کمیته ملی موزه‌های ایران در 1400

عملکرد کمیته ملی موزه‌های ایران با توجه به فعالیت‌های ملی و بین‌المللی در بخش‌های آموزش، پژوهش و معرفی (رویدادهای فرهنگی) انجام می‌گیرد. با توجه به تداوم بحران‌های ناشی از شیوع بیماری کووید‌19 و تعطیلی و محدودیت فعالیت فیزیکی موزه‌ها و مسائل مرتبط با آن در زمستان 1399 و سال 1400، مجموعه فعالیت‌های ممکن را در شرایط موجود مطرح و برخی را در حدود ممکن انجام داد که مختصری از آن به شرح ذیل گزارش می‌شود:

  با موفقیت کمپین «بازدید موزه‌ها در خانه» در قالب شعار کمیته ملی موزه‌های ایران «موزه‌ها زنده هستند» و بازدیدهای مجازی از میراث جهانی ایران پروژه «11000 کیلومتر در خانه» در سال 1399 برای نوروز 1400 با همکاری موزه ارتباطات در تعطیلات نوروزی 13 موزه از طریق آپارات معرفی و بازدید شد.

  به مناسبت روز جهانی محوطه‌ها و بناها (18 آوریل) اولین وبینار بررسی صد سال مرمت را با همکاری تشکل‌های غیردولتی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و اولین نشست مرمت را تحت عنوان صد سال حفاظت از میراث فرهنگی (اموال غیرمنقول) به صورت وبینار انجام داد.

  کمیته ملی چهاردهمین دوره از جشنواره ملی آیین موزه برتر را برگزار کرد و نتایج حاصل در مراسم روز جهانی موزه اعلام شد.

  در مراسم روز جهانی موزه پیام رئیس اتحادیه آسیا اقیانوسیه همراه با سخنان رئیس دفتر منطقه‌ای یونسکو در تهران و سخنان رئیس کمیته بین‌المللی موزه‌شناسی ایکوم در ارتباط با لزوم تعریف جدید موزه و پیام رئیس ایکوم ایران و همچنین پیام رئیس کمیسیون ملی یونسکو ایران در موزه ارتباطات به صورت آنلاین و به دو زبان انگلیسی و فارسی ارائه شد که بخش پایانی برنامه به ارائه گزارش دبیر جشنواره آیین موزه برتر اختصاص یافت.

  ایکوم ایران با توجه به تعطیلی موزه‌ها در سال 1399، چهاردهمین دوره از جشنواره ملی آیین انتخاب موزه برتر را با تمرکز بر دو سال فعالیت موزه‌ها در 13 شاخص برگزار کرد و نتایج حاصل در مراسم روز جهانی موزه اعلام شد.

  مانند سال گذشته، موزه‌ها به اجرای مراسم خاص برای بزرگداشت روز جهانی موزه و هفته میراث فرهنگی تشویق شدند که نمونه‌ای از فعالیت آنان به شرح پوسترهای ذیل است:

  ششمین نشست تخصصی موزه و معلولیت در هفته میراث فرهنگی با همکاری انجمن گردشگری معلولان پارس و مجموعه فرهنگی-تاریخی سعدآباد مانند سال قبل در محل مجموعه به دو صورت مجازی و حضوری برگزار شد.

  با همکاری ایکوم ایران، موزه ملی ارامنه «آرداک مانوکیان» به عنوان پایلوت انتخاب شد تا اختراع برندگان مدال طلای نخستین دوره مسابقات بین‌المللی اختراعات (ویژه مخترعان عضو فدراسیون جهانی ایفیا) در آن اجرا شود.

  ایکوم ایران در راستای تشویق موزه‌ها به انجام فعالیت مشترک با یکدیگر ضمن ایجاد بستر مناسب برای همکاری‌ها در این ارتباط موزه ملی پست، موزه ارامنه، خانه‌موزه سیمین و جلال و موزه ملی ایران را مورد تقدیر قرار داد.

  با همکاری باشگاه نوروز یونسکو، کمیسیون ملی یونسکو آیین‌های کهن ایرانی مانند سمنو‌پزان، تیرگان، نوروز دریایی، نوروز چوپانی و تعزیه مورد توجه قرار گرفت و به صورت مجازی نشستی در قالب نت‌گپ و وبینار برگزار شد.

  گزارش چهل‌و‌‌هشتمین مجمع عمومی کمیته بین‌المللی موزه‌های علوم و فناوری ایکوم (سیموست)‌- تهران 2021 با عنوان همایش «نقش موزه‌ها و مراکز علم در حفاظت از محیط زیست» به صورت آنلاین در موضوعات ذیل به صورت رایگان برگزار شد:

1. موزه‌ها و بهبود درک عمومی از موضوعات محیط‌زیستی

2. موزه‌ها و آموزش محیط‌زیستی

3. موزه‌ها و شهروندی محیط‌زیستی

4. موزه‌ها و محیط زیست پایدار

5. موزه‌ها و نمایشگاه‌ها و رویدادهای محیط‌زیستی

6. موزه‌ها، محیط زیست و بحران‌های نوپدید با تأکید بر کووید‌۱۹.

  بر اساس شعار 2021 جهت آشنایی موزه‌داران با فناوری‌های جدید و کاربردی‌ساختن آنها با همکاری موزه خصوصی ورزش و مؤسسه دانش‌بنیاد رازق، شش وبینار تحت عناوین موزه‌های دیجیتال، موزه‌های آینده و تغییرات پیش‌رو، تکنولوژی ورزش از نگاه فرهنگ و موزه، تکنولوژی و کاربردهای آن در موزه‌ها و صنعت توریسم، هوش مصنوعی و کاربرد آن در موزه‌ها، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، موزه‌ها از دریچه نو و... طراحی و اجرا شد.

  در موضوع موزه و مجموعه در فضای مجازی نشست‌های تخصصی برگزار شد.

  در ارتباط با موضوع کودک و نوجوان:

حسب نیازهای مشهود در جلسات داوری آیین انتخاب موزه برتر، هم‌اندیشی با موضوع نیاز کارشناسان و موزه‌‌داران برای ارتباط با مخاطب کودک و نوجوان به صورت مجازی برگزار شد و در نظر است بر مبنای نتایج حاصل کارگاه‌های آموزشی مورد نیاز برای ارتقای کیفی فعالیت با همکاری فرهنگستان ادبیات و کانون توسعه فرهنگی برگزار شود.

به مناسبت روز جهانی موزه، کارگاه آموزشی تجربه آزاد هنری برای کودکان تجربه موسیقیایی1، نمایشگاه نقاشی کودکان در موزه ملی ایران و نمایشگاه موزه هنر کودکی در نیاوران برگزار شد.

دومین نمایشگاه موزه را از نگاه من ببینید برای کودک و نوجوان به‌طور عام و بخش ویژه‌ای برای آثار کودکان اوتیسم اختصاص داده شده بود که در گالری موزه خلاقیت و معماری برگزار شد و در هفته ملی کودک به صورت مجازی آیین معرفی برگزیدگان انجام شد.

پویش کودک همدلی و کرونا با همکاری موزه مجازی هنر کودک و موزه سینما و مجموعه فرهنگی-تاریخی نیاوران و کانون توسعه فرهنگی کودکان در چهار بخش آغاز شده بود و در هفته ملی کودک امسال ضمن اعلام برگزیدگان از کتاب دیجیتال پویش رونمایی شد و آثار نقاشی در تالار آسمان فرهنگستان هنر، موزه ملی ایران، بخش فیلم در سالن فردوسی موزه سینما و نمایشگاه عکس در کاخ گلستان به نمایش گذاشته شد و موزه مجازی کودک نمایشگاه آثار کودکان را در گالری کتابخانه جمهوری اسلامی ارائه کرد.

  موزه ملی ایران پس از تلاش‌های بسیار هم‌زمان دو نمایشگاه «انسان در جست‌وجوی منابع‌: گزیده آثار معدن‌کاری باستان از موزه معدن بوخم آلمان» و «مرگ در نمک: پژوهش‌های باستان‌شناسی در معدن چهر‌آباد زنجان» را با تعداد محدود مدعو به صورت حضوری افتتاح کرد که مراسم آن نیز از طریق شبکه مجازی هم‌زمان در اختیار علاقه‌مندان قرار داشت.

  سمپوزیوم ملی صد سال گردشگری ایران با همکاری جامعه تخصصی گردشگری الکترونیکی ایران، پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی و شورای هماهنگی سازمان‌های غیردولتی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در روزهای 27 و 28 مهرماه برگزار شد.

  در ارتباط با روز جهانی صلح و هفته دفاع مقدس، مثل هر سال نمایشگاه‌هایی با مشارکت نهادها برگزار شد و با همیاری کمیسیون ملی یونسکو نت‌گپ‌هایی در موضوع صلح و دفاع انجام شد.

  به مناسبت هفتاد‌و‌پنجمین سالگرد ایکوم در 29 آبان مراسم صد موزه در ایران در موزه ملی به دو صورت حضوری و مجازی برگزار شد. این برنامه در ساعت 15:00 آغاز شد و آقای محیط‌طباطبایی (رئیس ایکوم ایران) هدف از نشست را مروری بر عملکرد و اشاره به چالش‌های موجود برای یافتن راهکارهای مناسب برای سال‌های پیش‌رو اعلام کرد و مطالب خویش را در رابطه با ایکوم و انجمن‌های حامی آغاز و به ترتیب سخنران‌ها به ارائه مطالب خویش اقدام کردند: آقای دکتر نوکنده (رئیس موزه ملی ایران) سخنرانی تحت عنوان گذری بر موزه ایران باستان و موزه دوران اسلامی در صد سال گذشته، خانم صدیقه فروغیان (کارشناس موزه سکه بانک سپه) تحت عنوان نگرشی بر ایجاد موزه‌های تابع بانک‌ها در کشور در قرنی که گذشت و آقای دکتر جلیلی (رئیس موزه ملی علوم و فناوری) مطالب خود را تحت عنوان موزه‌های دانشگاهی کشور در قرن گذشته، سرکار خانم حمیدی (مسئول امور موزه‌های استان اصفهان) مروری بر موزه‌های استان اصفهان در قرنی که گذشت با اشاره به چالش‌های موجود، خانم دکتر خلقی (مدیر امور بین‌المللی و امور حقوقی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری) تحت عنوان تأملی بر صد سال قانون‌گذاری برای حمایت از موزه‌ها در ایران، آقای دکتر قلی‌نژاد (معاون فناوری پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری) با عنوان مروری بر تحولات تاریخ معماری موزه در ایران در قرنی که گذشت، آقای دکتر عمیدی (مدیر موزه ملی ارتباطات) در ارتباط با نقش فناوری‌های نوین در موزه، آقای دبیری‌نژاد (مدیر موزه ملک) درباره وضعیت موزه‌های وقفی در کشور در صد سال گذشته، آقای منعم (پژوهشگر) درباره نحوه شکل‌گیری موزه‌های تحت نظارت وزارت نفت، خانم کفیلی (نماینده سازمان کتابخانه‌ها و موزه‌های آستان قدس رضوی) درباره صد سال فعالیت موزه‌های تحت نظارت آستان قدس رضوی، آقای دکتر مدادی (مدیرکل موزه‌های سازمان محیط زیست) مروری بر موزه‌های سازمان محیط زیست در صد سال گذشته را ارائه کردند و در پایان با توضیح هفتادوپنجمین سالگرد ایکوم، جمیع سخنرانان دعوت شدند برای گرفتن عکس.

متأسفانه به دلیل لزوم فعالیت غیر‌منتظره، افراد ذیل که مطالب خویش را در قالب مقاله قبلا ارائه کرده بودند، نتوانستند به صورت سخنرانی گزیده آن را در جلسه ارائه دهند: خانم گل‌صباحی (نماینده اداره کل موزه‌های بنیاد مستضعفان) تحت عنوان نحوه شکل‌گیری موزه‌های تحت نظارت بنیاد مستضعفان، آقای دکتر کمالی (مدیریت اسناد و کتابخانه ملی منطقه جنوب غرب (فارس)) تحت عنوان مروری بر موزه‌های استان فارس در صد سال گذشته و خانم‌ها پودات (مدیر موزه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی خلیج‌فارس) و روایی (رئیس گروه موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی-تاریخی استان هرمزگان) تحت عنوان مروری بر موزه‌های استان هرمزگان در قرن 13، آقای مهندس بهشتی درباره تعریف موزه در قرنی که گذشت، آقای دکتر کارگر (مدیرکل موزه‌های وزارت میراث) درباره تأثیر تحولات موزه‌داری جهان در موزه‌های ایران در قرنی که گذشت.

در هفتم اسفند صد سال مرمت در موزه ملی با حضور متخصصان و پیش‌کسوتان به دو صورت حضوری و آنلاین برگزار شد.