یک امیدواری و چند نگرانی در سالگرد استقرار شورای ششم
تجربه تدوین، تصویب، اجرا و پایش و ارزیابی که در نوع خود طی فرایندی مشارکتی با اتخاذ رویکردهای نوین، قبل از تدوین نهایی به هدف جلب مشارکت حداکثری نخبگان با ایجاد کارگروه‌های تخصصی در معاونت برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران آغاز شد، هدف اصلی اول شناسایی دقیق وضع موجود و پس از آن ترسیم چشم‌انداز و آینده مطلوب به واسطه مشارکت مستقیم خبرگان حوزه‌های مختلف بوده است.
امیر آریازند-جانشین سابق معاون برنامه‌ریزی شهرداری تهران: تجربه تدوین، تصویب، اجرا و پایش و ارزیابی که در نوع خود طی فرایندی مشارکتی با اتخاذ رویکردهای نوین، قبل از تدوین نهایی به هدف جلب مشارکت حداکثری نخبگان با ایجاد کارگروه‌های تخصصی در معاونت برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران آغاز شد، هدف اصلی اول شناسایی دقیق وضع موجود و پس از آن ترسیم چشم‌انداز و آینده مطلوب به واسطه مشارکت مستقیم خبرگان حوزه‌های مختلف بوده است.
تحلیل و ارزیابی فرصت‌ها و چالش‌ها برای رسیدن به اهداف راهبردی، صورت‌بندی و اولویت‌بندی اقدامات و سیاست‌های اجرائی دقیق در زمینه مسائل شهری و آسیب‌شناسی برنامه‌های اول و دوم توسعه شهری در حوزه‌های گوناگون از دستاوردهای دیگر این نگاه به برنامه بوده است. تمایل به تشکیل کارگروه‌های تخصصی با مشارکت نخبگان و استادان دانشگاهی، سازمان‌های مردم‌نهاد و داوطلبان فعال شهری، از حیث عملی به تغییر رویکرد‌ها در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری منجر شد. در گفتمان نوینی که سعی در پیاده‌سازی آن داشتیم، برنامه‌ریزی صرفا به تکنیک، سرمایه اقتصادی و پول خلاصه نمی‌شد بلکه در باور ما برنامه‌ریزی فی‌نفسه نوعی دانش و گفت‌وگو بود که تا حد ممکن تلاش کردیم به این باور در فرایند برنامه وفادار بمانیم.
واقعیت آن است که مشکل تهران بیش از آنکه برنامه باشد، ناکارآمدی برنامه‌ها و عدم پایبندی به برنامه‌هاست. راه خروج از تنگناها و بحران‌ها، تغییر در پارادایم سنتی برنامه‌نویسی به سوی جلب مشارکت تمام ذی‌نفعان برای تحول و اصلاح وضع موجود به سوی افق‌های روشن است. این روزها و در سالگرد یک‌سالگی استقرار شورای ششم در حوزه برنامه‌ریزی شهر تهران یک امیدواری بزرگ وجود دارد و چند نگرانی؛ امیدواری اصلی آن است که ساختار تدوین و تهیه برنامه همان اداره کل برنامه و بودجه به عنوان زیرمجموعه تخصصی حوزه معاونت برنامه‌ریزی در نظر گرفته شده است که پیش از این هم متولی اصلی برنامه بوده و تمام دانش و فرایندهای مربوط به تدوین، تصویب، اجرا و پایش و ارزیابی برنامه در آن نهادینه شده و سوابق اسناد پشتیبان و مستندات آسیب‌شناسی برنامه‌های قبلی و درس‌آموخته‌های ناشی از تعارضات پیش‌آمده در سازمان اجرائی برنامه قبلا مطالعه شده و نتایج آن استخراج شده است و همچنین تعامل خوبی بین مدیران و کارشناسان ذی‌ربط در بخش‌های مختلف شهرداری و شورا با این مجموعه وجود دارد.
اما بخشی از نگرانی‌هایی که وجود دارد به شرح ذیل مختصر و کوتاه اشاره می‌شود:
تعجیل شورای محترم ششم در زمان‌بندی تحویل برنامه که در شرایطی که هنوز اولویت‌ها و سیاست‌های مدنظر شورا ابلاغ نشده است، ضرب‌الاجل مهرماه را برای ارائه برنامه مدنظر قرار داده‌اند. این موضوع متأسفانه قابلیت آن را دارد که در فرایند تلفیق احکام و برآورد منابع و مصارف برنامه و همچنین به خاطر ابهام در جهت‌گیری‌های کلی باعث شود در نهایت در مرحله بعد با اجرائی‌نشدن احکام برنامه و آسیب‌های جدی به سازمان اجرائی برنامه مواجه شویم.
در نظر نگرفتن ریسک حاصل از عدم توفیق مصالحه و تعامل روابط برون‌سازمانی (دولت- شهرداری) منتج به عدم تحقق اهداف برنامه
چنددستگی، برخورد سلیقه‌ای و سیاسی‌کاری در بررسی و تصویب برنامه
عدم اهتمام به تدوین برنامه عملیاتی جهت مشخص‌کردن گام‌های اجرائی
ابهام در تعریف چشم‌اندازها، راهبردها و سیاست‌ها و نبود ارتباط منسجم بین ارکان برنامه
در دست نبودن نتایج و پیامدهای معطوف به حل نیاز شهروندان و کاهش مسائل شهری پس از اجرای برنامه
تشدید هدف‌گذاری غیرواقعی در اصلاحات حین فرایند تصویب
تداخل وظایف با سایر نهادهای حاکمیتی و تعارض با سایر دستگاه‌های متولی
دشواری در ردیابی مسیر تحقق احکام و مواد برنامه در فرایند‌ها و پروژه‌های اجرائی
عمده موانع مهم پیش‌روی اجرای خط‌مشی‌های عمومی در ایران شامل عوامل بازدارنده ناشی از بوروکراسی، ساختارهای اجرائی، عوامل محیطی، فرهنگ سازمانی، خود ماهیت خط‌مشی، منابع انسانی و امکانات مادی و حوزه قوانین و مقررات است که با همکاری گسترده و نظام‌مند همه دست‌اندرکاران اجرای خط‌مشی‌های مصوب می‌توان ذیل پرچم برنامه به ناکامی‌ها پایان داد.
آخرین اخبار روزنامه را از طریق این لینک پیگیری کنید.
