چرا دانشگاه؟
مرحله دوم آزمون سراسری به‌عنوان یکی از رخدادهای مهم عرصه آموزشی ایران چند روزی است که سپری شده و حدود یک میلیون از جوانان این مرز‌و‌بوم و البته چند میلیون خانواده‌شان منتظر نتیجه آن هستند. از سوی دیگر ماه آینده دانشگاه‌ها با حضور میلیون‌ها جوان ایرانی بازگشایی خواهند شد و علاوه‌بر‌این جشن دانش‌آموختگی صدها هزار نفر از دانشجویان در ماه‌های گذشته برگزار شده یا در ماه آینده برگزار خواهد شد.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
امامعلی شعبانی-عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه مازندران: مرحله دوم آزمون سراسری به‌عنوان یکی از رخدادهای مهم عرصه آموزشی ایران چند روزی است که سپری شده و حدود یک میلیون از جوانان این مرز‌و‌بوم و البته چند میلیون خانواده‌شان منتظر نتیجه آن هستند. از سوی دیگر ماه آینده دانشگاه‌ها با حضور میلیون‌ها جوان ایرانی بازگشایی خواهند شد و علاوه‌بر‌این جشن دانش‌آموختگی صدها هزار نفر از دانشجویان در ماه‌های گذشته برگزار شده یا در ماه آینده برگزار خواهد شد. در همین راستا تردید جدی درباره ضرورت وارد شدن یا وارد نشدن به دانشگاه در اذهان عمومی جامعه ایرانی به‌ویژه جوانان مطرح است. منتقدان معتقدند که نه‌تنها علم و دانش در جایی خارج از دانشگاه جریان دارد، بلکه مهم‌تر از آن، جوانان -به‌ویژه پسران- برای گذران حدود چهار سال از بهترین زمان عمرشان، جز اتلاف وقت و انرژی حاصل دیگری متصور نیستند. به‌ویژه آنکه آموزش و متون آموزشی در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی ایران در بسیاری از رشته‌ها بی‌مهری جدی با صنعت و جامعه و در حقیقت کاربردهای عینی و بیرونی دارند. همچنین برخی معتقدند که علم و دانشگاه حتی گاهی می‌تواند ضد رسالتش عمل کند و گاهی موجب حجاب معرفت شود؛ یعنی خود آسیب‌ها و لطمات و صدمات درخورتوجهی در پی داشته باشد. البته نوشتار پیش‌رو معتقد است برای هر فردی -حتی با وجود همه انتقادت جدی- حضور در دانشگاه و تجربه زندگی دانشجویی یک امر ضروری است؛ اگرچه درباره ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی، جوانان به‌ویژه پسران تردیدهای جدی دارند. روی سخن نه صرفا با متقاضیان ورود به دانشگاه، بلکه با دانش‌آموختگانی است که احتمالا با تردید درباره گذشته خود در دانشگاه فکر می‌کنند. در فلسفه و ضرورت تجربه دانشگاه برای هر جوان ایرانی، با وجود همه تردیدهای موجود، چند نکته قابل ذکر است:
- عمل به فرائض دینی و توصیه‌های اسلامی: برای دین‌باوران، بی‌تردید منظر دینی علم‌آموزی و ثواب و اجر اخروی آن قابل اعتنا است. در تمام ادیان الهی به علم و علم‌آموزی و تکریم عالم تأکید شده است. در دین اسلام و به‌ویژه در کلام الهی آن بیش از 80 بار واژه علم و مشتقات آن به کار رفته است. حتی نخستین آیات آن به قلم قسم یاد کرده است. قلم علما بر خون شهیدان برتری داده شده است. پیامبرش خواسته است که علم بیاموزید؛ حتی اگر در چین (البته نه چین فعلی که همواره ماچین یعنی آن سوی چین بوده است؛ بلکه آسیای میانه امروز یا همان ترکستان دیروز) باشد. ضمن آنکه طلب علم را بر هر مرد و زنی واجب دانسته است. اسیر مشرک با آموختن سوادآموزی به مسلمانان، آزاد می‌شده است و صدها نمونه دیگر در این دین که از جایگاه و اهمیت علم و عالم و ضرورت علم‌آموزی خبر دارد.
- تحقق آرزویی جهانی: بشر در هر نقطه‌ای از جهان و به طور عام، آرزومند است تا دانشگاه و آموزش عالی را تجربه کند. انسان ایرانی نیز در این فضا و منظومه فکری جای می‌گیرد. او می‌خواهد نهاد عالی علم، محیط آکادمیک، استاد دانشگاه، کالبد دانشگاه، جزوه درسی، پژوهش، داشتن هم‌کلاسی از چهار سوی ایران و جهان، پلو و چلوی دانشگاه، خوابگاه و... را تجربه کند و به‌این‌ترتیب به این آرزوی عام بشری با همه نقدهایش دست بیابد، بنابراین دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی احساس خسران و زیان از مسیر آمده نداشته باشند، زیرا اگر این آرزو -با همه فراز‌و‌نشیب‌ها و تردیدها- تحقق نمی‌یافت، بی‌تردید یکی از ناکامی‌ها زندگی تلقی می‌شد و حسرت آن همواره آزاردهنده می‌شد.
- نگاه علمی به زندگی و اجتماع: یکی از فواید نهاد علم و در رأس آن دانشگاه، آموزش رویکرد علمی به امور است، بنابراین کسانی که از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند، مهم‌ترین فایده این تجربه برای‌شان این است که پس از آن معمولا در مسائل اجتماعی رویکرد علمی می‌یابند؛ نگاهی متفاوت از کسانی که نهاد علم و روش علمی را تجربه نکرده‌اند. در همین راستا نگاه تحلیلی و عمیق درباره تحولات فردی و اجتماعی و در بُعد داخلی و خارجی، خود می‌تواند رهاورد و نتیجه تجربه ارزشمند دانشگاه و آموزش عالی باشد. در هر صورت رویکرد علمی به مسائل روز از یک سو یک فضیلت و اعتبار اجتماعی است و از دیگر سو عامل موفقیت در زندگی است. علاوه‌بر‌این شک و تردید درباره هر چیزی در عرصه علمی، به‌عنوان موتور رشد علم، رهاورد دیگر حضور در دانشگاه خواهد بود.
- تجربه همزیستی مسالمت‌آمیز: ذات مسالمت‌آمیز علم و تحمل دیدگاه‌های مخالف، توصیه به رعایت اخلاق در مسیر علمی و تجربه تعامل با انسان‌هایی از اقوام و مذاهب با سلایق مختلف در محیط دانشگاهی، خود موجب می‌شود تا تعامل و همزیستی با دیگران را در مدت چهار سال از دوران تحصیل در دانشگاه تجربه کنیم. محیط کلاس درس و تمرین گفت‌وگو، خوابگاه، سالن غذاخوری، اماکن ورزشی و... بهانه و مستمسک خوبی برای این دریافت عمیق و بنیادین است که بفهمیم همه بشر نهال الهی‌اند و مهم‌تر از آن در تکامل تاریخ، هر‌کدام سهم و نقش بسزایی دارند؛ تا با آنان با نهایت احترام و تکریم تعامل کنیم. ضمن آنکه دانشگاه‌هایی که دارای دانشجویان خارجی هستند، به ما کمک می‌دهند تا به یک شناخت جهانی و وسیع درباره تاریخ بشر دست بیابیم. علاوه‌بر‌این تعاملات علمی و اجتماعی جدیدی را در زندگی خود تجربه کنیم و عملا به سمت جهانی‌شدن گام برداریم.
- کمک به جایگاه شهروندی: ورود و تحصیل در دانشگاه به فهم نقش و جایگاه شهروندی یاری می‌رساند. ما با دانشگاه، بهتر در‌می‌یابیم که چگونه می‌توانیم به‌عنوان یک شهروند و در ابعاد و زمینه‌های مختلف ایفای نقش کنیم. در همین راستا تقویت هویت و انسجام ملی، در نتیجه فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی نیز از دیگر فایده‌های حضور در دانشگاه خواهد بود؛ که خود به‌عنوان یک نیاز حیاتی در جامعه امروزین ما مطرح است.
نتیجه آنکه علاوه بر دستاوردهای تخصصی، نتایج عام تجربه تحصیل در دانشگاه، حضور در دانشگاه را برای همگان، به‌ویژه جوانان، بسیار ارزشمند می‌کند.
آخرین اخبار روزنامه را از طریق این لینک پیگیری کنید.
