رقابت 3 فیلم در ماراتن اسکار

هر سال که به روزهای پایانی شهریورماه نزدیک می‌شویم، طبق قوانین آکادمی علوم و فنون هنرهای سینمایی آمریکا (اسکار) در این بازه زمانی باید تنها فیلم ایرانی برگزیده به‌عنوان نماینده سینمای ایران توسط هیئت انتخاب به مراسم «اسکار» معرفی شود و همواره به همین دلیل سینما روزهای ملتهبی را پشت‌سر می‌گذارد. گاهی اوقات اعتراضات هم رنگ‌وبوی تهدیدهایی از نوع درگوشی به خود می‌گیرند! با وجود اینکه قریب به 23 دوره از چنین انتخابی می‌گذرد، اما همچنان بازار مناقشات میان سینماگران و بنیاد سینمایی فارابی پرفروغ است. روز گذشته بخش بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی در گزارشی رسمی و کوتاه روند انتخاب فیلم‌ها را این‌چنین توضیح داد و در ابتدای گزارش خود اسامی هیئت انتخاب را به این شرح معرفی کرد: «هیئت معرفی فیلم ایرانی در سال جاری نیز به روال معمول، با میزبانی بنیاد سینمایی فارابی، در تعامل مستقیم با خانه سینما و سازمان سینمایی و امور سمعی و بصری، سازماندهی شده که اعضای این هیئت عبارتند از: آتوسا قلمفرسایی (طراح صحنه و لباس)، محمد آلادپوش (فیلم‌بردار)، امین تارخ (بازیگر)، فرهاد توحیدی (فیلم‌نامه‌نویس)، رامین حیدری‌فاروقی (مستندساز)، محمدمهدی عسگرپور (کارگردان)، قاسم قلی‌پور (تهیه‌کننده) و رائد فریدزاده (معاون بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی». در ادامه عنوان شد: «در نخستین جلسه این هیئت، ابتدا علیرضا تابش، مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، ضمن خوشامدگویی، از ادامه این تعامل مطلوب خانه سینما ابراز رضایت کرد و برخی از رویکردهای متفاوت نسبت‌به اهمیت و سابقه شرکت در این مراسم بزرگ سینمایی را برشمرد. او روند معمول مبنی‌بر هماهنگی‌های اولیه با فرهنگستان جهت برخورداری از فرصت کافی برای تشکیل کمیته‌ای که اعضای آن در تولید و بهره‌برداری از فیلم‌های اکران‌شده در یک سال گذشته ذی‌نفع به حساب نیایند و انجام مکاتباتی با سازمان سینمایی کشور و خانه سینما پس از دریافت اسامی فیلم‌های حائز شرایط و اعضای معرفی‌شده جهت عضویت و حضور در این هیئت را تشریح کرد». در ادامه گزارش آمده است: «پس از آن، اعضای هیئت با بازخوانی مقررات، وارد بررسی‌های تخصصی شدند. مقررات فرهنگستان که در سال جاری در شکل بیان مفاد - به‌ویژه در زمینه نحوه انتخاب فهرست کوتاه و نامزدها- تغییراتی قابل‌توجه داشته، احراز شرایط ذیل را برای فیلم‌های حاضر در رقابت اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان ضروری دانسته است: 1) تولید در خارج از ایالات متحده با دیالوگ‌هایی اساسا به زبانی غیرانگلیسی. 2) امکان معرفی پویانمایی و یا مستند بلند. 3) نخستین اکران عمومی در کشور مبدأ در فاصله زمانی یک سال گذشته به مدت یک هفته متوالی به قصد منفعت مالی تهیه‌کننده و صاحب سالن سینما (بنا به مدارکی که می‌بایست به فرهنگستان تحویل شود، این نمایش متوالی می‌بایست در حداقل یک سالن سینمای ثابت اتفاق افتاده باشد). 4) برخورداری از شرایط اکران و تبلیغ بر مبنای عرف پذیرفته در صنعت سینما. 5) عدم پخش عمومی پیش از آغاز اکران سینمایی به هر صورتی (به‌جز نمایش‌های غیرانتفاعی فرهنگی. 6) ارائه گواهی کشور معرفی‌کننده مبنی‌بر حضور اتباع و یا مقیمان کشور معرفی‌کننده در مقام عوامل خلاق تولید و مؤلف فیلم. 7) عدم ضرورت نمایش عمومی فیلم معرفی‌شده در ایالات متحده». طبق این گزارش، در این جلسه پس از بازخوانی مقررات، رائد فریدزاده، در مقام سخنگوی هیئت، در مورد پیشرفت کار هیئت گفت: در روند بازخوانی مقررات و بررسی فهرست تمام فیلم‌های اکران‌شده و حتی حاضر در نوبت اکران شامل بر ۱۱۰ عنوان و بازبینی برخی از عناوین مورد بررسی، هیئت به فهرست کوتاه سه فیلم برای انتخاب گزینه نهایی رسید؛ فیلم «بدون تاریخ، بدون امضاء» ساخته وحید جلیلوند؛ «تنگه ابوقریب» ساخته بهرام توکلی و «شماره ۱۷ سهیلا» ساخته محمود غفاری. در پایان این گزارش آمده است: «شایان ذکر است بنیاد سینمایی فارابی و سخنگوی این هیئت، اخبار تکمیلی درخصوص معرفی فیلم ایرانی به فرهنگستان علوم و هنرهای سینمایی را متعاقبا اعلام خواهند کرد». با وجود این سؤالات بسیاری مطرح‌شده از جمله اینکه چرا محسن امیریوسفی به‌عنوان رئیس کانون کارگردانان سینمایی که از سوی «خانه سینما» در فهرست 15نفری که از سوی این خانه به بنیاد سینمایی معرفی شده، ‌در فهرست اعضای کمیته هیئت انتخاب قرار نگرفته است. به عبارت دقیق اسم او از سوی بنیاد سینمایی فارابی قلم خورده که دلیلش معلوم نیست! به همین دلیل درباره روند چگونگی معرفی سینماگران با همایون اسعدیان، رئیس هیئت‌مدیره خانه سینما، ‌گفت‌وگو کردیم. او دراین‌باره توضیح داد: «هرساله در نامه‌ای از سوی بنیاد سینمایی فارابی، از خانه سینما درخواست می‌شود که افراد مورد نظر خود را به این بنیاد معرفی کنند. امسال هم طبق روال هر سال ما بدون هرگونه اولویت‌بندی اسامی 15 نفر را به بنیاد معرفی کردیم که اسم آقای محسن امیریوسفی در این فهرست قرار گرفته است». اسعدیان در برابر این پرسش که «اساسا شما که چندین بار به‌عنوان رئیس کانون کارگردانان در خانه سینما فعالیت می‌کردید، ‌آیا با این عنوان، در هیئت انتخاب اسکار حضور پیدا کردید»، پاسخ داد: «واقعیت این است که با وجود اینکه چند دوره عهده‌دار ریاست کانون کارگردانان بودم اما در هیئت انتخاب حضور نداشتم. به عبارت دقیق‌تر هیچ آیین‌نامه‌ای وجود ندارد که حضور رئیس کانون کارگردانان به‌عنوان شخصیت حقیقی در این هیئت را الزامی بداند». در پی چنین اظهارنظری، ‌قصد گفت‌وگو با علیرضا تابش و رائد فریدزاده را داشتیم که هیچ‌کدام به سؤالات ما پاسخ ندادند! اما در روز گذشته فریدزاده در گفت‌وگو با ایلنا نظرات خود را چنین اعلام کرد. او با اشاره به مباحثی که پیرامون انتخاب نماینده سینمای ایران برای اسکار در فضای مجازی منتشر شده و در آنها به اختلاف دیدگاه بین کانون کارگردانان و سازمان سینمایی پرداخته شد، توضیح داد: «روال هر سال انتخاب نمایندگان سینمای ایران برای اسکار به این شکل است که تنها معاون بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی به‌عنوان نماینده سازمان سینمایی و بنیاد معرفی می‌شود و در جلسات شرکت می‌کند. بقیه اعضای کمیته که شامل هشت نفر هستند، براساس لیست پیشنهادی که هرساله توسط خانه سینما ارائه می‌شود، انتخاب مي‌شوند و در جلسات حضور دارند. این افراد نباید در طول یک سال گذشته در فیلمی که در لیست فیلم‌های منتخب مطرح می‌شود، مشارکت داشته باشند». او در پاسخ به این سؤال که «گفته می‌شود برخی افراد همچون رؤسای بعضی صنوف مانند کارگردانان از طرف خانه سینما معرفی شده‌اند اما در بین هشت نفر نهایی قرار ندارند»، گفت: «افرادی که معرفی می‌شوند افراد حقیقی و فعال در سینما هستند که باید مورد تأیید آکادمی اسکار قرار گیرند. به‌طور مثال در سال‌های گذشته افرادی از اساتید و مدرسان دانشگاه معرفی شده بودند که مورد تأیید آکادمی قرار نگرفت». بااین‌حال چنین سؤالاتی مطرح است که چرا محسن امیریوسفی از فهرست موردنظر خانه سینما حذف شده و آیا دلیل این حذف به اعتراض رسمی کانون کارگردانان سینمای ایران مربوط می‌شود که پیش از این در نامه‌ای از بنیاد سینمایی فارابی و سازمان سینمایی تقاضا کرده بود روال انتخاب فیلم برای مراسم اسکار به خانه سینما بازگردد اما بنیاد سینمایی فارابی نپذیرفت! ضمن اینکه برخی‌ها معتقدند مرجع انتخاب فیلم برای اسکار طبق قوانین این آکادمی باید جایی مثل خانه سینما باشد و نه مکانی دولتی. همچنین چقدر خوب می‌شد که ترجمه رسمی قوانین کتبی اسکار به دست مترجمان رسمی بنیاد سینمایی فارابی صورت پذیرد و منتشر شود تا هر ساله که خبرنگاران این حوزه برداشت شخصی خود را از مفاد قواعد اسکار منتشر می‌کنند، به چنین پاسخ کلیدی‌اي که «برداشت شما از فلان مفاد قوانین اسکار نادرست است» خاتمه داده شود!

هر سال که به روزهای پایانی شهریورماه نزدیک می‌شویم، طبق قوانین آکادمی علوم و فنون هنرهای سینمایی آمریکا (اسکار) در این بازه زمانی باید تنها فیلم ایرانی برگزیده به‌عنوان نماینده سینمای ایران توسط هیئت انتخاب به مراسم «اسکار» معرفی شود و همواره به همین دلیل سینما روزهای ملتهبی را پشت‌سر می‌گذارد. گاهی اوقات اعتراضات هم رنگ‌وبوی تهدیدهایی از نوع درگوشی به خود می‌گیرند! با وجود اینکه قریب به 23 دوره از چنین انتخابی می‌گذرد، اما همچنان بازار مناقشات میان سینماگران و بنیاد سینمایی فارابی پرفروغ است. روز گذشته بخش بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی در گزارشی رسمی و کوتاه روند انتخاب فیلم‌ها را این‌چنین توضیح داد و در ابتدای گزارش خود اسامی هیئت انتخاب را به این شرح معرفی کرد: «هیئت معرفی فیلم ایرانی در سال جاری نیز به روال معمول، با میزبانی بنیاد سینمایی فارابی، در تعامل مستقیم با خانه سینما و سازمان سینمایی و امور سمعی و بصری، سازماندهی شده که اعضای این هیئت عبارتند از: آتوسا قلمفرسایی (طراح صحنه و لباس)، محمد آلادپوش (فیلم‌بردار)، امین تارخ (بازیگر)، فرهاد توحیدی (فیلم‌نامه‌نویس)، رامین حیدری‌فاروقی (مستندساز)، محمدمهدی عسگرپور (کارگردان)، قاسم قلی‌پور (تهیه‌کننده) و رائد فریدزاده (معاون بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی». در ادامه عنوان شد: «در نخستین جلسه این هیئت، ابتدا علیرضا تابش، مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، ضمن خوشامدگویی، از ادامه این تعامل مطلوب خانه سینما ابراز رضایت کرد و برخی از رویکردهای متفاوت نسبت‌به اهمیت و سابقه شرکت در این مراسم بزرگ سینمایی را برشمرد. او روند معمول مبنی‌بر هماهنگی‌های اولیه با فرهنگستان جهت برخورداری از فرصت کافی برای تشکیل کمیته‌ای که اعضای آن در تولید و بهره‌برداری از فیلم‌های اکران‌شده در یک سال گذشته ذی‌نفع به حساب نیایند و انجام مکاتباتی با سازمان سینمایی کشور و خانه سینما پس از دریافت اسامی فیلم‌های حائز شرایط و اعضای معرفی‌شده جهت عضویت و حضور در این هیئت را تشریح کرد». در ادامه گزارش آمده است: «پس از آن، اعضای هیئت با بازخوانی مقررات، وارد بررسی‌های تخصصی شدند. مقررات فرهنگستان که در سال جاری در شکل بیان مفاد - به‌ویژه در زمینه نحوه انتخاب فهرست کوتاه و نامزدها- تغییراتی قابل‌توجه داشته، احراز شرایط ذیل را برای فیلم‌های حاضر در رقابت اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان ضروری دانسته است: 1) تولید در خارج از ایالات متحده با دیالوگ‌هایی اساسا به زبانی غیرانگلیسی. 2) امکان معرفی پویانمایی و یا مستند بلند. 3) نخستین اکران عمومی در کشور مبدأ در فاصله زمانی یک سال گذشته به مدت یک هفته متوالی به قصد منفعت مالی تهیه‌کننده و صاحب سالن سینما (بنا به مدارکی که می‌بایست به فرهنگستان تحویل شود، این نمایش متوالی می‌بایست در حداقل یک سالن سینمای ثابت اتفاق افتاده باشد). 4) برخورداری از شرایط اکران و تبلیغ بر مبنای عرف پذیرفته در صنعت سینما. 5) عدم پخش عمومی پیش از آغاز اکران سینمایی به هر صورتی (به‌جز نمایش‌های غیرانتفاعی فرهنگی. 6) ارائه گواهی کشور معرفی‌کننده مبنی‌بر حضور اتباع و یا مقیمان کشور معرفی‌کننده در مقام عوامل خلاق تولید و مؤلف فیلم. 7) عدم ضرورت نمایش عمومی فیلم معرفی‌شده در ایالات متحده». طبق این گزارش، در این جلسه پس از بازخوانی مقررات، رائد فریدزاده، در مقام سخنگوی هیئت، در مورد پیشرفت کار هیئت گفت: در روند بازخوانی مقررات و بررسی فهرست تمام فیلم‌های اکران‌شده و حتی حاضر در نوبت اکران شامل بر ۱۱۰ عنوان و بازبینی برخی از عناوین مورد بررسی، هیئت به فهرست کوتاه سه فیلم برای انتخاب گزینه نهایی رسید؛ فیلم «بدون تاریخ، بدون امضاء» ساخته وحید جلیلوند؛ «تنگه ابوقریب» ساخته بهرام توکلی و «شماره ۱۷ سهیلا» ساخته محمود غفاری. در پایان این گزارش آمده است: «شایان ذکر است بنیاد سینمایی فارابی و سخنگوی این هیئت، اخبار تکمیلی درخصوص معرفی فیلم ایرانی به فرهنگستان علوم و هنرهای سینمایی را متعاقبا اعلام خواهند کرد». با وجود این سؤالات بسیاری مطرح‌شده از جمله اینکه چرا محسن امیریوسفی به‌عنوان رئیس کانون کارگردانان سینمایی که از سوی «خانه سینما» در فهرست 15نفری که از سوی این خانه به بنیاد سینمایی معرفی شده، ‌در فهرست اعضای کمیته هیئت انتخاب قرار نگرفته است. به عبارت دقیق اسم او از سوی بنیاد سینمایی فارابی قلم خورده که دلیلش معلوم نیست! به همین دلیل درباره روند چگونگی معرفی سینماگران با همایون اسعدیان، رئیس هیئت‌مدیره خانه سینما، ‌گفت‌وگو کردیم. او دراین‌باره توضیح داد: «هرساله در نامه‌ای از سوی بنیاد سینمایی فارابی، از خانه سینما درخواست می‌شود که افراد مورد نظر خود را به این بنیاد معرفی کنند. امسال هم طبق روال هر سال ما بدون هرگونه اولویت‌بندی اسامی 15 نفر را به بنیاد معرفی کردیم که اسم آقای محسن امیریوسفی در این فهرست قرار گرفته است». اسعدیان در برابر این پرسش که «اساسا شما که چندین بار به‌عنوان رئیس کانون کارگردانان در خانه سینما فعالیت می‌کردید، ‌آیا با این عنوان، در هیئت انتخاب اسکار حضور پیدا کردید»، پاسخ داد: «واقعیت این است که با وجود اینکه چند دوره عهده‌دار ریاست کانون کارگردانان بودم اما در هیئت انتخاب حضور نداشتم. به عبارت دقیق‌تر هیچ آیین‌نامه‌ای وجود ندارد که حضور رئیس کانون کارگردانان به‌عنوان شخصیت حقیقی در این هیئت را الزامی بداند». در پی چنین اظهارنظری، ‌قصد گفت‌وگو با علیرضا تابش و رائد فریدزاده را داشتیم که هیچ‌کدام به سؤالات ما پاسخ ندادند! اما در روز گذشته فریدزاده در گفت‌وگو با ایلنا نظرات خود را چنین اعلام کرد. او با اشاره به مباحثی که پیرامون انتخاب نماینده سینمای ایران برای اسکار در فضای مجازی منتشر شده و در آنها به اختلاف دیدگاه بین کانون کارگردانان و سازمان سینمایی پرداخته شد، توضیح داد: «روال هر سال انتخاب نمایندگان سینمای ایران برای اسکار به این شکل است که تنها معاون بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی به‌عنوان نماینده سازمان سینمایی و بنیاد معرفی می‌شود و در جلسات شرکت می‌کند. بقیه اعضای کمیته که شامل هشت نفر هستند، براساس لیست پیشنهادی که هرساله توسط خانه سینما ارائه می‌شود، انتخاب مي‌شوند و در جلسات حضور دارند. این افراد نباید در طول یک سال گذشته در فیلمی که در لیست فیلم‌های منتخب مطرح می‌شود، مشارکت داشته باشند». او در پاسخ به این سؤال که «گفته می‌شود برخی افراد همچون رؤسای بعضی صنوف مانند کارگردانان از طرف خانه سینما معرفی شده‌اند اما در بین هشت نفر نهایی قرار ندارند»، گفت: «افرادی که معرفی می‌شوند افراد حقیقی و فعال در سینما هستند که باید مورد تأیید آکادمی اسکار قرار گیرند. به‌طور مثال در سال‌های گذشته افرادی از اساتید و مدرسان دانشگاه معرفی شده بودند که مورد تأیید آکادمی قرار نگرفت». بااین‌حال چنین سؤالاتی مطرح است که چرا محسن امیریوسفی از فهرست موردنظر خانه سینما حذف شده و آیا دلیل این حذف به اعتراض رسمی کانون کارگردانان سینمای ایران مربوط می‌شود که پیش از این در نامه‌ای از بنیاد سینمایی فارابی و سازمان سینمایی تقاضا کرده بود روال انتخاب فیلم برای مراسم اسکار به خانه سینما بازگردد اما بنیاد سینمایی فارابی نپذیرفت! ضمن اینکه برخی‌ها معتقدند مرجع انتخاب فیلم برای اسکار طبق قوانین این آکادمی باید جایی مثل خانه سینما باشد و نه مکانی دولتی. همچنین چقدر خوب می‌شد که ترجمه رسمی قوانین کتبی اسکار به دست مترجمان رسمی بنیاد سینمایی فارابی صورت پذیرد و منتشر شود تا هر ساله که خبرنگاران این حوزه برداشت شخصی خود را از مفاد قواعد اسکار منتشر می‌کنند، به چنین پاسخ کلیدی‌اي که «برداشت شما از فلان مفاد قوانین اسکار نادرست است» خاتمه داده شود!