همه ماجرا «مقاله» است؟

«خودآسیب‌رسان» توصیفی است که علیرضا وجهی در قامت معاون دانشجویی دانشگاه تهران از آن برای اتفاق تلخ روز شنبه دانشکده فنی دانشگاه تهران استفاده کرد. روز شنبه گزارش‌ها از دانشگاه تهران حکایت از مرگ یک دانشجوی دختر داشت. کمی بعد، مسئولان دانشگاه تهران در اظهاراتی رسمی اعلام کردند «زهرا. ج» دانشجوی دوره دکترای رشته برق این دانشگاه در دانشکده فنی خود را از طبقه اول به پایین پرت کرده و فورا به بیمارستان منتقل شده تا روند درمان او آغاز شود؛ روندی که البته بی‌نتیجه بود و «زهرا جلیلیان» روز گذشته جان خود را از دست داد.

معاون دانشجویی دانشگاه تهران دیروز در اظهاراتی که شبکه تهران آن را پخش کرد، دلیل اتفاق رخ‌داده را بر سر اختلاف دانشجو و استاد بر سر درج یک نام در پای یک مقاله اعلام کرد. به گفته این مقام مسئول، استاد بر درج نام نفر سوم اصرار کرده و گفته که «او هم کمک کرده» اما دانشجو با این مسئله مخالفت می‌کند و از اتاق خود که در آن مشغول رایزنی با استاد دانشکده فنی بوده، خارج شده و خود را به پایین پرتاب می‌کند. آنچه پذیرش این روایت را سخت می‌کند، نوع خروج دانشجو از اتاق بود. به گفته وجهی، این دانشجو به هنگام خروج از اتاقی که با استاد در آن مشغول گفت‌وگو بوده، نه لپ‌تاپش را با خود حمل می‌کند و نه کیفش را. معاون دانشجویی دانشگاه تهران همچنین گفته است این دانشجوی مقطع دکترا پس از خروج از اتاق، روی لبه پله‌ها منتهی به طبقه اول نشسته و سپس خود را به پایین پرت کرده است.

تشکیل کمیته حقیقت‌یاب

با انتشار روایت معاون دانشجویی دانشگاه تهران گمانه‌زنی‌های مختلفی در شبکه‌های اجتماعی مطرح شد. عده‌ای موضوع را به اعتراضات ربط دادند که پیگیری‌های «شبکه شرق» به کلی این سناریو را رد می‌کند. عده‌ای دیگر اما خلاصه‌کردن موضوع به «مقاله» را کمی دور از ذهن توصیف کردند؛ توصیفی که در محیط دانشگاه تهران و میان دانشجویان هم از دیروز تا حالا خریداران بیشتری داشت. از قرار معلوم مجموعه مسئولان دانشگاه تهران هم چندان موضوع «وقوع اختلاف بر سر مقاله» و خودکشی یک دانشجوی مقطع دکترا را باور ندارند و احتمالا به همین علت هم اقدام به تشکیل کمیته حقیقت‌یاب کرده‌اند.

رئیس مرکز حوزه ریاست دانشگاه، مدیر‌کل حراست و رئیس مرکز مشاوره دانشگاه که از مدیران زیرمجموعه معاونت دانشجویی دانشگاه تهران به‌شمار می‌رود، سه عضو کمیته حقیقت‌یاب دانشگاه تهران برای اتفاق رخ‌داده هستند. خبری از دانشجویان یا تشکل‌های دانشجویی در این کمیته نیست. یک منبع مطلع در دانشگاه تهران درباره جزئیات اقداماتی که قرار است توسط کمیته حقیقت‌یاب صورت بگیرد، به «شبکه شرق» گفت: «دستور دکتر مقیمی به ستاد این است که گزارش جامعی برای استحضار ذی‌نفعان و همین‌طور ارائه به مراجع رسمی تهیه کنند. این گزارش قرار است علاوه بر انجام وظیفه دانشگاه، موضوع را از ابعاد روانی و امنیتی هم بررسی کرده و یافته‌های خود را به‌صورت مستند به افکار عمومی ارائه کند».

آن‌طور‌ که «شبکه شرق» مطلع شده، رئیس دانشگاه تهران هیچ محدودیت زمانی‌ای برای کار این کمیته در نظر نگرفته و فقط تأکید کرده که این کمیته باید «در اولین زمان ممکن» گزارش خود را به دانشگاه و افکار عمومی اعلام کند. منبع مطلع «شبکه شرق» درباره شیوه گردآوری یافته‌ها درباره اتفاق رخ‌داده در دانشگاه تهران نیز گفت: «بنا بر تأکید رئیس دانشگاه تهران، قرار نیست در گزارش کمیته از هیچ‌کس جانبداری شود. هرآنچه اتفاق افتاده بر اساس گفت‌وگو با شاهدان عینی، اعضای خانواده دانشجو و دوستانش و مجموعه اطلاعات ارائه‌شده ‌از سوی آنان، جمع‌آوری خواهد شد. سپس دانشگاه گزارش نهایی را آماده خواهد کرد و به افکار عمومی ارائه می‌کند تا در حکم سندی باشد برای بررسی موضوع».

استاد کجاست؟!

زهرا جلیلیان روز گذشته جان خود را از دست داد و از دیروز هویتش در رسانه‌ها اعلام شد، اما هیچ خبری درباره هویت استادی که با جلیلیان در اتاق کار این دانشجوی دوره دکترا تنها بوده، نیست. در فضای دانشگاه تهران، دست‌کم سه نام میان دانشجویان مطرح است ولی حداقل تا لحظه نگارش این گزارش، دانشگاه حاضر به اعلام هویت استاد خود نشده است. پیگیری‌های «شبکه شرق» همچنین حکایت از آن دارد که با وجود تشکیل کمیته حقیقت‌یاب از سوی دانشگاه تهران، استاد مدنظر از کار تعلیق نشده و محدودیتی از سوی دانشگاه برای او در نظر گرفته نشده است. دو منبع از دانشگاه تهران این مسئله را تأیید کردند. پیگیری‌های «شبکه شرق» از منابع مختلف اما نشان داد که استاد مدنظر از دیروز سر کلاس‌های درس خود حاضر نشده است. این غیبت اما به دانشگاه تهران برنمی‌گردد و از قرار معلوم ماجرا به کنش و واکنش‌های صورت‌گرفته میان استاد و اقوام زهرا جلیلیان ارتباط دارد. یک منبع در دانشگاه تهران به «شبکه شرق» گفت ‌در صورت اثبات خطای استاد، بر اساس قانون با او برخورد خواهد شد.

خودکشی به خاطر مقاله؛ روایتی که دانشجویان نمی‌پذیرند

دو دانشجوی مقطع دکترا در رشته برق دانشگاه تهران در گفت‌وگوهای جداگانه با «شبکه شرق» روایت ارائه‌شده از سوی معاون دانشجویی دانشگاه تهران را مبنی بر اینکه تمام اختلاف دانشجو و استاد بر سر مقاله بوده، رد کردند. در فضای دانشگاه تهران، دانشجویان موضوعی شخصی را عامل اختلاف استاد و دانشجو می‌دانند که رد یا تأیید آنان از سوی «شبکه شرق» امکان‌پذیر نیست، اما از قرار معلوم دانشگاه و خانواده جلیلیان نیز چندان به روایت بروز اختلاف بر سر یک مقاله اعتقاد ندارند که اگر چنین بود، نه نیازی به تشکیل کمیته حقیقت‌یاب از سوی مسئولان دانشگاه بود و نه پنهان‌شدن استاد و پرهیزش از دیدار با اقوام و برادران دانشجوی جان‌باخته دانشگاه تهران. آنچه روایت معاون دانشجویی را غیرقابل باورتر می‌کند، آن است که در فضای دانشگاهی ایران، حذف و اضافه اسامی افراد در مقالات با صلاح‌دید استادان به امری عادی بدل شده و تقریبا تمام دانشجویان در مقاطع تحصیلی مختلف با آن مواجه شده‌اند. بااین‌حال، دانشگاه تهران اصرار دارد تا زمان اعلام نظر کمیته حقیقت‌یاب، از سناریوپردازی خودداری کند. خانواده جلیلیان نیز فعلا سکوت کرده‌اند. از‌این‌رو فعلا چاره‌ای نیست جز صبر برای انتشار گزارش کمیته حقیقت‌یاب و بررسی موارد ذکر‌شده در آن.