صدراعظم آلمان براي حل بحران به اوكراين و روسيه ميرود
راهبرد دوگانه براي بحراني همهجانبه
همانطور كه انتظار میرفت گفتوگوی یكساعت و شش دقیقهای رؤسای جمهوری ایالات متحده آمریكا و روسیه در فضای پرتنش و بدون نتیجه پایان یافت و آنطور كه یكی از مقامات كاخ كرملین آن را توصیف میكند «فضایی هیستریک و بیسابقه و در میان استرس شدید» بر گفتوگوی تلفنی جو بایدن و همتای روسش، ولادیمیر پوتین حاكم بود. هرچند یوری اوشاکوف، دستیار ولادیمیر پوتین، در ادامه گفتوگو بین آنان را «متوازن و عملگرایانه» میخواند اما این رایزنی مانند تمامی رایزنیها و دیدارهای سیاسی نتیجهای مملوس به دنبال نداشت.
در بیانیه كاخ سفید آمده كه بایدن تأكید كرده است كه آمریکا برای دیپلماسی و همچنین برای گزینههای دیگر آماده است و حمله مسکو به اوکراین با پاسخ قاطع و سریع غرب روبهرو خواهد شد و جایگاه روسیه را در جهان تضعیف خواهد كرد. خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام آمریکایی نیز مینویسد این تماس تلفنی تغییر اساسی در وضعیت ایجاد نکرده است و هنوز مشخص نیست که روسیه قصد دارد راه دیپلماسی را در پیش بگیرد یا اقدام نظامی را دنبال کند. اما در آنسو خبرگزاری فرانسه خبر از توافق برای ادامه گفتوگوها بین بایدن و پوتین میدهد.
یک مقام کرملین هم به رویترز گفت جو بایدن در این تماس تلفنی درباره تحریمهای احتمالی غرب علیه روسیه هشدار داده اما تأکید خاصی روی این موضوع نداشته است. پوتین نیز در این تماس تلفنی به جو بایدن گفت که در پاسخ آمریکا به درخواستهای امنیتی روسیه، نگرانیهای کلیدی در نظر گرفته نشده و روسیه بهزودی پاسخ خواهد داد.
پیش از این تماس تلفنی، ولادیمیر پوتین با امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه تلفنی گفتوگو کرده بود. کرملین در بیانیهای درباره گفتوگوی تلفنی پوتین و مکرون به آنچه «گمانهزنیهای تحریککننده درباره تهاجم ادعایی برنامهریزیشده روسیه به اوکراین» نامید، اشاره کرد.
پوتین به رئیسجمهوری فرانسه هم گفت ایالات متحده آمریکا و ناتو پاسخ رضایتبخشی به تضمینهای درخواستی روسیه ندادهاند. روسیه خواستار آن است که ناتو تضمین بدهد هرگز اوکراین را به عضویت نخواهد پذیرفت و نیروهای خود را از شرق اروپا عقب میکشد.
روسیه اواخر دسامبر سال ۲۰۲۱ طی نامههایی به آمریکا و ناتو خواستار ارائه ضمانتهای حقوقی ـ امنیتی در مورد اقدامات ناتو و گسترش این پیمان دفاعی و استقرار زیرساختها و تسلیحات ناتو در نزدیکی مرزهای خود شد. اما آمریکا و ناتو به درخواستهای این کشور برای ضمانتهای امنیتی پاسخ منفی داده و منع عضویت اوکراین در ناتو را نپذیرفتهاند.
حال تمامی چشمها به سفر اولاف شولتس به اوكراین و دیدار صدراعظم آلمان با پوتین دوخته شده است تا شاید او بتواند با استفاده از اهرم گاز، پوتین را وادار به مصالحه كند. این در حالی است كه شولتس با منتقدانی روبهروست که او را به برخورد خویشتندارانه با این بحران متهم میکنند. آنان در این راستا از جمله به این اشاره کردهاند که مکرون بارها با پوتین گفتوگو کرده اما شولتس تمایلی برای ایفای نقش جدی در این بحران ندارد و به منافع برلین بیشتر از منافع اتحادیه اروپا بها میدهد.
شولتس كه هفته گذشته برای رایزنی به دیدار جو بایدن رفته بود، در پاسخ به این اتهامات گفته است كه به خطر افتادن حاکمیت ملی و تمامیت ارضی اوکراین مسئلهای حیاتی است و «به همین دلیل باید در سخن و عمل محتاط بود، چون بهای ندانمکاری گزاف است». به باور صدراعظم آلمان باید از همه کانالهای گفتوگو استفاده کرد تا خطر درگیری نظامی بالا نگیرد.
برخورد در پاسیفیک
در بحبوحه کشمکشهای دیپلماتیک رویدادی دیگر میان آمریکا و روسیه خبرساز شده که به حضور زیردریایی هستهای ایالات متحده در نزیکی جزایر کوریل برمیگردد. این جزایر در اقیانوس آرام (پاسیفیک) و در نزدیکی ژاپن قرار دارند. روسیه اقدامات این زیردریایی را «نقض آشکار قوانین بینالمللی و تهدیدی برای امنیت ملی این کشور دانست» اما سخنگوی وزارت دفاع ایالات متحده در واکنش به این مسئله، ادعاهای روسیه در مورد حضور زیردریایی آمریکا در آبهای روسیه را رد کرد.
همانطور كه انتظار میرفت گفتوگوی یكساعت و شش دقیقهای رؤسای جمهوری ایالات متحده آمریكا و روسیه در فضای پرتنش و بدون نتیجه پایان یافت و آنطور كه یكی از مقامات كاخ كرملین آن را توصیف میكند «فضایی هیستریک و بیسابقه و در میان استرس شدید» بر گفتوگوی تلفنی جو بایدن و همتای روسش، ولادیمیر پوتین حاكم بود. هرچند یوری اوشاکوف، دستیار ولادیمیر پوتین، در ادامه گفتوگو بین آنان را «متوازن و عملگرایانه» میخواند اما این رایزنی مانند تمامی رایزنیها و دیدارهای سیاسی نتیجهای مملوس به دنبال نداشت.
در بیانیه كاخ سفید آمده كه بایدن تأكید كرده است كه آمریکا برای دیپلماسی و همچنین برای گزینههای دیگر آماده است و حمله مسکو به اوکراین با پاسخ قاطع و سریع غرب روبهرو خواهد شد و جایگاه روسیه را در جهان تضعیف خواهد كرد. خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام آمریکایی نیز مینویسد این تماس تلفنی تغییر اساسی در وضعیت ایجاد نکرده است و هنوز مشخص نیست که روسیه قصد دارد راه دیپلماسی را در پیش بگیرد یا اقدام نظامی را دنبال کند. اما در آنسو خبرگزاری فرانسه خبر از توافق برای ادامه گفتوگوها بین بایدن و پوتین میدهد.
یک مقام کرملین هم به رویترز گفت جو بایدن در این تماس تلفنی درباره تحریمهای احتمالی غرب علیه روسیه هشدار داده اما تأکید خاصی روی این موضوع نداشته است. پوتین نیز در این تماس تلفنی به جو بایدن گفت که در پاسخ آمریکا به درخواستهای امنیتی روسیه، نگرانیهای کلیدی در نظر گرفته نشده و روسیه بهزودی پاسخ خواهد داد.
پیش از این تماس تلفنی، ولادیمیر پوتین با امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه تلفنی گفتوگو کرده بود. کرملین در بیانیهای درباره گفتوگوی تلفنی پوتین و مکرون به آنچه «گمانهزنیهای تحریککننده درباره تهاجم ادعایی برنامهریزیشده روسیه به اوکراین» نامید، اشاره کرد.
پوتین به رئیسجمهوری فرانسه هم گفت ایالات متحده آمریکا و ناتو پاسخ رضایتبخشی به تضمینهای درخواستی روسیه ندادهاند. روسیه خواستار آن است که ناتو تضمین بدهد هرگز اوکراین را به عضویت نخواهد پذیرفت و نیروهای خود را از شرق اروپا عقب میکشد.
روسیه اواخر دسامبر سال ۲۰۲۱ طی نامههایی به آمریکا و ناتو خواستار ارائه ضمانتهای حقوقی ـ امنیتی در مورد اقدامات ناتو و گسترش این پیمان دفاعی و استقرار زیرساختها و تسلیحات ناتو در نزدیکی مرزهای خود شد. اما آمریکا و ناتو به درخواستهای این کشور برای ضمانتهای امنیتی پاسخ منفی داده و منع عضویت اوکراین در ناتو را نپذیرفتهاند.
حال تمامی چشمها به سفر اولاف شولتس به اوكراین و دیدار صدراعظم آلمان با پوتین دوخته شده است تا شاید او بتواند با استفاده از اهرم گاز، پوتین را وادار به مصالحه كند. این در حالی است كه شولتس با منتقدانی روبهروست که او را به برخورد خویشتندارانه با این بحران متهم میکنند. آنان در این راستا از جمله به این اشاره کردهاند که مکرون بارها با پوتین گفتوگو کرده اما شولتس تمایلی برای ایفای نقش جدی در این بحران ندارد و به منافع برلین بیشتر از منافع اتحادیه اروپا بها میدهد.
شولتس كه هفته گذشته برای رایزنی به دیدار جو بایدن رفته بود، در پاسخ به این اتهامات گفته است كه به خطر افتادن حاکمیت ملی و تمامیت ارضی اوکراین مسئلهای حیاتی است و «به همین دلیل باید در سخن و عمل محتاط بود، چون بهای ندانمکاری گزاف است». به باور صدراعظم آلمان باید از همه کانالهای گفتوگو استفاده کرد تا خطر درگیری نظامی بالا نگیرد.
برخورد در پاسیفیک
در بحبوحه کشمکشهای دیپلماتیک رویدادی دیگر میان آمریکا و روسیه خبرساز شده که به حضور زیردریایی هستهای ایالات متحده در نزیکی جزایر کوریل برمیگردد. این جزایر در اقیانوس آرام (پاسیفیک) و در نزدیکی ژاپن قرار دارند. روسیه اقدامات این زیردریایی را «نقض آشکار قوانین بینالمللی و تهدیدی برای امنیت ملی این کشور دانست» اما سخنگوی وزارت دفاع ایالات متحده در واکنش به این مسئله، ادعاهای روسیه در مورد حضور زیردریایی آمریکا در آبهای روسیه را رد کرد.