دماوند منبع انرژی زمین‌گرمایی است
این روز‌ها در ابتدای شهریور ۱۴۰۴ صحبت‌های گوناگونی درباره خطرهای فوران مجدد قله آتشفشانی دماوند مطرح می‌شود. البته صحبتی از فایده بالقوه و بزرگ این سامانه آتشفشانی برای انرژی پاک و تجدیدپذیر ایران نمی‌شود.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
این روز‌ها در ابتدای شهریور ۱۴۰۴ صحبت‌های گوناگونی درباره خطرهای فوران مجدد قله آتشفشانی دماوند مطرح می‌شود. البته صحبتی از فایده بالقوه و بزرگ این سامانه آتشفشانی برای انرژی پاک و تجدیدپذیر ایران نمی‌شود. دماوند یک آتشفشان چینه‌ای فعال ولی خفته است، و دودخان‌ها و چشمه‌های آب گرم آن نشان‌دهنده یک منبع زمین‌گرمایی درخورتوجه است.
وجود چشمه‌های آب گرم در مناطق اطراف مانند لاریجان، بیدجان و آب‌اسک، وجود یک سامانه زمین‌گرمایی با دمای بالا در زیر آتشفشان را تأیید می‌کند. مطالعات تحقیقاتی و اکتشافی، این منطقه را دارای پتانسیل زمین‌گرمایی امیدوارکننده با دمای تخمینی سیال مخزن حدود ۱۵۰ درجه سانتی‌گراد شناسایی کرده‌اند. یک مطالعه در سال ۱۳۸۹ نشان داد که گرادیان زمین‌گرمایی تا ۱۳ درجه سانتی‌گراد در ژرفای صد‌متری در اطراف آتشفشان وجود دارد که به طور قابل توجهی بالاتر از مقدار معمول دو درجه سانتی‌گراد در صد متر در سایر نقاط ایران است. از دهه ۵۰ شمسی پتانسیل زمین‌گرمایی در ایران بررسی شده است. دماوند یکی از چهار مکان اولیه شناسایی‌شده برای اکتشاف زمین‌گرمایی بود. درحالی‌که تمرکز اصلی کشور بر میدان زمین‌گرمایی سبلان بود که اولین و تنها نیروگاه زمین‌گرمایی عملیاتی در آن واقع شده است، مطالعات انجام‌شده روی دماوند، امکان اجرای پروژه‌های آینده را تأیید کرد. محققان تأیید کرده‌اند که شرایط زمین‌شناسی منطقه، ازجمله وجود سنگ‌های مخزن نفوذپذیر و سنگ‌های پوشش نفوذناپذیر، برای تشکیل مخازن زمین‌گرمایی مناسب است و اکتشافات دقیق‌تر و توسعه بالقوه یک نیروگاه زمین‌گرمایی در این منطقه توصیه شد.
هزینه‌های اولیه بالای انرژی زمین‌گرمایی، رقابت با هزینه‌های رو به کاهش انرژی خورشیدی و بادی در بسیاری از بازارها، به‌ویژه از چالش‌هایی بوده که در کنار فقدان و ضعف مدیریت آینده‌نگر در کشور ما مانع ایجاد نیروگاه زمین‌گرمایی دماوند تا سال ۱۴۰۴ شده است.
حفاری در ژرفا برای رسیدن به منابع زمین‌گرمایی به صورت درخورتوجهی بیشتر از پروژه‌های بادی یا خورشیدی هستند. توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی نمی‌توانند کیفیت یا دوام طولانی‌مدت یک مخزن زمین‌گرمایی را تا پس از سرمایه‌گذاری قابل توجه تضمین کنند؛ بنابراین دولت باید خود وارد شود. برای یک نیروگاه زمین‌گرمایی صد مگاواتی در آتشفشان دماوند، سرمایه‌گذاری کلی بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ میلیون دلار لازم برای کل فرایند، از اکتشاف تا راه‌اندازی اولیه است. پروژه‌های زمین‌گرمایی در ابتدا سرمایه‌بر هستند اما در مراحل بعدی هزینه‌های عملیاتی پایینی دارند. اکتشاف و تأیید منابع ۱۵ تا ۲۵ درصد از کل هزینه، شامل تعیین وجود مخزن کافی آب گرم/ بخار برای توجیه احداث نیروگاه است. مطالعات زمین‌شناسی، ژئوفیزیک و ژئوشیمیایی، نقشه‌برداری، تصاویر ماهواره‌ای و نمونه‌برداری گاز یک تا سه درصد از کل هزینه را شامل می‌شود. حفاری اکتشافی بیشترین هزینه را دارد. حفر سه تا پنج چاه ژرف (دو تا سه کیلومتر ژرفا) در یک منطقه آتشفشانی ناهموار بسیار گران است و یک چاه می‌تواند پنج تا ۱۰ میلیون دلار هزینه داشته باشد. بنابراین این مرحله می‌تواند حدود ۱۰ درصد هزینه‌ها را شامل شود. توسعه میدان چاه‌های تولیدی و تزریقی، ۲۵ تا ۳۵ درصد از کل هزینه را شامل می‌شود.
چاه‌های تولیدی برای آوردن بخار و آب گرم به سطح حدود ۱۰ تا ۱۵ چاه و چاه‌های تزریقی بسیا مهم هستند. ساخت نیروگاه ۲۰ تا ۳۰ درصد از کل هزینه شامل توربین‌ها، ژنراتورها، مبدل‌های حرارتی برای نیروگاه‌های دوتایی، سامانه‌های خنک‌کننده و ساختمان‌های کنترل می‌شود . پنج تا ۱۰ درصد از کل هزینه برای ساخت یک خط برق برای اتصال نیروگاه به شبکه ملی لازم است. مدیریت پروژه، مهندسی، تأمین مالی نیز حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد هزینه‌ها را شامل می‌شود. در سطح جهانی، هزینه معمول برای یک نیروگاه زمین‌گرمایی سه هزار تا شش هزار دلار به ازای هر کیلووات نصب شده است. قبل از یک طرح کامل صد مگاواتی، گام منطقی‌تر، اجرای یک پروژه آزمایشی -مانند یک نیروگاه آزمایشی پنج تا ۱۰ مگاواتی- برای اثبات قابلیت دوام فناوری و منابع است. این امر به سرمایه‌گذاری اولیه کمتری (حدود صد میلیون دلار) نیاز دارد و سرمایه‌گذاری‌های بزرگ‌تر بعدی را از ریسک خارج می‌کند.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
