ما درک‌ درستی از شرایط دنیا و قدرت نداریم

شرق: وزیر امور خارجه پیشین ایران ضمن بیان اینکه ما هنوز توقع رابطه قطبی در جهان داریم تا با چسبیدن به یک قطب از حمایت او استفاده کنیم، تصریح کرد: ما درک‌ درستی از شرایط دنیا نداریم. «محمدجواد ظریف»، وزیر سابق امور خارجه، در کنگره حزب مردم‌سالاری که در مجتمع آدینه برگزار شد، اظهار کرد: من با نگاهی به حوزه تخصصی خودم شرایط سیاست خارجی و روند افزایش قدرت در جهان کنونی سخنرانی را شروع می‌کنم. مشکل اساسی در جهان ازجمله ایران اشتباهات ادراکی است؛ تصمیم‌گیری براساس فهم اشتباه به ضایعات جبران‌ناپذیری در جهان تبدیل شده است. تا قبل از انتقال پیام انقلاب اسلامی، در جهانی دوقطبی زندگی می‌کردیم که چارچوب‌ها کم‌وبیش مشخص بود و زمامداران می‌توانستند به‌صورت حدودی پیش‌بینی کنند؛ ازاین‌رو در جهان دوقطبی امکان اشتباه کمتر بود؛ حتی در جنبش عدم تعهد که به صورت عدم تعهد به دو قطب بود، تعدادی از کشورها بودند که به بلوک شرق و غرب وابسته بودند و تکلیف‌شان مشخص بود. او افزود: ایران در بر هم ریختن نظام دوقطبی ـ با پیروزی انقلاب اسلامی ـ این دو‌قطبی را به هم ریخت و هیچ حزب وابسته‌ای به یکی از دو بلوک شرق و غرب نبود و رهبر مردم فردی بود که در برابر شرق و غرب ایستاد. در مذاکرات برجام روز اول به غربی‌ها گفتم من قطع‌نامه‌های شورای امنیت را قبول ندارم. به وزیر خارجه فرانسه برخورد. گفتم تازه باید خسارت هم بدهید؛ چون شما هشت سال به صدام سلاح و تجهیزات و هواپیما دادید. وزیر سابق امور خارجه خاطرنشان کرد: وقتی امام (ره) به گورباچف نامه نوشت و اعلام کرد کمونیسم در حال فروپاشی است، در حالی بود که شوروی بیشترین سلاح را در اختیار داشت. در هنگام جنگ تحمیلی هم همه اعضای شورای امنیت متفق شدند این جنگ به سود ایران خاتمه نیابد، فکر می‌کردند ما ظرف هفت روز از بین می‌رویم و همه اعضا حتی شوروی هم به آن اعتقاد داشت! ظریف با بیان اینکه در قطع‌نامه اول هم نخواستند که عراق از خاک ایران خارج شود، اظهار کرد: اما دنیا عوض شده، امروز آمریکا از پس یمنی‌ها برنمی‌آید. امسال ۷۸۰‌ میلیارد دلار هزینه نظامی کرده و بزرگ‌ترین قدرت نظامی دنیاست؛ اما از پس آنها برنمی‌آید. اسرائیل در غزه تقریبا تمام آنجا را نابود کرده و حداقل ۲۰۰ بمب هسته‌ای دارد؛ اما امروز با وجود این‌همه خسارت که به مردم فلسطین وارد کرده، نتوانسته افسانه شکست‌ناپذیری اسرائیل را در برابر یک گروه احیا کند. او با بیان اینکه امروز دولت آمریکا هزینه‌ای که برای تسخیر قلب‌ها می‌کند، بالا است، افزود: آمریکایی‌ها همیشه یا در جنگ بودند یا در کودتا، چون فکر می‌کردند قدرت آنها در این است، در سال ۲۰۰۴ کنگره آمریکا به یک گروه مسئولیت می‌دهد تا گزارشی تهیه کند که چرا در لشکرکشی به عراق به اهداف‌مان نرسیدیم؟ در گزارش آمده سیاست استفاده از نیروی نظامی برای پیشبرد اهداف آمریکا ناموفق بوده است؛ ازاین‌رو از ۲۰۰۴ تاکنون آمریکا از کنش ذهنی استفاده می‌کند، نه حضور، حتی درباره روسیه. بازی و کنش عوض شده. ما دیگر در جهان قطبی حضور نداریم، ما هنوز توقع رابطه قطبی از دنیا داریم؛ درصورتی‌که دنیا دیگر این‌گونه نیست و یک شبکه است. وزیر سابق امور خارجه با بیان اینکه الان ایلان ماسک می‌تواند تصمیمی بگیرد که اوکراین و غزه اینترنت داشته باشند یا نه، تصریح کرد: قدرت‌ها در حال جذب شرکت‌ها هستند؛ اما لایه‌های مختلفی از قدرت داریم، در لایه شبکه‌ای با یک موبایل وارد شبکه می‌شوید؛ اما مجبور نیستید فقط به گوگل متصل شوید؛ بلکه می‌توانید به بسیاری از شبکه‌ها هم متصل شوید، چارچوب تحلیل ما کهنه شده و براساس آن چارچوب‌ها داریم تصمیم‌گیری می‌کنیم. ظریف با اشاره به اینکه چین هم دنیا را شبکه‌ای می‌بیند و به عربستان ـ متحد آمریکا ـ بیش از ایران خدمات می‌دهد، تأکید کرد: پوتین به ما می‌گفت حواستان باشد وارد دام آمریکا نشوید؛ اما خودش در زمینه اوکراین وارد این دام شد. خانم «نانسی پلوسی» با اسکورت جنگنده‌های آمریکایی وارد تایوان می‌شود؛ اما چین چه کار می‌کند؟ بالون جاسوسی خود را به آسمان آمریکا می‌فرستد، آیا چین می‌گوید ما می‌خواهیم کاخ سفید را حسینیه کنیم؟ بعد شما انتظار دارید این کشور (چین) وارد بازی ژئوپلیتیک با آمریکا به خاطر ما بشود و از قطع‌نامه‌های شورای امنیت علیه ما، حمایت نکند؟ چون ما درک درستی از دنیا نداریم. قدرت نظامی مهم است؛ اما نباید مزیت خود را در آن بگذارید. البته موشک مهم است و هیچ‌کس در دنیا به اندازه من از موشک ایران دفاع نکرده و سه بار تحریم شدم؛ اما مدعی‌ها هیچ‌کدام تحریم ندارند. وزیر خارجه سابق همچنین گفت: «از هر ۱۰ دانشجویی که من را می‌بینند، پنج نفر آنها می‌گویند برای‌ ما رزومه بنویس که از کشور خارج شویم». او افزود: «هر‌کدام از ایرانیان خارج از کشور می‌توانند یک سفیر فرهنگی ما باشند. چرا آنان را تهدید می‌بینیم؟». ظریف با بیان اینکه الان چین و روسیه هم مقررات تحریمی ایران را رعایت می‌کنند، گفت: معتقد به بهترین روابط با روسیه‌ام یا قرارداد ۲۵‌ساله با چین را من امضا کردم؛ اما اینکه فکر کنیم چین صدها میلیارد دلار روابط جهانی‌اش را به خاطر ما کنار بگذرد، هیچ وقت این کار را نمی‌کند. مشکل ما قبل از قانون اساسی شناخت است، مشکل دوم ما نیز این است که به اطراف با نگاه تهدید و نه فرصت نگاه می‌کنیم. او افزود: مشکل سوم ما مشکل آرزومندی است. دنیا براساس آرزوها نمی‌چرخد؛ بلکه براساس واقعیات می‌چرخد. آرزو داریم که با یک مهاجرت همه مشکلات‌مان حل شود، اینها همه آرزو است. این استاد دانشگاه بیان کرد: ما قهرمانان‌مان را از میان قهرمانانِ آرزومند انتخاب می‌کنیم، نه قهرمانان واقعی؛ انتخاب کردیم کسانی را که برای پس‌گرفتن سرزمین‌های از‌دست‌رفته در گلستان رفته بودند و قرارداد ترکمنچای را بستند، قهرمان بدانیم. ظریف با بیان اینکه آنچه در ماجرای اعتراضات سال گذشته اتفاق افتاد، نیز بر همین مبنا بود، اظهار کرد: یک گروه فکر می‌کردند که با فشار‌آوردن به مردم حجاب درست می‌شود و گروهی دیگر فکر می‌کردند با این اقدامات حکومت سرنگون می‌شود. آنها فقط آرزو بود. گروهی هم که این وسط واقع‌بین بودند، به وسط‌‌بازی متهم شدند. او با اشاره به اینکه مبنای خود را بر تهدید به جای فرصت قرار داده‌ایم، گفت: زمانی می‌توانیم موفق باشیم که از حوزه آرزوها خارج شویم و به واقعیات بپردازیم.

کواکبیان: افشاکنندگان شاسی‌بلند‌ها رد صلاحیت شدند و آنهایی که گرفتند تأیید صلاحیت!

مصطفی کواکبیان، دبیرکل حزب مردم‌سالاری نیز در بیست‌ودومین کنگره گفت: عدالت فقط جنبه اقتصادی ندارد بلکه جنبه سیاسی، اجتماعی، قضائی و فرهنگی هم دارد و متأسفانه کمیت ما در بعضی از اینها می‌لنگد. دبیرکل حزب مردم‌سالاری گفت: من مطمئنم آقای روحانی را به دلایل سیاسی رد کردند. کسی که خبرگان بوده است، اصل بر بقای صلاحیت اوست و شورای نگهبان فرصت‌ها را از دست می‌دهد. تا اول اسفند فرصت باقی است و اگر دوستان شورای نگهبان می‌خواهند انتخابات را رقابتی کنند، ما هم هستیم؛ چراکه معتقدیم یک اقلیت میانه‌رو در مجلس باشد، بهتر است. کواکبیان با اشاره به چهاردهمین سالگرد حصر میرحسن موسوی، زهرا رهنورد و مهدی کروبی گفت: روز گذشته سالگرد حصر این عزیزان بود و برای من عجیب است از سال ۱۳۸۹ تا الان وارد چهاردهمین سال می‌شویم. واقعا بس نیست؟ اینها تا کی باید در حصر باشند؟‌ من در مجلس گفتم و همین‌جا از مقام معظم رهبری خواهش می‌کنم، از شخصیتی مانند میرحسین موسوی چه قامتی برخاسته خواهد شد که مثلا قیام کند؟ شنیده‌ام هنوز هم در کوچه اختر فشارها و تنگناهایی است. من شاهد دلسوزی، تفکر و بینش مهندس موسوی بوده‌ام. دبیرکل حزب مردم‌سالاری با انتقاد از روند رد‌صلاحیت‌ها گفت: مستقلین هم در سراسر کشور کاندیدایی ندارند‌. پیش آقای رئیسی گفتیم دو ماه تا انتخابات مانده است، با آن قانون سخیف مجلس یک طرح دو یا سه‌ فوریتی ببرید اینکه گفتند شانزدهم هر کسی اسم ننوشته خداحافظ شما، تغییر کند که گفتند دیر شده است. صراحتا من به وزیر کشور گفتم شما می‌گویید دیر شده است ،خود شما گفتی یک‌سوم افراد را نرسیدیم بررسی ‌کنیم همین‌جور به‌جای احراز، عدم احراز زدید؟ گفت بله؛ ما گفتیم فرصت هست شورای نگهبان اینها را می‌خواند، شورای نگهبان چه اقدامی کرد؟ حدود ۱۵ نفر از اعضای حزب مردم‌سالاری را رد کردند. وی ادامه داد: آقای دکتر روحانی سه دوره عضو خبرگان بوده است، ردش کردند من مطمئنم آقای روحانی را به دلایل سیاسی رد کردند. کسی که خبرگان بوده است اصل بر بقای صلاحیت اوست و شورای نگهبان فرصت‌ها را از دست می‌دهد. تا اول اسفند فرصت باقی است و اگر دوستان شورای نگهبان می‌خواهند انتخابات را رقابتی کنند، ما هم هستیم؛ چراکه معتقدیم یک اقلیت میانه‌رو در مجلس باشد، بهتر است. وی تأکید کرد: من معتقدم مجلس یازدهم در طول مجالس بعد از انقلاب بیشتر ضربه را به مردم و حیثیت خود مجلس زده است و فکر می‌کنم مجلس بعدی بهتر شود. او گفت: این بیست‌وچند نفر که در مجلس رد شدند، کسانی بودند که شاسی‌بلند‌ها را افشا کردند آنها باید ‌رد شوند و آنهایی که گرفتند تأیید صلاحیت شوند؟ طبیعی است؟ آنهایی که فساد چای دبش را افشا کردند، تحت فشار هستند.

چه باید کنیم تا مردم به بهبود شرایط کشور امیدوار شوند؟

فاطمه راکعی نیز در این کنگره گفت: مسئله مهم نه بیانیه جبهه اصلاحات نه بیانیه ۱۱۰ اصلاح‌طلب است بلکه مسئله اصلی ما مردم است. چه باید کنیم تا مردم به بهبود شرایط کشور امیدوار شوند؟ مردم با چه اعتمادی دوباره پای صندوق رأی بیایند که فاصله طبقاتی کم شود؟ این فعال سیاسی اظهار کرد: در این سال‌ها ما اصلاح‌طلبان بیشترین هم و غم خود را بر مشارکت سیاسی عمیق و اصولی بر مبنای اصول مردم‌سالاری قرار داده‌ایم. وی ادامه داد: مبنای ما قانون اساسی و رأی مردم است. اگر بر همین مبنا عمل می‌شد، در کشور کارهای بزرگی انجام می‌شد. راکعی افزود: مشکلات به دلیل برخی عوامل از جمله تحریف از اصول انقلاب و دیدگاه‌های امام خمینی، عدم پاسخ‌گویی درباه فساد، بی‌عدالتی، عدم درک از شرایط کشور، مدیریت بد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایجاد شده است. این فعال سیاسی افزود: بعد از پیام رهبر انقلاب درباره انتخابات حداکثری، تغییر و تجدیدنظری در نهاد مسئول انتخابات ندیدیم. راکعی بیان کرد: ما نتوانستیم چهره‌های شاخص خود را قانع کنیم که در انتخابات شرکت کنند و سایر افراد هم تأیید صلاحیت نشدند. جبهه اصلاحات اعلام کرده که متأسفانه به خاطر عملکرد شورای نگهبان در تهران نتوانسته است لیست بدهد. صندوق رأی اهمیت زیادی دارد و تلاش ما این بوده که با وجود همه مشکلات، مردم پای صندوق بیایند اما نتوانستیم در انتخابات لیست دهیم. در بیانیه جبهه اصلاحات، اشاره شده که در تهران لیستی نداریم اما دنبال تحریم و عدم مشارکت نیستیم.

باید گسل‌های اجتماعی پدیدآمده از نابرابری‌ها پُر شوند

حسین راغفر، اقتصاددان هم دیگر سخنران این کنگره بود و تأکید کرد: لازم است یک استراتژی متوازن مبتنی بر آرمان‌هایی که بر اخلاق و علم استوار شده‌اند و با مشارکت گروه‌های اجتماعی مختلف تبیین شود. باید نابرابری‌ها ترمیم شوند و گسل‌های اجتماعی پدیدآمده از نابرابری‌ها پُر شوند و بارقه‌های امید- مقوله‌ای که به‌شدت نابرابر میان برنده‌ها و بازنده‌های سیاست‌های چند دهه گذشته توزیع شده است- در جامعه روشن شوند. حسین راغفر با بیان اینکه نکاتی که در این سخنان عرضه می‌کنم تحلیل مختصری از چرایی آشفتگی زمان ماست و اینکه برای مواجهه با بحران‌های پیش‌رو چه باید کرد، گفت: توسیدیدس نویسنده کتابی با عنوان جنگ پلوپونزی‌ها و آتنی‌ها بیش از دو هزار و ۴۰۰ سال پیش است. او از دو دولت شهر آتن و اسپارت سخن می‌گوید که هر دو از بزرگ‌ترین و شکوفاترین قدرت‌های عصر خود بودند و در صلح در کنار هم می‌زیستند. به‌تدریج آتنی‌ها شروع به گسترش کردند و قسمت‌هایی از مناطق مجاور را به قلمرو خود افزودند. این اقتصاددان ادامه داد: همین امر علت اصلی نگرانی اسپارت‌ها شد که گسترش قدرت آتنی‌ها ممکن است تهدیدی برای اسپارت‌ها باشد و به همین دلیل به آتنی‌ها حمله کردند. در این کتاب او «در جست‌وجوی حقیقت» به شرح یک رویداد سیاسی واحد، یعنی جنگ‌های ۲۷ساله می‌پردازد که بین اسپارت‌ها و متحدانشان با آتنی‌ها درگرفت و در‌نهایت به شکست آتن انجامید. توسیدیدس مدعی است که این کتاب نه فقط به‌وضوح درباره جنگ، بلکه در باب گذشته و حتی آینده است؛ آینده‌ای که مشابه با گذشته است. کشف او از تاریخ جوامع پیش از خودش و نیز جنگ‌های ۲۷ساله این است که قدرت و زور تنها منطق حاکم بر روابط بین ملت‌ها هستند؛ نه اخلاق، نه عدالت و نه قانون. اینها همه ابزارهایی هستند که زور از آنها هر زمان که لازم است استفاده می‌کند.