قانون مالیات بر خانه های خالی در ایران قابلیت اجرایی ندارد
موضوع خانه های خالی سال‌هاست که در کشور مطرح بوده و قانون‌گذاران برای جلوگیری از گسترش این امر و فعال‌سازی این بخش خاموش از بازار مسکن، قانون مالیات بر خانه های خالی را تصویب کرده‌اند. برخی از کارشناسان و مسئولان مدعی هستند که ورود خانه های خالی به بازار فعال مسکن، باعث کاهش بحران و مشکلات این حوزه خواهد شد؛ با این حال، آیا واقعا می‌توان انتظار داشت که این خانه‌ها وارد بازار شوند و مشکل مسکن را حل کنند؟ بیت‌الله ستاریان، کارشناس بازار مسکن گفته است که حدود پنج درصد از خانه‌ها در همه شهرهای دنیا به طور طبیعی خالی هستند و این رقم در ایران نیز تفاوتی ندارد.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
موضوع خانه های خالی سال‌هاست که در کشور مطرح بوده و قانون‌گذاران برای جلوگیری از گسترش این امر و فعال‌سازی این بخش خاموش از بازار مسکن، قانون مالیات بر خانه های خالی را تصویب کرده‌اند. برخی از کارشناسان و مسئولان مدعی هستند که ورود خانه های خالی به بازار فعال مسکن، باعث کاهش بحران و مشکلات این حوزه خواهد شد؛ با این حال، آیا واقعا می‌توان انتظار داشت که این خانه‌ها وارد بازار شوند و مشکل مسکن را حل کنند؟ بیت‌الله ستاریان، کارشناس بازار مسکن گفته است که حدود پنج درصد از خانه‌ها در همه شهرهای دنیا به طور طبیعی خالی هستند و این رقم در ایران نیز تفاوتی ندارد.
قانون مالیات بر خانه های خالی در تاریخ ۱۵ مرداد ۱۳۹۹ در صحن علنی مجلس بررسی شد و به تصویب رسید. براساس این قانون، مالکان واحدهای مسکونی واقع در شهرهایی با جمعیت بالای ۱۰۰ هزار نفر، که املاکشان طبق سامانه املاک و اسکان بیش از چهار ماه در سال به عنوان خانه خالی ثبت شود، مشمول مالیات می‌شوند.
برای هر ماه اضافه‌ای که خانه خالی باقی بماند، مالیات جداگانه‌ای تعلق می‌گیرد. میزان مالیات در سال اول معادل ۶ برابر مالیات اجاره مربوطه است، در سال دوم این میزان به ۱۲ برابر مالیات اجاره و از سال سوم به بعد، به ۱۸ برابر مالیات اجاره افزایش خواهد یافت.
رضا خالقی، مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران، به تازگی از شناسایی و معرفی ۷۴ هزار واحد مسکونی خالی در پایتخت طی سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۴ به سازمان امور مالیاتی خبر داده است.
دولت و قانون‌گذاران معتقدند با شناسایی و دریافت مالیات از خانه های خالی، مالکان مجبور به اجاره واحدهای خود خواهند شد و قیمت اجاره خانه با توجه به افزایش عرضه به مرور کاهش خواهد یافت.
با این حال، همچنان این پرسش مطرح است که اجرای قانون مالیات بر خانه های خالی تا چه اندازه می‌تواند عرضه مسکن را افزایش دهد و بر کنترل بازار اثر بگذارد؟
تعداد خانه های خالی در شهرهای توریستی ۱۰ درصد از بازار است
بیت‌الله ستاریان، کارشناس بازار مسکن در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز مطرح کرد: «خانه‌هایی که اصطلاحا به آنها «خانه خالی» می‌گوییم، در بازار مسکن با اصطلاح خانه‌های ذخیره شناخته می‌شوند؛ در تمامی شهرهای دنیا، حدود پنج درصد از کل خانه‌ها در هر لحظه‌ای خالی است. علاوه بر این، هر خانه در طول عمر مفید خود، تقریبا پنج درصد از زمان را خالی می‌ماند.»
او افزود: «این موضوع نیاز مبرم یک شهر است و نمی‌توان آن را کم یا حذف کرد. آمارهای داخلی نیز نشان می‌دهد که وضعیت در ایران نیز تفاوتی ندارد و در همین حدود است. در شهرهای توریستی و زیارتی مانند شهرهای شمالی یا مشهد، این عدد گاهی تا ۱۰ درصد نیز می‌رسد.»
ستاریان ادامه داد: «ما اینها را به‌عنوان خانه های خالی شناسایی نمی‌کنیم؛ زیرا این خانه‌ها هرگز نمی‌توانند در بازار عرضه شوند؛ به عنوان مثال، اگر امروز تهران را مطالعه کنیم، پنج درصد از خانه‌ها خالی هستند و اگر دوباره بعد از ۶ ماه یا یک سال بررسی کنیم، باز هم پنج درصد خالی خواهد بود.»
حل مشکلات بازار مسکن با خانه های خالی، یک توهم است!
او در ادامه تاکید کرد: «در واقع پس از گذشت مدتی، خانه‌های دیگری خالی می‌شوند و این پنج درصد همچنان باقی می‌ماند. بنابراین این تصور که خانه های خالی به بازار می‌آیند و مشکل مسکن را حل می‌کنند، یک توهم است و چنین چیزی وجود ندارد.»
این کارشناس بازار مسکن اظهار کرد: «علت این توهم به سال ۱۳۹۴ که قرارداد برجام نوشته شد، برمی‌گردد؛ پروژه‌هایی که حدود ۷۵ درصد پیشرفت داشتند، بعد از برجام تلاش شد تکمیل شوند تا برای رونق اقتصادی به بازار عرضه شوند.»
بخشی از آمار خانه های خالی مربوط به واحدهای تازه‌ساخت است
ستاریان به آمار خانه های خالی در ایران اشاره و تاکید کرد: «ما در سال ۹۵ نیز آمارگیری کردیم و متوجه شدیم که علی‌رغم این پنج درصد، صدها هزار خانه اضافی در آمارها وجود دارد. همه آن زمان گفتند که بیش از دو میلیون واحد اضافی و خالی در کشور وجود دارد.»
او افزود: «همان زمان عرض کردیم که با در نظر گرفتن شهرهای توریستی، یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحد خالی مربوط به ضریب خانه های خالی است و مابقی آن برای این است که این ساختمان‌ها به تازگی تکمیل شده و قرار است به بازار عرضه شوند. همچنین، تمامی ۴۰۰ هزار خانه خالی که در آمارها آمده بود، مربوط به واحدهایی است که از اواخر سال ۱۳۹۴ آغاز شده و تا زمان آمارگیری در سال ۱۳۹۵ ثبت شده‌اند.»
وجود ۴۰ تا ۱۰۰ هزار خانه خالی در بازار کاملا طبیعی است
این کارشناس بازار مسکن ادامه داد: «در سال‌های اخیر بارها تلاش شده تا آمار دقیقی از خانه های خالی جمع‌آوری و به اداره دارایی برای اخذ مالیات فرستاده شود، اما ارقام واقعی به دست آمده بین ۴۰ تا ۱۰۰ هزار واحد است. البته این تعداد کاملا طبیعی است و برخی افراد دو یا سه خانه دارند که ممکن است خالی باشد.»
ادعای وجود گسترده خانه های خالی در ایران، توهین به عقل اقتصادی جامعه است
ستاریان در ادامه بیان کرد: «اساسا اینکه بگوییم در ایران خانه‌ای خالی گذاشته شده است، یا باید تصور کرد صاحب آن وضع مالی بسیار آنچنانی دارد یا اینکه عقل اقتصادی را نادیده گرفته است. بنابراین، اگر بخواهیم بگوییم خانه خالی به شکل گسترده در ایران وجود دارد نوعی توهین به عقل اقتصادی جامعه است.»
او درباره دلیل خالی ماندن خانه‌ها در کشورهای مختلف توضیح داد: «خانه‌ای که هزینه اجاره آن معادل هشت تا 10 ساعت کار یک کارمند در روز است، چگونه ممکن است بدون استفاده بماند؟ حقوق یک کارمند معمولا به اندازه اجاره یک خانه در شان اوست.»
خانه های خالی در کشورهایی وجود دارند که اجاره خانه ارزان است
ستاریان ادامه داد: «معمولا خانه های خالی در شهرها به عنوان یک فاجعه مسکن مطرح هستند، اما این پدیده بیشتر در کشورهایی دیده می‌شود که مسکن بسیار ارزان است و اجاره‌بها به حدی پایین است که هزینه نگهداری خانه با درآمد اجاره مساوی است؛ نه در کشوری مانند ایران که فرد باید با هشت ساعت کار معمولی به علاوه دو ساعت اضافه‌کاری، بتواند هزینه اجاره را تامین کند.»
او درباره دلیل اجرایی نشدن قانون مالیات بر خانه های خالی توضیح داد: «بنابراین این قانون، نه تنها در ایران قابلیت اجرایی ندارد، بلکه اساسا چنین چیزی وجود ندارد که بخواهیم برنامه‌ریزی جدی برای آن انجام دهیم. در کشورهایی که مسکن ارزان و اجاره‌ها پایین است، دولت برای جلوگیری از خالی ماندن خانه‌ها، اقدام به دریافت مالیات می‌کند تا مالک مکلف به اجاره دادن ملک خود شود.»
ستاریان در پایان اظهار کرد: «بنابراین زمانی که هزینه‌های نگهداری و تعمیرات خانه به اندازه مبلغ اجاره باشد، احتمال وجود خانه های خالی زیاد می‌شود. اما در ایران این‌گونه نیست؛ اجاره‌بها گاه حتی از درآمد یک نفر هم بیشتر است.»
آخرین اخبار اقتصادی را از طریق این لینک پیگیری کنید.
