خودزنی با «قرص سمی»

پیشنهاد عجیب ایلان ماسک مدیر‌عامل تسلا برای خرید تمام سهام توییتر، مدیران این شبکه اجتماعی را به تکاپو واداشته تا با استفاده از حربه مشهور به «قرص سمی» مانع از فروش تمام سهام توییتر به ثروتمندترین انسان روی زمین شوند.

براساس بیانیه هیئت‌مدیره توییتر، این شرکت با استفاده از ضوابط آیین‌نامه‌ای داخلی خود، طرحی را به اجرا گذاشته است که برای مدت محدود حدود یک سال به هیچ سهامداری اجازه مالکیت بیشتر از ۱۵ درصد سهام این شرکت را نمی‌دهد. در این طرح، به سهامداران کوچک و خرد اجازه داده می‌شود سهام شرکت را با تخفیف خریداری کنند. هدف از این کار مقابله با تجمع سهام در دست یک نفر است. به این طرح که حقوق کوتاه‌مدت سهامداران نام دارد، در اصطلاح بازارهای بورس در آمریکا قرص سمی گفته می‌شود. هیئت‌مدیره توییتر اجرای این طرح را به کمیسیون اوراق بهادار و بورس آمریکا اطلاع داده است. این اقدام به سهامداران فرصت می‌دهد سهام توییتر را با تخفیف خریداری کنند. هیئت‌مدیره در بیانیه‌ای اعلام کرد: «طرح حقوق برای آن است که همه سهامداران قادر باشند کل بهای سرمایه‌گذاری خود در توییتر را به پول تبدیل کنند».

«طرح حقوق» این احتمال را کاهش می‌دهد که هر نهاد، شخص یا گروهی از راه انباشت سرمایه در بازار آزاد بتواند بدون پرداخت حق بیمه کنترلی مناسب به همه سهامداران یا بدون ارائه مدت‌زمان کافی به هیئت‌مدیره برای قضاوت آگاهانه و انجام اقدام‌هایی که به نفع سهامداران است، کنترل توییتر را به‌ دست آورد. براساس اعلام هیئت‌مدیره توییتر، طرح حقوق تا ۱۴ آوریل ۲۰۲۳ به قوت خود باقی خواهد ماند.

ایلان ماسک اخیرا و پس از خریداری نزدیک به ۱۰ درصد از سهام توییتر که او را به بزرگ‌ترین سهامدار این شرکت تبدیل کرد، به هیئت‌مدیره آن پیشنهاد داد با پرداخت حدود ۴۳ میلیارد دلار، تمام سهام آن را بخرد و آن را به یک شرکت خصوصی تبدیل کند. براساس پیشنهاد ماسک، او هر سهم توییتر را به قیمت ۵۴ دلار و ۲۰ سنت خریداری خواهد کرد که ۱۸ درصد بالاتر از قیمت هفته گذشته سهام این شرکت با بورس است.

اقدام هیئت‌مدیره توییتر برای مقابله با خرید سهام توییتر از سوی ایلان ماسک، این سرمایه‌دار سرشناس را بر آن داشته تا به دنبال جذب شریک برای مزایده توییتر باشد.

براساس گزارش نیویورک‌پست، ایلان ماسک در حال گفت‌وگو با سرمایه‌گذاران است تا با او در تلاش ۴۳ میلیارد دلاری‌اش برای خرید توییتر به صورت بالقوه شریک شوند. مالک تسلا پیشنهاد خیره‌کننده‌اش برای این رسانه اجتماعی را با یک پیشنهاد نقدی ۵۴.۲۰ دلاری به ازای هر سهم آغاز کرد و تأکید دارد که مدیر مناسبی است و می‌تواند با خصوصی‌کردن توییتر، «ظرفیت فوق‌العاده» این شرکت را «آشکار کند». ماسک که متولد آفریقای جنوبی است، در حال توسعه طرحی جدید است که در روزهای پیش‌رو اعلام می‌شود. به نظر می‌رسد که ماسک می‌تواند با شرکت «سیلور لیک پارتنرز» یک ‌شرکت سهام خصوصی جهانی که در حوزه فناوری سرمایه‌گذاری می‌کند، شریک شود. زمانی که ماسک در سال 2010 به خصوصی‌کردن تسلا فکر می‌کرد، این شرکت سرمایه‌گذار بالقوه‌اش بود. یکی دیگر از عواملی که سبب می‌شود همکاری ماسک و این شرکت محتمل‌تر باشد، این است که «اگون دوربان» از مدیران شرکت سیلور لیک در‌حال‌حاضر یکی از اعضای هیئت‌مدیره توییتر است.

ماسک پیشنهاد خود را برای توییتر در نامه‌ای به برت تیلور، رئیس هیئت‌مدیره این شرکت نوشت و در بخشی از نامه خود نوشت: «خرید صد‌درصد توییتر به قیمت ۵۴.۲۰ دلار به ازای هر سهم به صورت نقدی، ۵۴ درصد حق بیمه در روز قبل از شروع سرمایه‌گذاری‌ام در توییتر و ۳۸ درصد حق بیمه در روز قبل از اعلام عمومی سرمایه‌گذاری‌ام را پیشنهاد می‌دهم».

ایلان ماسک خطاب به برت تیلور نوشت: «من در توییتر سرمایه‌گذاری کردم؛ زیرا به پتانسیل آن برای تبدیل‌شدن به پلتفرمی برای آزادی بیان در سراسر جهان اعتقاد دارم و معتقدم آزادی بیان برای یک دموکراسی کارآمد ضروری است. با این حال، از زمانی که سرمایه‌گذاری خود را انجام دادم، اکنون متوجه می‌شوم که این شرکت نه رشد خواهد کرد و نه به این امر اجتماعی در شکل فعلی آن خدمت می‌کند؛ بنابراین، توییتر باید به یک شرکت خصوصی تبدیل شود. من پیشنهاد خرید صد‌درصد سهام توییتر را به قیمت ۵4.20 دلار به ازای هر سهم به ‌صورت نقدی، ۵۴ درصد حق بیمه در روز قبل از شروع سرمایه‌گذاری در توییتر و ۳۸ درصد حق بیمه در روز قبل از اعلام عمومی سرمایه‌گذاری ارائه می‌دهم. پیشنهاد من بهترین و آخرین پیشنهاد من است و در صورت عدم پذیرش، باید در جایگاه خود به‌عنوان سهامدار تجدید نظر کنم. توییتر پتانسیل فوق‌العاده‌ای دارد و من آن را محقق می‌کنم». ماسک تأکید کرده که پیشنهاد او یک «تهدید» نیست؛ اما بدون تغییرات، سهامداری توییتر سرمایه‌گذاری خوبی نیست و این تغییرات بدون خصوصی‌سازی شرکت اتفاق نخواهد افتاد.

چرا 43 میلیارد؟

پیشنهاد هیجان‌انگیز و ۴۳ میلیارد دلاری ایلان ماسک برای خرید توییتر برای آنها که ماسک را می‌شناسند، مضمونی آشنا و رمزآلود‌ دارد. اولین بار نیست که این کارآفرین سرشناس از اعداد خاص و دقیق در معامله‌های تجاری‌اش استفاده می‌کند. ماسک در آگوست سال ۲۰۱۸، در توییتی اعلام کرد که می‌خواهد تسلا را به قیمت ۴۲۰ دلار به‌ازای هر سهم بفروشد. انجمن بورس و اوراق بهادار در شکایتی مطرح کرد که ماسک قیمت سهام را از ۴۱۹ دلار به ۴۲۰ دلار افزایش داده، «به این دلیل که اخیرا از اهمیت این عدد در فرهنگ مصرف ماده مخدر ماری‌جوانا آگاه شده است». او درست چند روز قبل از پیشنهاد ۵۴.۲۰ دلاری‌اش به ازای هر سهم در توییتر، با به اشتراک گذاشتن تصویری ساختگی از خودش در حالی که میهمان پادکست «جو روگان» بود و اطرافش را دود فرا گرفته بود، در مورد مصرف ماری‌جوانا در جلسه‌های هیئت‌مدیره توییتر شوخی کرد.

منشأ عدد ۴۲۰ در فرهنگ ماری‌جوانا دقیقا مشخص نیست و مجموعه‌ای از نظریه‌های عمدتا رد‌شده درباره دلیل گره‌خوردن این دو به یکدیگر وجود دارد. از قبیل رمزهای رادیویی پلیس برای کشیدن ماری‌جوانا، رمز مخفی بین دانش‌آموزان دبیرستانی دهه ۱۹۷۰ و اشاره به رمز جنایی کالیفرنیا که هیچ‌کدام دقیق به نظر نمی‌رسد. اما ۲۰ آوریل یا «۴۲۰» بین مصرف‌کنندگان ماری‌جوانا به نام «روز علف» شناخته شده است.

به نوشته دیلی‌میل، قیمت پیشنهادی ماسک ۵۴٫۲ دلار به ازای هر سهم است که نشان‌دهنده برتری ۳۸ درصدی آن نسبت به قیمت پایانی سهام توییتر در اول آوریل است. پس از این پیشنهاد، سهام توییتر قبل از بازشدن بازارهای مالی نزدیک به ۱۲ درصد جهش کرد. با این حال ارزش سهام آن همچنان از بالاترین رقم ۵۲ هفته اخیر خود یعنی حدود ۷۳ دلار به ازای هر سهم، کمتر است. در همین حال، سهام تسلا، سازنده خودروهای الکتریکی که ماسک ریاست آن را بر عهده دارد، حدود ۰٫۹ درصد کاهش یافت.

اگرچه ماسک این قیمت را بهترین و آخرین پیشنهاد خود خوانده، اما جزئیاتی در مورد نحوه تأمین مالی ارائه نکرد. این پیشنهاد الزام‌آور نیست و مشروط به تأمین مالی و سایر شرایط است. قید واژه «دیگر» برای منبع مالی در برخی اسناد نشان می‌دهد که منبع پول فقط خود ماسک نیست و یا شاید اصلا از پول او نباشد. ثروت ماسک بالغ بر ۲۵۹ میلیارد دلار است اما بیشتر ثروت او در سهام است. ماسک گفت بانک سرمایه‌گذاری مورگان استنلی مشاور مالی این پیشنهاد بود و بر اساس تخمین‌ها ارزش کل معامله بر اساس ۷۶۳٫۵۸ میلیون سهم موجود محاسبه شده است. ماسک در اوایل این هفته پس از افشای سهام خود در این شرکت، پیشنهاد پیوستن به هیئت‌مدیره توییتر را رد کرد. اقدامی که به گفته تحلیلگران نشان‌دهنده قصد او برای تصاحب این شرکت بود که سهام او را به کمتر از ۱۵ درصد محدود می‌کرد.

با پیشنهاد ۴۳ میلیارد دلاری ایلان ماسک، مالک شرکت خودروسازی تسلا و اسپیس ایکس برای خرید توییتر، بهای هر سهم این شرکت معادل تقریبا ۵۴ دلار می‌شود. ماسک خود برای خرید توییتر قدم پیش گذاشته است. به این معنا که توییتر پیشنهادی به ماسک برای خرید این شرکت نداده بود.

تهدیدی علیه اعمال سانسور چپ‌گرایان

ماسک در نامه‌ای به هیئت مدیره توییتر ضمن پیشنهاد ۴۳ میلیون دلاری برای خرید آن نوشت که در توییتر سرمایه‌گذاری کرده چون به قابلیت آن برای تبدیل‌شدن به پلتفرم آزادی بیان در سراسر جهان معتقد بوده است. او تأکید کرد که آزادی بیان برای هر دموکراسی ضروری است. ماسک همچنین افزود که از زمان پیوستن به هیئت مدیره توییتر مجاب شده است که توییتر در وضعیت فعلی این شرکت، به کار آزادی بیان، این الزام اجتماعی، نمی‌آید و هرگز رشد نخواهد کرد. ماسک گفت که تحول توییتر در گرو خصوصی‌شدن این شرکت است. منتقدان توییتر در سال‌های اخیر، کنترل چپ‌گرایان و گلوبالیست‌ها بر این رسانه که منجر به نقض آزادی بیان در آن شده را یکی از بزرگ‌ترین ضعف‌های توییتر می‌دانند.

حذف حساب دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، از توییتر و ایجاد محدودیت برای حامیانش، در صورتی که مقام‌های طالبان و دیگر تفکرات تهدیدکننده حقوق بشر آزادانه در این پلت‌فرم فعالیت می‌کنند، یکی از مواردی است که باعث شده پیشنهاد ایلان ماسک برای خرید کل سهام توییتر با استقبال مخالفان تفکر محدودکننده حاکم بر این شبکه اجتماعی روبه‌رو شود. فعالیت ترامپ از بعد از حمله شش ژانویه 2021 افراط‌گرایان به کنگره آمریکا منع شد. اما ترامپ اخیرا در مصاحبه‌ای گفت که او خودش اپلیکیشن تازه‌ای راه‌اندازی کرده و دیگر استفاده از توییتر بخشی از برنامه‌هایش نیست.

ترامپ گفت: ما اکنون در حال ایجاد یک پلتفرم بزرگ هستیم؛ بنابراین حتی با تغییرات احتمالی در توییتر هم احتمالا علاقه‌ای برای بازگشت وجود نداشته باشد. توییتر خیلی خسته‌کننده شده است. آنها خودشان را از دست خیلی از صداهای خوب در توییتر خلاص کردند، خیلی از نظرات محافظه‌کاران. قبلا در توییتر جنگ بود اما جنگ بسیار جالبی بود. خب این یک جنگ ذهنی است. ما دعواها و بحث‌های مفید و خیلی خوبی داشتیم. و ما دنبال چپ‌هایی که خود را ترقی‌خواه می‌نامند بودیم که البته من آنها را غیرمترقی می‌نامم؛ چون واقعا غیرمترقی هستند. اما ما مرتب می‌جنگیدیم و این عالی بود. اما الان توییتر خسته‌کننده شده و دوستانم می‌گویند که توییتر دیگر جای سابق نیست».

سهام‌داران توییتر

هر مبلغ پشنهادی برای خرید شرکت توییتر مشروط به موافقت سرمایه‌‌گذاران خواهد بود. توییتر در بورس سهام نیویورک در فهرست اسامی شرکت‌های دولتی آمده است و بسیاری از سرمایه‌گذاران توییتر هرکدام سهم کوچکی در این شرکت دارند. «گروه ونگارد» شرکت سرمایه‌گذاری آمریکایی، صاحب بیش از 10 درصد سهام توییتر است اما ونگارد سرمایه‌گذاری «منفعل» است؛ بدین‌معنا که در تصمیم‌گیری درباره مسائلی چون پیشنهاد ماسک دخالتی ندارد و تابع تصمیم جمع است. پس از گروه ونگارد، ماسک با در دست داشتن بیش از ۹ درصد سهام توییتر، بزرگ‌ترین «فرد» سهام‌دار آن است. جک دورسی بنیان‌گذار و مدیرعامل سابق توییتر، مالک تنها بیش از دو درصد سهام این شرکت است. سهام صندوق سرمایه‌گذاری الیوت که سال ۲۰۲۱ خواستار استعفای دورسی شد نیز صاحب 1.25 درصد سهام این شرکت است.

ماسک چند روز قبل از پیشنهاد خرید توییتر، یک رشته توییت برای پیشرفت توییتر مطرح کرده بود که بعدتر بیشتر آنها را پاک کرد. ماسک در مارس ۲۰۲۲ در یک پست نظرسنجی از کاربران توییتر پرسیده بود که آیا این پلت‌فرم به اصول آزادی بیان وفادار بوده است یا نه. او با اشاره به اهمیت توییتر گفته بود که عدم پایبندی به رعایت اصول آزادی بیان در توییتر، دموکراسی را تضعیف می‌کند. نگرانی اصلی سرمایه‌گذاران توییتر رشد آن از نظر درآمد تبلیغات و شمار کاربران آن است که با وجود پلت‌فرمی مثل تیک‌تاک که رقابت سفت‌وسختی برای جلب توجه کاربران راه انداخته است، چندان آسان نیست. اگر توییتر به مالکیت ماسک درآید، تمرکز او احتمالا بر آزادی بیان و رشد کاربران خواهد بود.

گزینه‌های پیش‌رو

در مواردی چون مورد پیشنهاد ماسک برای تصاحب شرکت از طریق خرید اکثریت سهام، سرمایه‌گذاران برای راهنمایی و مشاوره به هیئت‌مدیره شرکت رو می‌کنند. پیشنهاد ماسک «خصمانه» است؛ به این معنا که او از حمایت هیئت‌مدیره برخوردار نیست و پیش از رفتن مستقیم نزد هیئت‌مدیره برای گفت‌وگو درباره این تصمیم، مسئله خرید تمام سهام را علنی کرده است. هیئت‌مدیره توییتر در نخستین واکنش به پیشنهاد ماسک گفته بود که آن را به‌دقت بررسی می‌کند تا روند اقدامی را که در راستای منافع شرکت و تمامی سهام‌داران آن باشد، مشخص کند. سهام توییتر پس از پیشنهاد ماسک ۱۸ درصد افزایش یافت. صاحب‌نظران می‌گویند که چنین روندی نشانه آن است که سرمایه‌گذاران فکر می‌کنند که ممکن است توییتر در نهایت پیشنهاد ماسک را بپذیرد اما اینکه سهام همچنان بسیار پایین‌تر از مبلغ پیشنهادی ماسک است به این معناست که بازار همچنان مطمئن نیست که این معامله سر بگیرد. ماسک گفته است که قیمت پیشنهادی او قطعی است؛ پس اگر درخواست او رد شود، قیمت را بالا نخواهد برد. اگر ماسک همان‌طورکه گفته در سهامی که دارد «تجدیدنظر کند» باید سهم 2.9 میلیارد دلاری خود از توییتر را بفروشد. ماسک در سال ۲۰۱۸ نیز ایده غیرسهامی‌کردن شرکت خودروسازی تسلا را مطرح کرده بود که برای او مشکلاتی حقوقی به دنبال داشت که پایان‌دادن به اختلافات ناشی از آن ۴۰ میلیون دلار برای او هزینه داشت. با این حال به نظر می‌رسد عدم موافقت نهایی هیئت‌مدیره توییتر با پیشنهاد ماسک، با سقوط ارزش سهام توییتر، بیشتر به ضرر مدیران این شرکت باشد تا ایلان ماسک.