مالیات بر توهم لوکس‌بودن
مالیات یکی از راه‌های اصلی دولت‌ها برای تأمین هزینه‌هاست که گاهی به‌صورت مالیات بر کالاهای لوکس نمود پیدا می‌کند، با این استدلال که ثروتمندان باید سهم بیشتری از مالیات را بدهند یا اینکه باید جلوی مصرف زیاد و تجملی گرفته شود که یکی از نمونه‌های پر بحث، «مالیات بر خودروهای لوکس» است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
فرشته حسین‌زاده سهی
مالیات یکی از راه‌های اصلی دولت‌ها برای تأمین هزینه‌هاست که گاهی به‌صورت مالیات بر کالاهای لوکس نمود پیدا می‌کند، با این استدلال که ثروتمندان باید سهم بیشتری از مالیات را بدهند یا اینکه باید جلوی مصرف زیاد و تجملی گرفته شود که یکی از نمونه‌های پر بحث، «مالیات بر خودروهای لوکس» است.
در دنیا سیاستِ بستنِ «مالیات بر خودروهای لوکس» اهداف محیط‌زیستی یا بازتوزیع ثروت دارد. اما وقتی پای ایران وسط می‌آید، ماجرا فرق می‌کند؛ چون بازار خودرو در ایران به طور دستوری است. در کشورهایی مثل نروژ یا دانمارک، مالیات سنگین روی خودروهای پرمصرف بیشتر به خاطر کاهش آلودگی هواست؛ اما در کنارش مردم در انتخاب ماشین دلخواهشان مختارند، تمهیدات واردات متفاوت و تدابیر گمرکی نسبتا آزاد است و گزینه جایگزین مثل حمل‌ونقل عمومی خوب هم وجود دارد. در کره جنوبی یا ژاپن این مالیات بیشتر با هدف گرفتن سهمی از ثروتمندان طراحی شده است، اما باز هم این مردم هستند که می‌توانند انتخاب کنند چه ماشینی بخرند. آمریکا در اوایل دهه ۹۰ میلادی «مالیات بر خودروهای لوکس» را اعمال کرد، اما بعد از چند سال این سیاست مالیاتی به فروش خودرو ضربه زد و صنعت خودرو در آمریکا آسیب دید و خیلی زود هم کنار گذاشته شد. ایران اما فرق بزرگی دارد؛ واردات خودرو سال‌ها بسته یا محدود بوده است. تعرفه اعمال‌شده بر خودروهای خارجی بسیار زیاد است و همین باعث شده حتی ماشین‌های معمولی در جهان، در ایران «لوکس» به حساب بیایند. از طرف دیگر دولت پس از گرفتن تعرفه‌های سنگین، مالیات لوکس هم مطالبه می‌کند و این یعنی نوعی مالیات مضاعف.
که البته مشکلات جدی هم در اجرا وجود دارد:
مالیات براساس «قیمت روز بازار» محاسبه می‌شود، بازاری که با محدودیت و انحصار ساخته شده است.
از سوی دیگر اگر خودرو تصادف کند و افت قیمت داشته باشد، برای دولت اهمیتی ندارد.
نکته اینجاست که برگ تشخیص مالیات گاهی بدون اطلاع کافی مؤدیان صادر می‌شود و بعد حساب‌های بانکی یکباره مسدود می‌شود و اعتراض و پیگیری هم زمان‌بر و پرهزینه است. آنچه دیدگاه قاطبه مردم است، اینکه اساسا دولت نباید در انتخاب‌های شخصی‌شان وارد شود. هرکس حق دارد حاصل زحمت خودش را هر طور می‌خواهد خرج کند؛ چه خودروی ارزان و چه خودروی به‌اصطلاح لوکس!
درحالی‌که مشکل اصلی گرانی و تورم و افزایش تعرفه‌ها (توأمان) قیمت ماشین را چند برابر می‌کند و این‌گونه موضوع مالیات بغرنج می‌شود که هم با انتخاب آزادانه مردم و هم با عدالت در تعارض قرار می‌گیرد، به‌طوری‌که نهایتا مالیات بر خودروهای لوکس در ایران نه به عدالت منجر می‌شود و نه به محیط زیست کمک می‌کند و عملا به منبع درآمدی برای دولت تبدیل می‌شود. این در حالی است که تجربه جهانی نشان داده چنین مالیاتی تنها در شرایطی معنا دارد که بازار انحصاری نباشد و تعرفه‌های واردات کم و کمتر شود. از طرفی باید خاطرنشان‌کرد که هر مالیات اضافی بر خودرو اثر مستقیم و غیرمستقیم بر اقتصاد خانوار داشته و دارد و قیمت‌گذاری دستوری و آثار آن، با حقوق شهروندی منافات دارد.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
