روزهاي سخت وزارت
کامبيز مينايي . سرپرست دانشگاه جهرم
با وجود حمايت‌هاي آشکار بيشتر دانشگاهيان از آقاي روحاني، رئيس‌جمهوری، در دو دوره قبلي انتخابات و اميدهايي که با آمدن ايشان در دل دانشگاهيان زنده شد، يکي از بي‌ثبات‌ترين وزارتخانه‌ها به لحاظ مديريتي، وزارت علوم، تحقيقات و فناوري بوده است. از آبان سال گذشته با رأي نمايندگان مجلس، دکتر منصور غلامي به‌عنوان وزير علوم، تحقيقات و فناوري کار خود را آغاز کرد. در اين مدت نسبتا کوتاه، آرامش بالایی که از ملزومات انجام کارهاي علمي-پژوهشي است، بر فضاي دانشگاه‌ها حاکم بوده است. در چنين شرايطي و با کمال تعجب، طرح استيضاح دکتر غلامي با 10 محور به هيئت‌رئيسه مجلس تقديم شده است. در اين نوشتار به برخي از اين محورها اشاره می‌شود تا نشان داده شود برخي از ايراد‌های گرفته‌شده آن‌چنان که در ظاهر به نظر مي‌رسند، موضوعيت ندارند: 1- نبود برنامه و سياست‌هاي کلان پژوهشي و فناوري در چارچوب اسناد بالادستي و اقتصاد مقاومتي و اجرانشدن پژوهش‌هاي کلان کشوري تحت نظارت شوراي عتف: برنامه دکتر غلامي در 18 صفحه در سامانه وزارت علوم در دسترس است. در اين برنامه در چندين بند به برنامه‌هاي پژوهشي و فناوري در چارچوب اقتصاد مقاومتي اشاره شده است. (برای مثال، رديف‌هاي 2 و 4 در برنامه «نظام آموزش عالي شايسته‌محور، توانمندساز و کارآمد»).
2- بي‌توجهي به آموزش در دانشگاه‌ها و عدم توسعه رشته‌هاي ميان‌رشته‌اي در دانشگاه‌هاي کشور و به‌روزرساني‌نکردن رشته‌هاي دانشگاهي: پس از گسترش کمّي لجام‌گسيخته در تأسيس مراکز آموزش عالي در کشور در دهه 80، دولت‌هاي يازدهم و دوازدهم برنامه‌هاي خود را با شعار کيفيت در آموزش عالي تدوين کردند. هم‌اکنون با توجه به بي‌کاري آزاردهنده در ميان دانش‌آموختگان رشته‌هاي موجود، يکي از محورهاي کاري وزارت علوم علاوه بر توانمندسازي دانش‌آموختگان براي ورود به بازار کار، گسترش رشته‌هاي ميان‌رشته‌اي است.
3- تضعيف شديد دانشگاه پيام‌نور به بهانه آمايش سرزمين و منطقه‌اي‌كردن دانشگاه برخلاف نظر نمايندگان مجلس و عدم تعيين تکليف اعضاي هيئت‌علمي دانشگاه پيام‌نور مانند دستياران آموزشي، مشروط و پيماني، پس از گذشت 10 سال و محدودکردن رشته‌هاي تحصيلات تکميلي آن دانشگاه:
بدون شک يکي از بزرگ‌ترين مراکز آموزش عالي در کشور، دانشگاه پيام‌نور محسوب مي‌شود؛ اما بايد توجه داشت اين دانشگاه بر اساس روش آموزش از راه دور و نيمه‌حضوري تأسيس شده، ولی با گذشت زمان و به اشتباه، مأموريت‌هايي را نظير آنچه دانشگاه‌هاي آزاد و سراسري انجام مي‌دهند، بر عهده گرفته است. اين موضوع برخلاف شعار کيفيت وزارت علوم است و ضروري است اين دانشگاه به مأموريت اصلي خود بازگردد. بديهي است اين موضوع به معني تضعيف اين دانشگاه بزرگ نخواهد بود.
4- عدم حمايت از دانشجويان دوره دکتري و مشکلات شديد معيشتي و نبود حمايت مالي از پايان‌نامه‌هاي دکتری و عدم برخورد قاطع با موضوع مقاله، پايان‌نامه و مدرک‌فروشي: متأسفانه با گسترش بي‌رويه راه‌اندازي دوره‌هاي دکتري در کشور، تعداد دانشجويان افزايش پيدا کرده است. همين موضوع علاوه بر افزايش بي‌کاري در ميان دانش‌آموختگان اين مقطع، موجب شده حمايت مالي شايسته از آنان انجام نشود. به‌علاوه زيرساخت‌هاي صنعتي، کشاورزي و علوم انساني کشور (که در خارج از حيطه وزارت علوم قرار دارند) نیز امکان بهره‌مندي از بيشتر اين دانشجويان را ندارد. به نظر مي‌رسد راه‌حل عملي در چنين شرايطي، گسترش‌ندادن دوره‌هاي دکتري و کم‌کردن از دانشجويان ورودي باشد؛ کاري که وزارت علوم در سال‌هاي اخير به خوبي انجام داده است. درباره برخورد با موضوع مقاله، پايان‌نامه و مدرک‌فروشي نیز با توجه به مصوبه مجلس شوراي اسلامي، قانون «پيشگيري و مقابله با تقلب در تهيه آثار علمي» به همه دانشگاه‌ها ابلاغ شده است و هم‌زمان سامانه‌هاي بسيار خوبي براي ارزيابي پروپوزال‌ها و پايان‌نامه‌ها در دانشگاه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرند. به‌علاوه بخشي از مشکلات پايان‌نامه‌فروشي به
افزايش بي‌رويه دانشجويان تحصيلات تکميلي مربوط مي‌شود.
5- محور قراردادن مقاله «آي‌اس‌آي» در ارتقاي اعضاي هيئت‌علمي و تضعيف نقش پروژه‌هاي کاربردي و حل مسائل جامعه در ارتقای اعضاي هيئت‌علمي و نبود برنامه مدون براي رفع موانع ارتباط دانشگاه، صنعت و جامعه: نگارش مقاله‌هاي باکيفيت علمي بدون شک يکي از وظايف اصلي يک عضو هيئت‌علمي يا دانشجوي تحصيلات تکميلي است. بدون وجود اين‌گونه مقالات، ارتباطات علمي با داخل و خارج از کشور امکان‌پذير نيست. به‌علاوه، در رتبه‌بندي‌هاي جهاني به اين بخش نگاه ويژه‌اي مي‌شود. با اين همه، هم‌اکنون در ارتقای اعضاي هيئت‌علمي همه چيز به مقالات «آي‌اس‌آي» مربوط نمي‌شود و امتيازات خوبي براي انواع طرح‌هاي پژوهشي در نظر گرفته شده است. با وجود این بايد توجه کرد که تدوين و ابلاغ آيين‌نامه موجود قبل از وزارت آقاي دکتر غلامي انجام شده است و هم‌اکنون آيين‌نامه ديگري با افزايش‌دادن سهم پژوهش‌هاي کاربردي در حال نهايي‌شدن است.
در پايان دوباره تأکيد مي‌شود ويژگي اصلي دوران وزارت دکتر غلامي، فضاي آرام حاکم بر دانشگاه‌ها بوده که اين فضا با برنامه‌ريزي‌هاي دقيق و حساب‌شده‌ای ايجاد شده است. اميد است اکنون که در ميانه سال تحصيلي به سر مي‌بريم، نمايندگان مجلس با درنظرگرفتن همه جوانب به حفظ و گسترش اين آرامش کمک كنند.
با وجود حمايت‌هاي آشکار بيشتر دانشگاهيان از آقاي روحاني، رئيس‌جمهوری، در دو دوره قبلي انتخابات و اميدهايي که با آمدن ايشان در دل دانشگاهيان زنده شد، يکي از بي‌ثبات‌ترين وزارتخانه‌ها به لحاظ مديريتي، وزارت علوم، تحقيقات و فناوري بوده است. از آبان سال گذشته با رأي نمايندگان مجلس، دکتر منصور غلامي به‌عنوان وزير علوم، تحقيقات و فناوري کار خود را آغاز کرد. در اين مدت نسبتا کوتاه، آرامش بالایی که از ملزومات انجام کارهاي علمي-پژوهشي است، بر فضاي دانشگاه‌ها حاکم بوده است. در چنين شرايطي و با کمال تعجب، طرح استيضاح دکتر غلامي با 10 محور به هيئت‌رئيسه مجلس تقديم شده است. در اين نوشتار به برخي از اين محورها اشاره می‌شود تا نشان داده شود برخي از ايراد‌های گرفته‌شده آن‌چنان که در ظاهر به نظر مي‌رسند، موضوعيت ندارند: 1- نبود برنامه و سياست‌هاي کلان پژوهشي و فناوري در چارچوب اسناد بالادستي و اقتصاد مقاومتي و اجرانشدن پژوهش‌هاي کلان کشوري تحت نظارت شوراي عتف: برنامه دکتر غلامي در 18 صفحه در سامانه وزارت علوم در دسترس است. در اين برنامه در چندين بند به برنامه‌هاي پژوهشي و فناوري در چارچوب اقتصاد مقاومتي اشاره شده است. (برای مثال، رديف‌هاي 2 و 4 در برنامه «نظام آموزش عالي شايسته‌محور، توانمندساز و کارآمد»).
2- بي‌توجهي به آموزش در دانشگاه‌ها و عدم توسعه رشته‌هاي ميان‌رشته‌اي در دانشگاه‌هاي کشور و به‌روزرساني‌نکردن رشته‌هاي دانشگاهي: پس از گسترش کمّي لجام‌گسيخته در تأسيس مراکز آموزش عالي در کشور در دهه 80، دولت‌هاي يازدهم و دوازدهم برنامه‌هاي خود را با شعار کيفيت در آموزش عالي تدوين کردند. هم‌اکنون با توجه به بي‌کاري آزاردهنده در ميان دانش‌آموختگان رشته‌هاي موجود، يکي از محورهاي کاري وزارت علوم علاوه بر توانمندسازي دانش‌آموختگان براي ورود به بازار کار، گسترش رشته‌هاي ميان‌رشته‌اي است.
3- تضعيف شديد دانشگاه پيام‌نور به بهانه آمايش سرزمين و منطقه‌اي‌كردن دانشگاه برخلاف نظر نمايندگان مجلس و عدم تعيين تکليف اعضاي هيئت‌علمي دانشگاه پيام‌نور مانند دستياران آموزشي، مشروط و پيماني، پس از گذشت 10 سال و محدودکردن رشته‌هاي تحصيلات تکميلي آن دانشگاه:
بدون شک يکي از بزرگ‌ترين مراکز آموزش عالي در کشور، دانشگاه پيام‌نور محسوب مي‌شود؛ اما بايد توجه داشت اين دانشگاه بر اساس روش آموزش از راه دور و نيمه‌حضوري تأسيس شده، ولی با گذشت زمان و به اشتباه، مأموريت‌هايي را نظير آنچه دانشگاه‌هاي آزاد و سراسري انجام مي‌دهند، بر عهده گرفته است. اين موضوع برخلاف شعار کيفيت وزارت علوم است و ضروري است اين دانشگاه به مأموريت اصلي خود بازگردد. بديهي است اين موضوع به معني تضعيف اين دانشگاه بزرگ نخواهد بود.
4- عدم حمايت از دانشجويان دوره دکتري و مشکلات شديد معيشتي و نبود حمايت مالي از پايان‌نامه‌هاي دکتری و عدم برخورد قاطع با موضوع مقاله، پايان‌نامه و مدرک‌فروشي: متأسفانه با گسترش بي‌رويه راه‌اندازي دوره‌هاي دکتري در کشور، تعداد دانشجويان افزايش پيدا کرده است. همين موضوع علاوه بر افزايش بي‌کاري در ميان دانش‌آموختگان اين مقطع، موجب شده حمايت مالي شايسته از آنان انجام نشود. به‌علاوه زيرساخت‌هاي صنعتي، کشاورزي و علوم انساني کشور (که در خارج از حيطه وزارت علوم قرار دارند) نیز امکان بهره‌مندي از بيشتر اين دانشجويان را ندارد. به نظر مي‌رسد راه‌حل عملي در چنين شرايطي، گسترش‌ندادن دوره‌هاي دکتري و کم‌کردن از دانشجويان ورودي باشد؛ کاري که وزارت علوم در سال‌هاي اخير به خوبي انجام داده است. درباره برخورد با موضوع مقاله، پايان‌نامه و مدرک‌فروشي نیز با توجه به مصوبه مجلس شوراي اسلامي، قانون «پيشگيري و مقابله با تقلب در تهيه آثار علمي» به همه دانشگاه‌ها ابلاغ شده است و هم‌زمان سامانه‌هاي بسيار خوبي براي ارزيابي پروپوزال‌ها و پايان‌نامه‌ها در دانشگاه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرند. به‌علاوه بخشي از مشکلات پايان‌نامه‌فروشي به
افزايش بي‌رويه دانشجويان تحصيلات تکميلي مربوط مي‌شود.
5- محور قراردادن مقاله «آي‌اس‌آي» در ارتقاي اعضاي هيئت‌علمي و تضعيف نقش پروژه‌هاي کاربردي و حل مسائل جامعه در ارتقای اعضاي هيئت‌علمي و نبود برنامه مدون براي رفع موانع ارتباط دانشگاه، صنعت و جامعه: نگارش مقاله‌هاي باکيفيت علمي بدون شک يکي از وظايف اصلي يک عضو هيئت‌علمي يا دانشجوي تحصيلات تکميلي است. بدون وجود اين‌گونه مقالات، ارتباطات علمي با داخل و خارج از کشور امکان‌پذير نيست. به‌علاوه، در رتبه‌بندي‌هاي جهاني به اين بخش نگاه ويژه‌اي مي‌شود. با اين همه، هم‌اکنون در ارتقای اعضاي هيئت‌علمي همه چيز به مقالات «آي‌اس‌آي» مربوط نمي‌شود و امتيازات خوبي براي انواع طرح‌هاي پژوهشي در نظر گرفته شده است. با وجود این بايد توجه کرد که تدوين و ابلاغ آيين‌نامه موجود قبل از وزارت آقاي دکتر غلامي انجام شده است و هم‌اکنون آيين‌نامه ديگري با افزايش‌دادن سهم پژوهش‌هاي کاربردي در حال نهايي‌شدن است.
در پايان دوباره تأکيد مي‌شود ويژگي اصلي دوران وزارت دکتر غلامي، فضاي آرام حاکم بر دانشگاه‌ها بوده که اين فضا با برنامه‌ريزي‌هاي دقيق و حساب‌شده‌ای ايجاد شده است. اميد است اکنون که در ميانه سال تحصيلي به سر مي‌بريم، نمايندگان مجلس با درنظرگرفتن همه جوانب به حفظ و گسترش اين آرامش کمک كنند.