سردرگمی حزب کمونیست چین برای آینده

رهبری حزب در نشست عمومی سالانه حزب کمونیست چین، موسوم به «دو جلسه»، نتوانست دستور کار مشخصی ارائه کند که نشان می‌دهد پکن واقعا نمی‌داند چه‌کار باید کند. کنفرانس سالانه «دو جلسه» از قدیم به تمام ذی‌نفعان حزب کمونیست چین اطلاع می‌داده که رهبری حزب چه مسیری را در نظر دارد. اما نشست امسال سمت‌و‌سوی مشخصی نداشت. آن زمان که چین با سرعتی شگفت‌انگیز در حال پیشروی و توسعه بود، برنامه‌های بی‌حاصل محلی از اعراب نداشتند. اما کشور در سال جاری به جهت‌گیری جسورانه‌ای نیاز دارد.

چین با چالش‌های قابل‌ملاحظه‌ای مواجه است که از جمله می‌توان به بحران مسکن، کمبود صادرات، کاهش جمعیت، ازدست‌رفتن اعتماد عمومی و خصومت فزاینده با سرمایه‌گذاران خارجی اشاره کرد. پکن بیشتر از همیشه به اقدام فوری و تعیین مسیر آینده نیاز دارد. توجه‌نکردن به این نیاز در نشست عمومی سالانه نشان می‌دهد که رهبری چین واقعا ایده‌ای ندارد. بارزترین نشانه این موضوع برگزارنشدن کنفرانس مطبوعاتی همیشگی بود. از دهه‌ها پیش مرسوم بوده که رهبری چین پس از هر جلسه نشست سالانه با رسانه‌ها صحبت کند.

مقامات بلندپایه حزب کمونیست چین همیشه حاضرجواب نیستند اما تدابیر مبهم آنها دست‌کم نشان می‌دهد که چه موضوعاتی از نظرشان حساس یا ناخوشایند است. کنفرانس مطبوعاتی امسال برگزار نشد. از این امر فقط می‌توان نتیجه گرفت که رهبری چین در ژونگ‌نان‌های از این می‌ترسید که شرمسار شود. مقامات رشد مورد نظر چین را برای سال ۲۰۲۴ اعلام کردند و آن را «حدود ۵ درصد» تخمین زدند. از یک‌ سو هدفی متعادل است که همه انتظارش را دارند و به نرخ رشد سال گذشته نیز بسیار نزدیک است اما از نوعی ناکامی نیز حکایت دارد. به‌هرحال این رقم به‌سختی به نصف میانگین رشد چین در سال‌های منتهی به ۲۰۱۹ می‌رسد. مشخص نیست آیا چین می‌تواند این نرخ را افزایش دهد یا خیر. در پیش‌بینی‌ها تردید وجود دارد. درعین‌حال مقامات توضیح ندادند که چگونه می‌خواهند به این نرخ رشد برسند. از هزینه‌های اضافی زیرساخت به ارزش 132.9 میلیارد دلار (یک تریلیون یوان) صحبت شد. زیرساخت، محرک اقتصادی پیش‌فرض چین است. بااین‌حال بررسی نشد که پکن چگونه می‌خواهد چنین هزینه‌هایی را تأمین کند. دولت‌های محلی که مسئول تأمین مالی زیرساخت‌ها هستند، بدهی‌های سنگینی دارند و بعضا آن‌قدر اوضاعشان وخیم است که حتی نمی‌توانند نیازهای عمومی کشور چین را برآورده کنند.

پکن اعلام کرد که آمادگی دارد در اقدامی غیرمعمول از صدور اوراق قرضه دولتی برای تأمین مالی استفاده کند اما حتی این اقدام نیز پرسش‌برانگیز است. دولت مرکزی با کسری بودجه بی‌سابقه‌ای مواجه است. تأکید روی «اوراق قرضه بلندمدت» از وضعیت وخیم مالی کشور حکایت دارد. سررسیدهای بلندمدت نیاز به بازپرداخت بدهی را به تأخیر می‌اندازند که نشان می‌دهد پکن انتظار ندارد هزینه‌های فعلی‌اش به این زودی‌ها به بازدهی برسد. درباره بحران املاک نیز که پیامدهای نامطلوب اقتصادی و مالی بسیاری برای چین به ارمغان آورده، چندان صحبت نشد. این موضوع مستلزم اقدامی جسورانه است اما تنها کاری که حزب کمونیست چین تاکنون انجام داده تهیه «فهرست سفید» بوده که دولت‌های محلی قرار است پروژه‌های ناکام در حیطه تأمین مالی را در آن ثبت کنند تا بانک‌های دولتی قبل از تأمین مالی به آن نگاهی بیندازند. اما گستره بحث در مقایسه با نیاز واقعی کشور چین ناچیز است. آنها تا اینجا حدود پنج درصد از میزان شکست اولیه گروه اورگرند در دو سال و نیم گذشته را پوشش داده‌اند.

چند هفته پیش صحبت‌هایی درباره طرح حزب کمونیست چین برای تملک حدود ۳۰ درصد از بازار مسکن مطرح شد. چنین اقدامی مشکلات وخیم دیگری برای چین به ارمغان خواهد آورد اما دست‌کم آن‌قدر مؤثر است که می‌تواند بحران املاک را لاپوشانی کند. این جسورانه‌ترین و جدی‌ترین طرحی بود که در دو جلسه مطرح شد. درباره مشکل کاهش تورم نیز کمتر صحبت شد. به‌طور حتم، کاهش تورم بیشتر معلول چالش‌های کشور است تا علت آن که تا حدی از تقاضای ناکافی مصرف‌کنندگان و هزینه‌کرد سرمایه در کسب‌و‌کارهای خصوصی نشئت می‌گیرد. بااین‌حال رهبری چین درباره این مسائل صحبت زیادی نکرد. مقامات از هدف تورم سه درصدی برای سال جاری گفتند اما درباره برنامه‌ریزی برای دستیابی به آن حرفی نزدند.

تنها پیشنهاد قابل فهمی که مطرح شد، وعده بانک خلق چین برای کاهش نرخ بهره بیش از میزان کنونی بود. با توجه به عدم اثرگذاری کاهش‌های قبلی، وعده بانک خلق چین چندان کارساز به نظر نمی‌رسد. در هرصورت، بانک خلق چین به محض پایان کنفرانس طی جلسه‌ای تصمیم به کاهش مجدد نرخ بهره گرفت. سخنران‌ها از پیشران‌های رشد جدید که آنها را «منابع مولد نوین» می‌نامیدند صحبت کردند اما حرف جدیدی برای گفتن نداشتند. مانند بیانیه‌های عمومی قبلی، این‌بار نیز انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری‌های پیشرفته و خودروهای برقی در صدر فهرست قرار داشتند. سخنرانی‌ها مانند دیگر ابعاد دو جلسه کاملا آرمان‌گرایانه بودند. هیچ‌کس توضیح نداد که حزب کمونیست چین چگونه می‌خواهد برای ارتقای این حوزه‌ها به جایگاهی فراتر از جایگاه کنونی برنامه‌ریزی کند. با توجه به وضعیت اقتصادی تأسف‌بار چین، حرف‌زدن کفایت نمی‌کند. با توجه به مشکلات اقتصادی و مالی فراوانی که چین با آنها دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، نشست امسال در مأموریت خود ناکام بوده است. شاید در نشست آتی دفتر سیاسی رهنمودهای کامل‌تر و جدی‌تری ارائه شود اما این مسئله با توجه به روند دو جلسه بعید به نظر می‌رسد. گویی حزب کمونیست چین دیگر ایده‌ای ندارد.

منبع: اپک‌تایمز