همکاری آلمان و عربستان در حوزه انرژی

 با سفر هفته گذشته اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، به سه کشور عربی حوزه خلیج ‌فارس از جمله عربستان، موضوع مسئولیت بن‌سلمان، ولیعهد عربستان در قتل وحشیانه جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار سعودی بار دیگر مورد توجه رسانه‌های بین‌المللی قرار گرفت. در دنیای سیاست حتی فشردن یک دست آلوده به خون هم منطق خودش را دارد. صدراعظم آلمان مدعی است در ملاقات با طرف سعودی، در کنار دیگر موضوعات دستورکار، آزادی بیان، موارد حقوق بشری و از جمله قتل خاشقچی نیز مطرح شده است.

سفر صدراعظم آلمان به عربستان که پس از سال‌ها انزوای بین‌المللی بن سلمان انجام شده، نشانه‌ای از تمایل آلمان به عادی‌سازی روابط بحرانی متأثر از مرگ خاشقجی تلقی می‌شود. در 17 آگوست گذشته، صدراعظم آلمان در گفت‌وگوی تلفنی با بن‌سلمان روابط دوجانبه و راه‌های گسترش آن را بررسی کرده بود.‌صدراعظم آلمان اخیرا با امید به مشارکت‌های جدید در حوزه انرژی، در چارچوب یک سفر دو‌روزه به منطقه خلیج فارس‌ وارد جده‌ عربستان شد. شولتس با همراهی یک هیئت بزرگ شامل نمایندگان چندین بخش اقتصادی و صنعتی وارد جده شد و شاهزاده خالد بن فیصل آل سعود، فرماندار منطقه مکه از او استقبال کرد. وی سپس برای دیدار با بن‌سلمان، ولیعهد عربستان به کاخ سلطنتی السلام رفت. در این دیدار، دو رهبر جنبه‌های روابط عربستان و آلمان و زمینه‌های مشارکت بین دو کشور را بررسی کرده و درمورد چشم‌انداز همکاری‌های دوجانبه و فرصت‌های توسعه آن مطابق با چشم‌انداز پادشاهی 2030 گفت‌وگو کردند.‌ قطعا این سفر در راستای همکاری با عربستان به‌منظور کمک به تأمین انرژی مورد نیاز آلمان و امضای معاملات در زمینه سوخت با کشورهای عرب حوزه خلیج‌ فارس صورت گرفته. این سفر در حالی است که رئیس لیبرال‌دموکرات کمیته حقوق بشر بوندستاگ، بر اهمیت پیگیری مباحث حقوق‌بشری به موازات پیگیری نیازهای انرژی در تعاملات با کشورهای طرف مذاکره تأکید کرده است.‌ صدراعظم آلمان که به‌دنبال ازدست‌دادن منابع انرژی روسیه در نتیجه تهاجم این کشور به اوکراین به منطقه خلیج فارس سفر کرده امیدوار است که با کشورهای غنی از نفت و گاز این منطقه به همکاری جدیدی در حوزه انرژی دست یابد. نتایج مذاکرات با شاهزاده بن‌سلمان و شماری دیگر از مقامات این کشور، برای شولتس بسیار اهمیت دارد. ‌آلمان در یک مسابقه پر‌سرعت برای ارتباط‌گیری با تأمین‌کنندگان انرژی و به‌خصوص گاز قرار دارد تا بتواند مشکلاتی را که در زمستان آینده با آن روبه‌رو است، حل کند. روسیه تقریبا همه شیرهای گاز ارسالی به آلمان را بسته است. بانک مرکزی آلمان پیش از این هشدار داده بود که زمستان آینده در آلمان وضعیتی بسیار وخیم خواهد داشت و در‌باره بروز رکود در اقتصاد آلمان به‌عنوان اولین اقتصاد اروپایی هشدار داده بود.‌روبرت هابک معاون صدراعظم و وزیر اقتصاد آلمان اعلام کرده بود که منتظر است قراردادهایی در زمینه تأمین گاز مایع طبیعی بین آلمان و مقامات اماراتی امضا شود. وی در مارس 2022 در سفر به قطر و امارات در‌باره جایگزین‌های گاز روسیه با این دو کشور گفت‌‌وگو کرده بود.‌ اهمیت عربستان در جایگاه صادرکننده سوخت‌های فسیلی و قدرت منطقه‌ای، به این معنی است که باید «روابط کاری محکمی» با ولیعهد ایجاد شود. برلین درصدد است در زمینه فناوری‌های جدیدی مانند هیدروژن سبز که با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر تولید می‌شود و آلمان می‌تواند مقادیر بزرگی از آن را در مقیاس وسیع از کشورهای حوزه خلیج فارس وارد کند، همکاری خود را با این کشورها توسعه دهد.‌ دولت آلمان سال‌هاست‌ در برخورد با عربستان، استراتژی دوگانه اتخاذ کرده است. اگرچه برلین از عربستان به خاطر وضعیت حقوق ‌بشر یا اجرای حکم اعدام انتقاد می‌کند‌ اما هم‌زمان ریاض برای مراجع امنیتی آلمان، شریکی مهم در مبارزه با تروریسم به‌شمار می‌آید و دولت آلمان نیز مایل نیست‌ به‌طور‌کامل دست از شراکت استراتژیک با عربستان بردارد. با وجود اینکه در عربستان به حقوق ‌بشر بی‌توجهی می‌شود، آلمان از رژیم عربستان حمایت می‌کند. پس از قتل خاشقجی در اکتبر سال 2018 در استانبول، دولت ائتلافی آلمان از زمان روی‌کار‌آمدن در دسامبر 2021 هم تصمیم گرفت صادرات تسلیحات را به کشورهایی که به‌طور مستقیم در جنگ یمن دخیل هستند (از جمله عربستان) متوقف کند. صادرات تسلیحات آلمان به عربستان به صفر رسیده است؛ در‌حالی‌که ریاض در گذشته یکی از بهترین مشتریان صنعت تسلیحات آلمان بود. مقامات عربستان از دولت آلمان انتظار دارند که توقف صادرات تسلیحاتی علیه کشورشان را لغو کند. آلمان یکی از پنج کشور صادرکننده تسلیحات و عربستان یکی از پنج کشور نخست وارد‌کننده سلاح در جهان است. ریاض امیدوار است که آلمان دریابد که ریاض برای دفاع از خود به این ابزارها نیاز دارد.