گمانه‌زنی‌ها درباره سقوط دولت سوریه و ترور محمد جولانی/ حمله اسرائیل به ترکیه قریب‌الوقوع است؟ + تصاویر

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

 «محمد جولانی» در لیست ترور موساد قرار گرفته است؛ سرویس اطلاعاتی «میت» ترکیه، به طور ویژه، حفاظت از جان «محمد جولانی» رئیس دولت موقت و انتقالی را بر عهده گرفته و نگران آن است که نتواند این ماموریت را به فرجام برساند؛ ایده‌ها و تحلیل‌های فراوانی در مورد احتمال سوء‌قصد و ترور «محمد جولانی» در رسانه‌های ترکیه منتشر شده و پیامدهای چنین رویدادی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.   «رجب طیب اردوغان» تاکید کرده که «محمد الجولانی»، رئیس‌جمهور سوریه را تنها نخواهد گذاشت و تجزیه سوریه را رد کرده است؛ رئیس‌جمهور ترکیه در شرایطی قرار گرفته است که از یک سو، باید نگران حفظ جان «محمد جولانی» باشد، از دیگر سو، نگران تحرکت کردها، دروزی‌ها و اسرائیل.

بسیاری از تحلیلگران ترکیه بر این باورند که اسرائیل، با حمله به سویدا و اقدامات دیگر، کاری کرده که آنکارا در مورد حفظ دستاوردهای خود در سوریه و حفاظت از «محمد جولانی»، دچار ترس و نگرانی شود. اوضاع در سویدا تا حدودی آرام شده و نیروهای سلفی و خشن تحت امر هیات تحریر الشام، دست‌کم فعلاً توسط دمشق مهار شده‌اند. دمشق اعلام کرده که درگیری‌های مسلحانه یک هفته‌ای در استان سویدا در جنوب این کشور پایان یافته و این منطقه به کنترل دولت بازگشته است.

نورالدین البابا، سخنگوی وزارت کشور، در بیانیه‌ای اعلام کرد: «استان سویدا از تمام عناصر مسلح قبیله‌ای پاکسازی شده است. درگیری‌ها در محله‌های این شهر متوقف شده است». تعداد کشته‌شدگان در سویدا، ۹۴۰ نفر اعلام شده است اما فعالان سیاسی محلی معتقدند که این آمار خوشبینانه است و تعداد کشته‌ها از ۱۱۰۰ نفر فراتر رفته است. دمشق از پایان تنش گفته اما شواهد نشان می‌دهد که خطر هنوز رفع نشده و در این میان، مقامات ترکیه بیش از دیگران نگران هستند. چرا که سرویس اطلاعاتی «میت» ترکیه، در روزهای گذشته، به طور ویژه حفاظت از جان «محمد جولانی» رئیس دولت موقت و انتقالی را بر عهده گرفته و نگران آن است که نتواند این ماموریت را به فرجام برساند. به همین خاطر، ایده‌ها و تحلیل‌های فراوانی در مورد احتمال سوء‌قصد علیه «محمد جولانی» و ترور او، در رسانه‌های ترکیه منتشر شده و پیامدهای چنین رویدادی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

«عصمت اوز چلیک» از تحلیلگران ترکیه درباره این وضعیت می‌گوید: «تنش داخلی در سوریه، ناشی از فعالیت گسترده عوامل خارجی است. در داخل سوریه نیز، آن ائتلافی که قبلاً علیه بشار اسد شکل گرفته بود، حالا عملاً از هم پاشیده شده و هر کسی می‌خواهد ایده و برنامه خود را تحمیل کند. بدون تردید می‌توانیم بگوییم که آمریکا، اسرائیل و برخی کشورهای اروپایی، به دنبال تجزیه سوریه هستند. اما ترکیه، چین، روسیه، ایران و عراق، هنوز هم خواهان حفظ تمامیت ارضی سوریه هستند. کنشگری که بیش از دیگران به دنبال تجزیه است و مستقیماً در صحنه حضور دارد، اسرائیل است. حالا کار به جایی رسیده که حتی در امور داخلی دخالت می‌کند و تهدید علیه سوریه را افزایش داده است. در چنین شرایطی، باید از اجرای سناریوی احتمالی ترور «محمد جولانی» ترسید. یادمان نرود که موساد متخصص ترور است. حالا «محمد جولانی» در لیست اهداف تروریستی موساد قرار گرفته است».

اوزچلیک در ادامه نوشته است: «آمیخای چیکلی، وزیر دیاسپورای اسرائیل، بدون تعارف اعلام کرده که «محمد جولانی» از بین برود. علاوه بر این، ییسرائیل کاتز نیز گفته، ما اجازه نخواهیم داد هیچ آسیبی به دروزی‌ها برسد. قطعاً، اسرائیل تماشاگر نخواهد بود. همه اینها در حالی است که چندین هواپیما و پهپاد اسرائیلی در آسمان سوریه می‌چرخند. اسرائیل در حالی در سوریه فعال است که محاسبات قبلی او در مورد حمله به ایران، همگی غلط از آب درآمدند و موشک‌های ایرانی، گنبد آهنین را به یک آبکش تبدیل کرد. اما سوریه در موقعیت ضعیفی است و اسرائیل می‌خواهد ضربه بزند. آمریکا و اسرائیل منتظر فرصت هستند. سوریه قادر به حفاظت از مرزهای خود نیست».

روزنامه صباح دیلی چاپ آنکارا نیز، اظهارات مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا درباره سوریه را نگران‌کننده توصیف کرده است. چرا که روبیو گفته بود: «آمریکا در ارتباط با تحولات وحشتناک و خطرناک در جنوب سوریه، با مقامات اسرائیل، اردن و دمشق در تماس‌های فشرده‌ بوده است. تجاوز و قتل عام مداوم مردم بی‌گناه باید پایان یابد. اگر مقامات دمشق می‌خواهند هرگونه شانسی برای دستیابی به یک سوریه متحد، فراگیر و صلح‌آمیز عاری از نفوذ ایران و داعش در دست داشته باشند، باید از نیروهای امنیتی خود برای به پایان دادن به این فاجعه و جلوگیری از ورود جهادگرایان خشونت‌طلب به منطقه و ارتکاب جنایات استفاده کنند. آنها باید همه کسانی را که مرتکب جنایات شده‌اند، از جمله کسانی که در صفوف خودشان هستند، پاسخگو دانسته و به دست عدالت بسپارند».

در همین حال، تیمی که از سوی محمد جولانی برای گشودن گره امنیتی سویدا انتخاب شده، در بیانیه‌ای نوشته است: «دولت، به همراه تمام نهادهای سیاسی و امنیتی، به تلاش‌های خود برای بازگرداندن ثبات به سویدا ادامه خواهد داد. نیروهای امنیتی تمام توان خود را برای جلوگیری از حملات و تضمین امنیت در این استان بسیج خواهند کرد».

حمایت از جولانی با بهای حمله اسرائیل به ترکیه؟

بسیاری از تحلیلگران سیاسی ترکیه، این روزها درباره این موضوع صحبت می‌کنند که آیا ممکن است تحولات کنونی، منجر به درگیری بین ترکیه و اسرائیل شود یا خیر. استدلال آنها این است که حمایت اسرائیل از دروزی‌های سویدا، راه را برای حمایت از کردها و علویان نیز خواهد گشود و در نتیجه منافع ملی ترکیه به خطر خواهد افتاد.

دوغان آک دنیز درباره این موضوع می‌گوید: «پشت حملات نظامی اخیر اسرائیل، با بهانه قرار دادن جمعیت دروزی، همان یاوه‌گویی سرزمین موعود نهفته است. اسرائیل با این حملات تلاش می‌کند در جنوب سوریه قدرت بگیرد و یک خط استراتژیک منطقه‌ای ایجاد کند. این وضعیت را باید به عنوان بخشی از تلاش‌ها برای تضعیف دولت فعلی سوریه و ایجاد یک دولت دست نشانده در منطقه، در نظر گرفت. این اقدام اسرائیل بخشی از یک طرح بزرگتر برای ایجاد یک گذرگاه مرزی با شرکای استراتژیک خود در شمال سوریه است. این طرح نه تنها دخالت در امور داخلی سوریه است، بلکه هدف آن تغییر کامل موازنه ژئوپلیتیکی در منطقه نیز می‌باشد. افزایش حضور نظامی اسرائیل در سوریه، هم موازنه قدرت در منطقه را متزلزل می‌کند و هم تهدیدهای جدی برای امنیت ترکیه ایجاد خواهد کرد. استراتژی‌های امنیتی اسرائیل در تضاد مستقیم با منافع ملی ترکیه است».

این تحلیلگر ترکیه در ادامه می‌گوید: «ترکیه ناچار خواهد شد به اقدامات اسرائیل پاسخ دهد و این وضعیت، زمینه را برای یک درگیری نظامی بالقوه بین دو کشور فراهم خواهد کرد. در این سناریو، این واقعیت وجود دارد که ایستگاه نهایی اسرائیل، حرکت به سمت مرزهای ترکیه خواهد بود و این امر منجر به ویرانی جبران‌ناپذیری علیه اسرائیل خواهد شد. با این حال، تا زمانی که اسرائیل با این واقعیت روبرو نشود، برای انجام وظایف به اصطلاح مقدس خود، به خونریزی در خاورمیانه ادامه خواهد داد».

محمد جولانی هم در ادغام مشکل دارد، هم در دفاع

مراد یتکین، یکی دیگر از تحلیلگران ترکیه است که به تفصیل درباره تحولات سوریه نظرات خود را بیان کرده است؛ او برخلاف تحلیلگران نزدیک به حزب حاکم ترکیه، بار تقصیر را فقط بر گردن اسرائیل نیانداخته و می‌گوید: «این گروه‌های سلفی مسلح بودند که «محمد جولانی» را به قدرت رساندند. اما حالا، مهار آنها به دست الشرع سخت شده و واقعاً نمی‌تواند این افراد را کنترل کند. البته مشکل فقط این نیست، چندین گروه دیگر نیز سلاح به دست دارند که جولانی باید همه آنها را در ارتش واحد سوریه ادغام کند. اما نتوانسته این هدف را متحقق کند. الشرع ادعا کرد که فقط افراد بدوی در سویدا و در جنوب سوریه با مردم درگیر شدند. ولی واقعیت این است که آنها هم سلفی بودند و دروزی‌ها را مورد آزار و اذیت قرار دادند. آیا این نخستین بار است که کنترل قدرت از دست الشرع خارج شده است؟ خیر. قبلاً در لاذقیه نیز همین وضعیت روی داد و سلفی‌ها، علویان را مورد حمله قرار دادند. در این میان، اسرائیل که از افزایش بی‌ثباتی و تفرقه در سوریه سود می‌برد، با حمله هوایی به واحدهای نظامی سوریه و حتی ساختمان ستاد کل، به دروزی‌ها گفت: ما پشت شما هستیم».

بسیاری از رسانه‌های ترکیه درباره این موضوع نیز اتفاق نظر دارند که «حکمت الهجری» رهبر دروزی‌ها، به دنبال ایجاد کریدوری از سویدا به حسکه بود تا با نیروهای شبه نظامی کُرد «قسد» ارتباط بگیرد.

چنین چیزی به معنای تحقق همان ایده قدیمی گذرگاه داود و رسیدن به رود فرات است. اما هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه، علاوه بر هجری، با مقامات آمریکا، سوریه، عربستان سعودی و اردن تماس گرفته تا مانع از این اقدام شود.

این تحلیلگر ترکیه در ادامه می‌گوید: «ترکیه ناچار خواهد شد به اقدامات اسرائیل پاسخ دهد و این وضعیت، زمینه را برای یک درگیری نظامی بالقوه بین دو کشور فراهم خواهد کرد. در این سناریو، این واقعیت وجود دارد که ایستگاه نهایی اسرائیل، حرکت به سمت مرزهای ترکیه خواهد بود و این امر منجر به ویرانی جبران‌ناپذیری علیه اسرائیل خواهد شد. با این حال، تا زمانی که اسرائیل با این واقعیت روبرو نشود، برای انجام وظایف به اصطلاح مقدس خود، به خونریزی در خاورمیانه ادامه خواهد داد».

یتکین در ادامه می‌گوید: «حالا ترکیه بیش از هر زمانی با مشکلات چندوجهی در سوریه روبرو شده است. چرا که با وجود مخالفت قاطعانه با تجزیه سوریه، نمی‌تواند به راحتی در برابر اسرائیل و آمریکا موضع‌گیری کند. قبلاً دونالد ترامپ بارها از نقش اردوغان و ترکیه در تحولات سوریه تمجید کرده است. اما حالا واقعاً مشخص نیست که توجه به خواسته‌های ترکیه در اولویت ترامپ هست و حاضر است درباره این موضوع با تام باراک فرستاده ویژه صحبت کند، یا خیر».

در پایان باید گفت: شواهد نشان‌دهنده این است که شادی مقامات ترکیه در مورد حصول نتیجه در سوریه، زودگذر بود؛ حالا تیم «رجب طیب اردوغان» در شرایطی قرار گرفته که از یک سو، باید نگران حفظ جان «محمد جولانی» باشد، از دیگر سو، نگران تحرکات کردها، دروزی‌ها و اسرائیل.

اردوغان: جولانی را تنها نخواهم گذاشت

رئیس‌جمهور ترکیه اعلام کرد که «محمد جولانی» رئیس کنونی دولت موقت سوریه را تنها نخواهد گذاشت.

 «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور ترکیه تاکید کرد که «محمد الجولانی»، رئیس‌جمهور سوریه را تنها نخواهد گذاشت و تجزیه سوریه را رد کرد.

اردوغان از محمد جولانی به خاطر موضع خود در رویارویی میان سوریه و رژیم صهیونیستی تقدیر کرد و خاطرنشان کرد که او با رسیدن به تفاهم با دروزی‌ها گامی «بسیار مثبت» برداشته است.

اردوغان مدعی شد: «جولانی در قبال وقایع اخیر کشورش موضع قاطعی اتخاذ کرده و هیچ گونه عقب‌نشینی‌ای نکرد.»

او در اظهاراتی به رسانه‌های ترکیه گفت که «حکومت کنونی سوریه با استقرار تقریباً ۲۵۰۰ نیرو، کنترل خود را تا حدودی بر سویدا و جنوب این کشور گسترش داده است، زیرا همه جناح‌های دروزی به جز یکی از آنها در جریان مذاکرات در امان پایتخت اردن، موافقت کردند که به آتش‌بس احترام بگذارند.»

رئیس‌جمهور ترکیه اعلام کرد: «اسرائیل به اقدامات تحریک‌آمیز خود ادامه می‌دهد و خواهان ثبات در منطقه نیست و معتقد است که یک سوریه متحد به نفع آن نخواهد بود.»

او تأکید کرد که «ضروری است که به روشنی برای جهان توضیح داده شود که اسرائیل در تلاش است تا مانع پروژه ثبات در سوریه شود.»

اردوغان اعلام کرد که «آمریکا اکنون متوجه شده است که باید کنترل بیشتری بر این موضوع داشته باشد و هشدار داد که مسئله اصلی، استفاده اسرائیل از این درگیری‌ها به عنوان بهانه‌ای برای حمله به خاک سوریه است.»