مقابله آمریکا با چین به کمک ویتنام

سفر رئیس‌جمهور آمریکا به ویتنام با اینکه کوتاه بود اما شاید پیامدهای مهمی برای تلاش‌های واشنگتن در به‌عقب‌راندن چین داشته باشد. سفر ۲۴ساعته بایدن به ویتنام در راستای ادامه سیاست همسو‌کردن کشورهای منطقه آسیا-اقیانوسیه با واشنگتن و همچنین در جهت موازنه‌سازی در برابر چین تعریف می‌شود.

فقط در همین پنج ماه گذشته، برای اولین بار یک رئیس‌جمهور آمریکا بعد از حدود ۱۰ سال میزبان رئیس‌جمهوری فیلیپین در کاخ سفید بود. مضافا اینکه بایدن در واشنگتن برای نخست‌وزیر هند هم یک مراسم شام دولتی مجلل گرفت. او علاوه بر اینها، میزبان همتایان ژاپنی و کره‌جنوبی خود برای نشستی نمادین در اقامتگاه مشهور ریاست‌جمهوری در کمپ‌دیوید بود. بااین‌حال، با وجود اینکه جو بایدن در مقام ریاست‌جمهوری آمریکا ده‌ها بار به کشورهای مختلف سفر کرده اما این اولین باری است که او به کشوری پا می‌گذارد که روزگاری هم‌نسلی‌های خود را در آنجا از دست داده است. جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده پس از ورود به شهر هانوی در دیدار با مقامات ارشد این کشور کمونیستی از روابط نزدیک‌تر با ویتنام استقبال کرد. بایدن در دیدار با «نگوین فو ترونگ»، دبیرکل حزب کمونیست حاکم و رهبر ارشد این کشور گفت: «این می‌تواند آغاز دوران همکاری بزرگ‌تری باشد». آنها شراکت راهبردی جامعی را اعلام کردند که این کشورها را از لحاظ دیپلماتیک تا حد زیادی به هم پیوند خواهد داد. پیش از این در سال ۲۰۱۵ زمانی که جو بایدن، معاون وقت رئیس‌جمهور آمریکا بود، ضیافت ناهاری را در واشنگتن به افتخار ترونگ به مناسبت بیستمین سالگرد روابط دیپلماتیک بین دو کشور برگزار کرد. حال با گذشت هشت سال از آن دوران، هم ترونگ اکنون یک رهبر قدرتمندتر است و هم جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا شده است. بایدن اخیرا گفته بود که «به عنوان کسی که دوران کودکی‌اش با دوران جنگ ویتنام یکی بوده، هیچ‌وقت فکرش را هم نمی‌کردم روزی برسد که کامبوج، ویتنام و لائوس خواهان روابط نزدیک‌تر با ایالات متحده آمریکا باشند». انتظار می‌رود یکی از محورهای اصلی مذاکرات حول نیمه‌هادی‌ها و مواد معدنی خاکی کمیاب باشد. جان فاینر، معاون مشاور امنیت ملی ایالات متحده به خبرنگاران گفت انتظار می‌رود دو طرف همکاری جدیدی را در زمینه نیمه‌هادی‌ها اعلام کنند. طرفین همچنین مذاکرات مفصلی درباره منابع مواد معدنی کمیاب خاکی -که در ساخت دستگاه‌های پیشرفته مانند گوشی‌های هوشمند و باتری خودروهای الکتریکی کاربرد دارند- خواهند داشت. ماه گذشته میلادی، بایدن دستور داد تا سرمایه‌گذاری ایالات متحده در حوزه فناوری‌های چینی در زمینه‌های حساس ازجمله نیمه‌هادی‌ها، محاسبات کوانتومی و هوش مصنوعی محدود شود. ویتنام هنوز هم توسط همان کمونیست‌هایی اداره می‌شود که در نهایت پیروز جنگ شدند و گروه‌های نظامی آمریکا را به خانه فرستادند. ویتنام هنوز هم به دنبال حفظ روابط خوب با چین است. رئیس حزب کمونیست در ویتنام اولین رهبر خارجی بود که در ماه اکتبر پیروزی شی جین‌پینگ برای سومین دوره ریاست‌جمهوری را به وی تبریک گفت. در ماه ژوئن نیز نخست‌وزیر ویتنام در جریان یک سفر دولتی به چین، با شی جین‌پینگ دیدار کرد. در مسیری جداگانه، دولت بایدن سعی داشته تا روابط باثبات‌تری با چین را دنبال کرده و ارتباطات خود با پکن را در سال گذشته بهبود بخشیده است، به‌طوری‌که تعدادی از وزرای ارشد کابینه او در چند ماه گذشته به پایتخت چین سفر کردند. با‌این‌حال به نظر نمی‌رسید که جو بایدن آن‌چنان هم از غیبت رهبر چین در نشست گروه ۲۰ ناراحت بوده باشد. در ویتنام، تنها نفوذ چین نیست که بایدن باید با آن رقابت کند. درست کمی پیش از سفر بایدن به ویتنام، نیویورک‌تایمز گزارش داد که هانوی در حال آماده‌سازی خرید مخفیانه تسلیحات از روسیه است؛ چراکه مسکو از دیرباز یکی از تأمین‌کننده‌های قدیمی تسلیحات برای ویتنام بوده است و این یعنی تضاد با تحریم‌های آمریکا علیه روسیه. یک مقام ارشد دولت گفت که بایدن قصد دارد اقداماتی را برای کمک به ویتنام اعلام کند تا از اتکای بیش از حد به تسلیحات روسی فاصله بگیرد. درحالی‌که بایدن اغلب از سوابق حقوق‌بشری چین انتقاد کرده، اما او تا حد زیادی درباره ویتنام سکوت اختیار کرده و همین امر موجب نگرانی فعالان حقوق‌بشری شده است. ویتنام سابقه بسیار بدی در زمینه حقوق بشر دارد. به گزارش دیده‌بان حقوق بشر، منتقدان دولت در ویتنام پس از محاکمه‌های ناعادلانه با ارعاب، آزار و اذیت و زندان مواجه می‌شوند و گزارش‌هایی از شکنجه پلیس برای گرفتن اعتراف وجود دارد. یکی از مدافعان آزادی مذهبی در ویتنام به نام «نگوین باک تروین» که در سال ۲۰۱۸ به جرم براندازی به ۱۱ سال زندان محکوم شده بود، روز شنبه در فیس‌بوک خود اعلام کرد که آزاد شده و اجازه داده شده به همراه همسرش به آلمان سفر کند. ویتنام اغلب زندانیان سیاسی را قبل از سفرهای ریاست‌جمهوری ایالات متحده آزاد می‌کند.