حمله به نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در قبرس

‌محمود فاضلی-دیپلمات پیشین و تحلیلگر امور بین‌الملل: پس از اینکه سازمان ملل در قبرس اعلام کرد نیروهایی از قبرس‌ ترک‌نشین به این نیروهای مستقر در منطقه حائل در نزدیکی روستای «پیلا» در منطقه «لارناکا» حمله کردند، یک بار دیگر تنش میان طرفین بحران قبرس وارد مرحله جدیدی شد. این حمله زمانی اتفاق افتاد که نیروهای سازمان ملل قصد داشتند تا از ساخت‌وسازهای غیرمجاز در این منطقه حائل جلوگیری کنند. شارل میشل، رئیس شورای اروپای اتحادیه اروپا، در اولین واکنش‌ها به‌شدت حمله از طرف نیروهای قبرس ترک‌نشین به نیروی حافظ صلح سازمان ملل متحد در قبرس (UNFICYP) را محکوم کرد و خواستار خویشتن‌داری شد. او مدعی شد در‌حال نظارت بر اوضاع بوده و با رئیس‌جمهور قبرس یونانی‌نشین در تماس بوده است. همان‌طور‌که انتظار می‌رفت، یونان حمله قبرسی‌های ترک‌تبار علیه اعضای نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در خط سبز را غیر قابل قبول توصیف کرد و آن‌ را به‌صراحت محکوم کرد. به ادعای یونان، تلاش برای ایجاد عمل انجام‌شده در منطقه حائل، نقض آشکار وضعیت موجود و حمله به اعضای نیروی حافظ صلح سازمان ملل بی‌اعتنایی به حقوق بین‌الملل است. در نتیجه بروز تنش میان نیروهای حافظ صلح سازمان ملل و نیروهای امنیتی این کشور طی عملیات تعریض یک جاده هشت پلیس جمهوری تُرک قبرس شمالی زخمی شدند. سربازان نیروی حافظ صلح سازمان ملل متحد به‌منظور جلوگیری از عملیات راه‌سازی در جریان عملیات تعریض و بهسازی جاده مدنظر با رعایت‌نکردن تدابیر امنیتی اتخاذشده از سوی اداره کل پلیس قبرس، خودروهای خود را به‌صورت عمدی در جاده پارک کرده و مانع از اجرای عملیات راه‌سازی شدند. به اعتقاد آنکارا، رویکرد شورای امنیت نه‌تنها هیچ تأثیر مثبتی بر مسئله نداشته‌ بلکه باعث پیچیده‌ترشدن وضعیت شده است. در بیانیه شورای امنیت درباره وقایع ۱۸ آگوست از جملاتی اغراق‌آمیز و غیرواقعی استفاده شده است. این پروژه یک اقدام انسان‌محور به‌‌شمار می‌آید، با وجود اینکه پیش از آغاز عملیات عمرانی درباره این پروژه اطلاع‌رسانی لازم صورت گرفته بود‌ اما دخالت فیزیکی نظامیان نیروی حافظ صلح سازمان ملل در عملیات عمرانی باعث بروز تنش شده است. تنش در موضوع قبرس قطعا تأثیرات منفی در روابط نسبتا آرام یونان و ترکیه در ماه‌های اخیر خواهد گذاشت. اردوغان مداخله فیزیکی نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد در قلمرو تحت حاکمیت جمهوری ترک قبرس را غیرقابل قبول خواند و مدعی شد آنکارا نگران حفاظت از منافع خود و کمک به صلح جهانی بدون تنش و ماجراجویی است. ترکیه چشمداشتی به اراضی، حاکمیت، نفت، طلا و منابع زیرزمینی دیگران ندارد‌ ولی نظاره‌گر پایمال‌شدن حقوق کشور، ملت و برادران خود نخواهد ماند. مداخله یک‌جانبه اخیر نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در خط تماس بخش ترک و یونانی‌نشین غیرقانونی و غیرانسانی است. نیروهای حافظ صلح سازمان ملل اصل بی‌طرفی در جزیره قبرس را نادیده می‌گیرند. ترکیه به‌عنوان کشور ضامن حقوق بخش ترک‌نشین قبرس، به اقدامات غیرقانونی در جزیره قبرس به‌ویژه در منطقه حائل بخش ترک‌نشین و یونانی‌نشین تن نخواهد داد و برادران ترک قبرس را در برابر رفتار سازش‌ناپذیر یونانی‌های قبرس تنها نخواهد گذاشت. با درک حقایق و واقعیت‌های جزیره قبرس، قبرس شمالی را هرچه سریع‌تر به‌ رسمیت بشناسید. ترک‌های قبرس شمالی بیش از نیم‌قرن است تمام تلاش خود را در مذاکرات «بی‌نتیجه» با قبرس جنوبی برای یافتن راه‌حل به کار برده‌اند. ترکیه و ترک‌های قبرس از مذاکره و آشتی ابایی ندارند. تحت هیچ شرایطی از تلاش‌ها برای به‌ رسمیت شناخته‌شدن حق حاکمیت و موقعیت بین‌المللی مساوی برای ترک‌های قبرس دست نخواهیم کشید. عنصر اصیل و اساسی جزیره یعنی ترک‌های قبرس را نمی‌توان از دنیا جدا کرده و نادیده گرفت. وزیر خارجه ترکیه پس از انتقاد شورای امنیت سازمان ملل از ساخت‌‌وساز قبرس ترک‌نشین در منطقه حائل بین دو قبرس و محکومیت حمله به نیروهای حافظ صلح سازمان ملل، این نهاد را متهم کرد که بی‌طرفی خود را نقض کرده است. به‌ گفته او تمایل داریم روابط خود با همه کشورهای منطقه را به یک دستور کار مثبت سوق دهیم. ما معتقدیم که فضای مثبت کنونی با یونان فرصت بزرگی برای یافتن راه‌‌حل‌ برای اختلافات‌مان با این کشور عرضه کرده است. امیدواریم طرف یونانی نیز همین صداقت را از خود نشان دهد. موضع ترکیه در قبرس و هدف ملی ما روشن است. سیاست اصلی ما، به‌ رسمیت شناختن برابری حاکمیتی و موقعیت بین‌المللی برابر ترک‌های قبرس است.  ارسین تاتار، رئیس منطقه قبرس شمالی در مواضع جدید خود اعلام داشت قبرس شمالی در جایگاه یک دژ محکم و اجتناب‌ناپذیر در شرق مدیترانه برای ترکیه و کشورهای ترک است. منطقه شاهد تحولات شدید و گاهی بحرانی است و وضعیت ژئوپلیتیکی در شرق مدیترانه به «یک مبارزه بزرگ بر سر منابع هیدروکربنی» تبدیل شده است. تلاش بازیگران مختلف و قدرت‌های جهانی برای تسلط بر شرق مدیترانه با استفاده از کنار‌گذاشتن قبرس شمالی به‌عنوان تکیه‌‌گاه اصلی حاکمیت ترکیه در مدیترانه شرقی و حذف سرزمین مادری ترکیه از مدیترانه شرقی، باعث ایجاد تنش می‌شود.