زندگی و آثار آینشتاین
آلبرت آینشتاین نه‌فقط تأثیرگذارترین فیزیک‌دان قرن بیستم بود، بلکه دارای جهان‌بینی ویژه‌ای هم بود که او را به چهره‌ای متمایز بدل کرده بود. او به سوسیالیسم گرایش داشت اما نکات مغفول دیگری نیز در کار او وجود دارد. اینکه مسائل فلسفی بنیادین، مانند شکل‌گیری مفاهیم، نقش معرفت‌شناسی در تکوین و تبیین سرشت نظریه‌های فیزیکی و منازعه میان پوزیتیویسم و واقع‌گرایی نقشی اساسی در اندیشه کلی‌اش ایفا می‌کردند، نکته‌ای است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
شرق: آلبرت آینشتاین نه‌فقط تأثیرگذارترین فیزیک‌دان قرن بیستم بود، بلکه دارای جهان‌بینی ویژه‌ای هم بود که او را به چهره‌ای متمایز بدل کرده بود. او به سوسیالیسم گرایش داشت اما نکات مغفول دیگری نیز در کار او وجود دارد. اینکه مسائل فلسفی بنیادین، مانند شکل‌گیری مفاهیم، نقش معرفت‌شناسی در تکوین و تبیین سرشت نظریه‌های فیزیکی و منازعه میان پوزیتیویسم و واقع‌گرایی نقشی اساسی در اندیشه کلی‌اش ایفا می‌کردند، نکته‌ای است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
تامس ریکمن در کتاب «آینشتاین» تلاش کرده تا تصویری جامع از زندگی و اندیشه این چهره برجسته تاریخ علم به دست دهد. او در کتابش نشان داده که آینشتاین از همان آغاز زندگی حرفه‌ای‌اش به دنبال آن بود تا با فرض‌گرفتنِ اصول فیزیکی مشخص به‌عنوان جاپاهای محکم، نظریه فیزیکی را پیش ببرد. در آن زمان معلوم شده بود که ستون‌های دوگانه فیزیک کلاسیک، یعنی مکانیک نیوتنی و الکترومغناطیس ماکسول، اعتبار محدودی دارند. همین فلسفه بود که بزرگ‌ترین موفقیتش، نظریه نسبیت عام، را رقم زد، و همچنین بزرگ‌ترین ناکامی‌اش را، یعنی نوعی بی‌میلی به پذیرش مکانیک کوانتومی. این کتاب نشان می‌دهد که فلسفه آینشتاین زاییده اشتیاقی مادام‌العمر برای بازنمایی نظریِ وحدت‌یافته‌ای بود که دربرگیرنده همه پدیدارهای فیزیکی باشد، همچنین به این می‌پردازد که نظریه‌های نسبیت او و انتقاداتش از نظریه کوانتوم چگونه مسیر فلسفه علم در قرن بیستم را شکل دادند.
این کتاب به‌جز مقدمه و توضیحاتی درباره زندگی و آثار آلبرت آینشتاین، در سه بخش نوشته شده است. بخش اول به «نظریه کوانتوم» مربوط است و در آن درباره این نظریه و مکانیک کوانتومی توضیح داده شده است. بخش دوم با عنوان «نسبیت» به نسبیت خاص و نسبیت عام پرداخته است. بخش سوم نیز با عنوان «هندسه و فلسفه» دارای چند سرفصل با این عناوین است: هندسه و تجربه، فلسفه علم-واقع‌گرایی، فلسفه علم-ساخت‌گرایی، تأثیر و میراث.
تامس ریکمن، استاد فلسفه دانشگاه استنفورد است. او در این اثرش زندگی و ایده‌های آینشتاین را در قالب زندگی‌نامه‌ای با شرح دستاودهای علمی و از منظری فلسفی بررسی کرده است. او تصویری بدیع و کمتر دیده‌شده از آینشتاین ارائه کرده؛ تصویری که فراتر از کلیشه‌ها و روایت‌های ساده‌شده است و به تغییرات بنیادینی می‌پردازد که آینشتاین در نگاه ما به فضا، زمان و خود واقعیت به وجود آورد. این کتاب یک روایت خطی از زندگی آینشتاین نیست، اگرچه به وقایعی که مسیر علمی او را شکل دادند، ارجاع می‌دهد.
در عوض، ریکمن تمرکزش را روی مبانی فلسفی نظریه‌های اصلی آینشتاین می‌گذارد -نسبیت خاص و عام، مکانیک کوانتومی و نظریه میدان واحد- و چگونگی تحول دیدگاه‌های او درباره واقع‌گرایی علمی، جبرگرایی و طبیعت توضیح علمی را بررسی می‌کند. او به ما نشان می‌دهد که چگونه آینشتاین با چالش‌های دانش، عینیت و محدودیت‌های فهم انسان در جهانی که اغلب فراتر از درک شهودی است، دست‌وپنجه نرم کرده است. ریکمن در شرح زندگی و آثار آینشتاین به زمینه تاریخی و جزئیات فلسفی توجه کرده و این ویژگی‌ها کتاب او را متمایز کرده‌اند. برای مثال او پیوند کار آینشتاین را با بحث‌های معرفت‌شناسی زمانه‌اش، به‌ویژه در میان روشنفکران آلمانی، مثل کانت، ماخ و پوانکاره، روشن می‌کند و این ازجمله نکاتی است که تاکنون کمتر به آن توجه شده است.
آخرین اخبار روزنامه را از طریق این لینک پیگیری کنید.
