مؤسسه باستانشناسی دانشگاه تهران
قربانی تصمیم‌های نابخردانه و کشمکش‌های گروهی
تصاویر جعبه‌های یافته‌های باستانشناسی حاصل از مطالعات میدانی هیئت‌های باستانشناسی دانشگاه تهران در حیاط مؤسسه باستانشناسی این دانشگاه، بازتابی از عدم فهم دانش باستانشناسی و بی‌توجهی به اهمیت پژوهش، آموزش، فهم انسان، فرهنگ و میراث او است.
تصاویر جعبه‌های یافته‌های باستانشناسی حاصل از مطالعات میدانی هیئت‌های باستانشناسی دانشگاه تهران در حیاط مؤسسه باستانشناسی این دانشگاه، بازتابی از عدم فهم دانش باستانشناسی و بی‌توجهی به اهمیت پژوهش، آموزش، فهم انسان، فرهنگ و میراث او است. مؤسسه باستانشناسی دانشگاه تهران نخستین مؤسسه باستانشناسی کشور است که به همت دکتر نگهبان در سال ۱۳۳۸ تأسیس شد. این مؤسسه به یاری اندک باستان‌شناسان دلسوز، با فراز‌و‌نشیب‌های بسیار و پس از نزدیک به هفت دهه هنوز پابرجاست. فضاهای آزمایشگاهی، گفت‌وگو، آموزش و پژوهش مؤسسه در مکانی نزدیک به دانشگاه تهران، بستری پویا و ارزشمند برای دانشجویان، پژوهشگران و استادان است و به نوعی کمبود فضای لازمی را که می‌بایست در دانشگاه در اختیار باستان‌شناسان قرار می‌گرفت، جبران کرده است. در تمامی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی مهم دنیا، چنین نهادهایی مکانی جهت رشد و باروری است و فرصتی ارزشمند برای گردهمایی دانشجویان و استادان فراهم می‌کند تا خارج از فضای بسته و تنگ کلاس‌های درس، در فضایی بازتر به پژوهش و پردازش یافته‌ها و داده‌های باستان‌شناختی بپردازند. باستانشناسی تنها محدود به کتاب و درس و دانشگاه نیست، بلکه کاویدن و دیدن و تجربه‌کردن است. همنشینی آن با علوم زیستی، طبیعی و نظری، وجود آزمایشگاه، موزه (به‌عنوان محل ذخیره یا نمایش یافته‌های باستانشناسی) و فضایی جهت مطالعه و پژوهش ژرف‌تر در یافته‌های باستان‌شناختی (اعم از سفال، استخوان و بقایای گیاهی) را اجتناب‌ناپذیر می‌کند. وجود چنین فضاهایی یکی از ضروریات این رشته آن‌هم در دانشگاه مادر ایران است. حال که به همت خود باستان‌شناسان چنین فضایی فراهم شده تا کمبود موجود در دانشگاه را جبران کند، دو‌تکه‌کردن مؤسسه باستانشناسی که مطمئنا منجر به دست‌درازی‌های بیشتر و تصاحب کامل ساختمان آن خواهد شد، تنها نشان از علم‌ستیزی، پژوهشگرستیزی و دشمنی با دانایی دارد و گواهی از پایمال‌کردن حقوق دانشجویان و استادان این رشته در دانشگاه تهران است. با وجود توضیحات غیرقابل قبول مسئولان فعلی مؤسسه باستانشناسی، اعتراض دلسوزانه دکتر ملاصالحی از استادان برجسته این دانشگاه و نامه سرگشاده جمعی از دانشجویان به ریاست این دانشگاه در واگذاری ساختمان شرقی مؤسسه به مؤسسه «حکمت‌پژوهی علوم» و تعبیر این عمل به تسخیر و اشغال، نشان از سهمگینی این تصمیم قلدرمآبانه بر شانه‌های نحیف تنها مؤسسه باستانشناسی کشور دارد. این اقدام می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد و باعث سرکوب انگیزه و فعالیت‌های حرفه‌ای آینده‌سازان این کشور شود. هیچ توجیهی تقسیم این مکان را مشروع نمی‌کند و توضیحات مسئولان فعلی مؤسسه باستانشناسی تأییدی بر سیاسی‌بودن امر صورت‌گرفته با همراهی عده‌ای از استادان باستانشناسی است که مطالبات دانشجویان این رشته را نادیده گرفته و در اجرائی‌شدن این تصمیم نابخردانه نقش داشته‌اند. حداقل تا زمان شکل‌گیری دانشکده باستانشناسی و در اختیار قرار‌گرفتن فضاهای لازم مشابه در آن دانشکده، اجرای چنین تصمیمی هیچ وجاهت عقلانی، منطقی و اخلاقی ندارد. از این‌رو، جامعه باستانشناسی ایران این عمل را به‌‌شدت نکوهش می‌کند و امیدوار است سید‌محمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران و مسئولان ذی‌ربط، مطالبات بحق دیگر استادان و دانشجویان باستانشناسی را شنیده و درایت و فراست به خرج دهند و هرچه سریع‌تر اقدامات لازم جهت بازگرداندن تمام و کامل این نهاد را به باستان‌شناسان و دانشجویان رشته باستانشناسی انجام دهند.
