آشتی ملی؛ ضرورت راهبردی در پرتو تجربه همبستگی ملی

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

‎جمیله کریمی‎: جنگ تحمیلی ۱۲روزه علیه ایران، هر‌چند خسارت‌هایی را به بار آورد، اما حقیقتی عمیق را بار دیگر برای همگان آشکار کرد؛ ظرفیت بی‌نظیر ملت ایران برای همبستگی در دفاع از وطن. در روزهایی که رژیم متجاوز صهیونیستی -با تکیه بر حمایت‌های نظامی، اطلاعاتی و رسانه‌ای غرب- تهاجمی تمام‌عیار را آغاز کرد، جامعه ایران با همه تکثرهای سیاسی، مذهبی، قومی و فرهنگی، بدون توجه به مرزبندی‌های کلیشه‌ای، به شکل خودجوش و متحد، در کنار یکدیگر ایستاد. ‎این همبستگی، نه از سر رضایت از وضعیت موجود، بلکه به دلیل درک عمیق مردم از مفهوم ایران به‌عنوان خط قرمز مشترک بود؛ اتفاقی که به‌حق باید آن را نقطه عطفی در بلوغ سیاسی و آگاهی ملی دانست. مردم -از مدافعان وضع موجود گرفته تا منتقدان و معترضان- همگی نشان دادند که در مواجهه با تهدید خارجی، اولویت را به وطن می‌دهند؛ و این دقیقا همان «سرمایه اجتماعی نهفته»‌ است که متأسفانه در سیاست‌گذاری‌های سال‌های اخیر نادیده گرفته شده است. ‎اکنون، مسئولیت تاریخی نظام سیاسی آن است که با درک عمق این پیام اجتماعی، مسیر آشتی ملی را نه‌فقط به‌مثابه یک مصلحت تاکتیکی، بلکه به‌عنوان ضرورتی راهبردی برای دوام و توسعه کشور در دستور کار قرار دهد. جامعه‌ای که در روزهای جنگ این‌چنین متحد ظاهر شد، سزاوار مدیریتی پاسخ‌گو و مشارکت‌محور است، اما تحقق این آشتی نیازمند الزاماتی است که بدون آن، انسجام ملی در فردای پساجنگ نیز شکننده خواهد بود.

‎اصلاح ساختار مدیریتی و پذیرش تکثر واقعی جامعه ایرانی

‎آشتی ملی زمانی معنا و دوام می‌یابد که تکثر آرا، سلایق و سبک‌های زندگی به‌عنوان واقعیتی انکارناپذیر پذیرفته شود. امروز ایران، کشور ۹۰ میلیون شهروند با تنوع گسترده فرهنگی، قومی و رویکردی است. بی‌توجهی به این تکثر، همواره عامل بحران بوده؛ برعکس، پذیرش تنوع در عرصه‌های مختلف، شرط نخست بازتاب اراده ملت در نظام تصمیم‌گیری است.

‎گشودن فضای سیاسی و بازسازی نهادهای مدنی و رسانه‌ای

‌دیگر نمی‌توان با ابزارهای قرن گذشته، مردم امروز و شبکه‌مند قرن ۲۱ را مدیریت کرد. صداوسیما با اصلاح رویکرد، باید خود را با اقتضائات حکمرانی مدرن تطبیق دهد و جای تحلیل‌های کارشناسان یک‌سویه‌نگر، باید به مناظره‌های واقعی، تضارب آرا و تولید محتوا با رویکرد اقناعی داده شود. این رسانه، اگر قرار است «ملی» باقی بماند، باید بازتاب‌دهنده صداهای مختلف ملت ایران باشد، نه ابزاری برای انکار و طرد مخالفان سیاسی و‌ منتقدان.

‎تغییر پارادایم به حکمرانی مدنی

‎در جهانی که مقبولیت دولت‌ها‌ بر «میزان رضایت مردم» استوار است، تداوم روندهای کهنه نه‌تنها ناکارآمد، بلکه پرهزینه و بحران‌آفرین است. کشور به فضایی نیاز دارد که در آن نهادهای مدنی تقویت و مشارکت سیاسی واقعی شود، رسانه‌ها آزاد و نخبگان به جای طرد، جذب شوند. همان‌طور که رئیس‌جمهور اذعان کرد، طرد نخبگان و انگ‌زنی به آنان، دقیقا همان چیزی‌ است که دشمن خواستار آن است.

‎دیپلماسی فعال در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی

‎هم‌زمان با بازسازی درونی، کشور باید در سطح منطقه و جهان نیز دیپلماسی هوشمند، حقوقی و رسانه‌ای خود را تقویت کند و ضمن تأکید بر میز مذاکره در چارچوب منافع ملی، جنایات رژیم صهیونیستی باید مستندسازی و در مجامع بین‌المللی پیگیری شود. مطالبه غرامت، معرفی جنایتکار جنگی، بخشی از راهبرد دفاعی-سیاسی کشور در پساجنگ است. ‎‎آتش‌بس اعلام‌شده‌ اگرچه موقتا از شدت درگیری‌ها کاسته، اما بدون سند مکتوب، نظارت بین‌المللی و ضمانت اجرائی حقوقی، یک تعلیق موقت است، نه امنیت پایدار. نتانیاهو با پشتیبانی نئومحافظه‌کاران آمریکایی و برخی کشورهای دیگر، به‌ دنبال مهندسی ژئوپلیتیک جدیدی در غرب آسیاست؛ پروژه‌ای که از تجزیه کشورها تا ساختن موازنه‌های جعلی را در بر می‌گیرد. ‎در برابر چنین تهدیدی، علاوه بر تقویت قدرت سخت نظامی، قدرت نرم، انسجام ملی، دیپلماسی چندلایه‌ و توان رسانه‌ای، مؤلفه‌هایی حیاتی‌اند که باید از آنها بهره‌برداری مؤثر کرد. مردم در این جنگ، سنگ تمام گذاشتند؛ اکنون نوبت دولتمردان است که قدر این همبستگی را بدانند. به تعبیر مشهور اینشتین، «ما نمی‌توانیم مشکلات امروز را با همان شیوه‌های فکری حل کنیم که آنها را خلق کرده‌اند». ‎آشتی ملی‌ نیازمند بازتعریف نسبت دولت و ملت‌ و بازسازی فرایندهای تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری است. ‎ملت ایران نشان داد که قدرت حقیقی، در اراده مشترک ۹۰ میلیون ایرانی عاشق وطن نهفته است.