفته او، ارمنیان ایران بزرگ‌ترین اقلیت مذهبی کشور بوده و با حضور فعال در عرصه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی، گواه احترام جمهوری اسلامی به تنوع فرهنگی و مذهبی است.
وزیر خارجه ایران همچنین به سابقه تاریخی حمایت تهران از استقلال ارمنستان در سال ۱۹۹۱ اشاره کرد و بر تعهد ایران به استمرار همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف، به‌ویژه در شرایط تحریم‌های اقتصادی غرب تأکید نمود. او در این یادداشت ظرفیت‌های بالقوه همکاری را در حوزه‌های انرژی، حمل‌ونقل، روابط انسانی و امنیت منطقه‌ای بسیار مهم خواند و بیان داشت که مرزهای مشترک ایران و ارمنستان نه فقط خط جغرافیایی، بلکه پلی استراتژیک برای توسعه همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای به شمار می‌آید.
همکاری راهبردی در سایه ثبات و احترام متقابل
ایران به عنوان بازیگر اصلی منطقه و همسایه مستقیم قفقاز جنوبی، تاکید دارد که ثبات و امنیت این منطقه، خط قرمز منافع ملی و امنیتی کشور است. از این رو، تهران ضمن استقبال از توافقات صلح و تلاش‌های دیپلماتیک منطقه‌ای، از هر گونه تحرک فرامنطقه‌ای که به پیچیدگی اوضاع بیفزاید، صراحتا جلوگیری می‌کند. سفر رئیس‌جمهور ایران به ارمنستان نه تنها نماد پیوند تاریخی و فرهنگی دو ملت، بلکه فرصتی برای گسترش همکاری‌ها در حوزه‌های زیرساختی، انرژی و حمل‌ونقل است. این سفر می‌تواند زمینه‌ساز انعقاد تفاهم‌نامه‌های جدید و تحقق پروژه‌های مهمی چون گذرگاه «شمال-جنوب» باشد که نقش کلیدی در بهبود دسترسی فیزیکی و تسهیل ارتباطات منطقه‌ای دارد.
همچنین، تهران و ایروان در مواجهه با بازی‌های قدرت و رقابت‌های ژئوپلیتیک منطقه‌ای، مسیری مبتنی بر احترام متقابل، حفظ حاکمیت ملی و تقویت امنیت مشترک را برگزیده‌اند. این رویکرد نه تنها می‌تواند ثبات و شکوفایی دو کشور را تضمین کند، بلکه الگویی موفق برای تعامل دیپلماتیک در مناطق پرتنش و حساس جهان محسوب خواهد شد. با نگاهی دقیق‌تر به تحولات اخیر و گفت‌وگوهای دیپلماتیک میان ایران و ارمنستان می‌توان اذعان داشت که تهران نقش فعال و هوشمندانه‌ای را در شکل‌دهی به آینده قفقاز جنوبی ایفا می‌کند. ایران به خوبی می‌داند که امنیت منطقه، امنیت خود اوست و با همکاری استراتژیک با ایروان، نه تنها موانع احتمالی را برطرف می‌کند، بلکه مسیر توسعه پایدار و صلح‌آمیز را برای قفقاز جنوبی هموار خواهد ساخت.
آخرین اخبار سیاست را از طریق این لینک پیگیری کنید.
